Bečki „Standard“ kritikuje stanje u Srbiji
3. april 2020
Novinarka Adelhaid Velfl (Adelheid Wölfl) na početku svog teksta u Standardu piše o hapšenju novinarke Ane Lalić zbog njenog izvještavanja o stanju u novosadskoj bolnici, te povlačenju uredbe po kojoj je kažnjivo širenje informacija o koroni koje nisu autorizovane. „Nezavisni savezi novinara su iznijeli kritike“ i poručili da je „ta vrsta centralizovane informacione politike ravna cenzuri“. Navodi i da su regionalne platforme i medijske organizacije osudile postupanje vlade i zatražile poštovanje Ustava kao i da se vanredno stanje ne koristi za ograničavanje slobode medija.
„Srbija je", piše Velflova, „proglasila vanredno stanje – mnoge druge evropske države to nisu učinile. Organizacije za zaštitu ljudskih prava kao što je „Inicijativa A-11“ kritikuju to i poručuju da vanredno stanje uopšte nije bilo neophodno, jer su u drugim državama parlamentarni procesi mogući i za vrijeme korona-krize. Osim toga su kazne predviđene za osobe koje se ne pridržavaju odredbi za vrijeme pandemije ekstremno visoke, a pošto je na snazi vanredno stanje, građani se čak i krivično gone.“
„To se desilo još prošle nedjelje, kako javlja informativni kanal N1. Troje građana u Dimitrovgradu i Požarevcu je osuđeno, jer se nisu pridržavali odredbi o ’samoizolaciji', pa tako ni zdravstvenih odredbi. Jedna osoba je osuđena na tri godine, dvije osobe – na dvije i po godine zatvora na suđenjima koja su se odvijala preko Skajpa. Stručnjaci kritički primjećuju da takva praksa predstavlja drastičnu povredu prava optuženih na fer postupak“.
Nesigurnost
„Osobe koje su iz inostranstva doputovale u Srbiju moraju da se upute u samoizolaciju od 14 dana. Ljudi koji dolaze iz Italije, Švajcarske, Irana, Rumunije, Španije, Njemačke, Francuske, Austrije, Slovenije ili Grčke moraju čak na 28 dana samoizolacije. Kao i mnoge države jugoistočne Evrope, i Srbija ima problem s tim što su mnogi gastarbajteri, koji se sada vraćaju, prije toga bili na evropskim područjima sa velikom stopom infekcija.“
„I zabrana izlaska je drastična – od 20 pa do 5 sati niko ne smije na ulice. Ljudi koji žive u gradovima i imaju više od 65 godina i ljudi koji žive na selu i stariji su od 70 godina, uopšte ne smiju da izlaze iz kuća. Ovaj regulativ stručnjaci za građansko i ustavno pravo kritikuju kao diskriminaciju starijih građana. Već u prvim satima policijskog časa uhapšeno je više od 150 građana.“
„Za zabunu se pobrinuo i SMS koji su dobili korisnici Telekoma Srbija. Tu je pisalo: Situacija je dramatična. Bližimo se italijanskom i španskom scenariju. Molimo Vas da ostanete kod kuće. Za dodatnu nesigurnost mnogih građana se pobrinulo to što se ljudima, koji imaju simptome oboljenja, sada savjetuje da idu direktno u dežurnu bolničku službu za hitne slučajeve, a ne da telefonski kontaktiraju svoje lekare. Prije toga su građani naime instruirani da ne idu u bolnicu, već da se prijave telefonski.“
„Teorije zavjere i lažne vijesti“
„U Srbiji – i na čitavom Balkanu – su, osim toga, u opticaju brojne teorije zavjere i lažne vijesti. To i zato što se u regionu uopšteno mnogo više vjeruje u teorije zavjere i što ima manje povjerenja u institucije nego u Srednjoj Evropi“.
„Još jedan problem su takozvani intervjui sa stručnjacima – dijelom njemačkim – koji se prevode i poručuju da je kriza ’izmišljena’, ili na druge načine šire dezinformacije. Mnogi ljudi na Balkanu tim ’ekspertima’ vjeruju samo zato što se radi o Nijemcima. A ogroman izazov su lažne vijesti koje šire ruski mediji i koje se dijelom preuzimaju potpuno nekritički.“
„Upada u oči i da je Srbija od Evropske unije dobila 93 miliona evra za zdravstveni sistem nakon što se predsjednik Vučić žalio da EU medicinske sprave i sredstva za pomoć samo uz specijalnu dozvolu šalje u zemlje van EU, jer su ti materijali hitno potrebni unutar EU – na primjer, u Italiji ili Španiji. Vučić je uz to hvalio Kinu koja svoje medicinske proizvode sve više prodaje svim evropskim zemljama. Pa i na Balkanu. U EU već godinama postoji zabrinutost da bi Kina mogla da postane njena konkurentkinja na Balkanu. Vučić je očito vješto aktivirao taj strah u Briselu."
Šta je s parlamentom?
„Građanske inicijative, osim toga, kritikuju to što se u zemljama Jugoistočne Evrope vrlo malo vode demokratske debate. Opozicija u Srbiji do sada nije tražila vanredno zasjedanje parlamenta. Parlament, doduše, nije zvanično isključen kao u Mađarskoj ali, parlamentarizam je u Srbiji već godinama disfunkcionalan, a sada za vrijeme krize parlamentarnog rada više uopšte nema.“
„Pravu opoziciju – jer postoje i takozvane opozicione stranke koje su u stvarnosti pod kontrolom Vučićeve SNS – mediji već dugo bojkotuju. Mediji su velikim dijelom pod kontrolom SNS. Moć se sve više koncentriše u Vučićevim rukama – a on je još uvijek šef Napredne stranke, iako član 115 Ustava kaže da predsjednik ne smije imati nijednu drugu javnu funkciju ,niti poslovnu obavezu“, piše, između ostalog, Adelhaid Velfl (Adelheid Wölfl) za bečki Standard.
Priredio Saša Bojić