Bijeljinske džamije

Tokom rata u BiH u Bijeljini nije srušeno ništa drugo osim džamija i vakufske imovine IZ. Najstarija džamija je izgrađena je u periodu 1520-1566, ali je tokom povijesti više puta popravljanja i obnavljana. U Vakufskom arhivu u Ankari piše da je sultan Sulejman Prvi - Kanuni, poznat i kao Veličanstveni, za izdržavanje ove džamije uvakufio prihode od carskih ćifluka u Kanjiži, Ugarska.

13. marta 1993. prije zore miniran je zadnji dio objekta Atik džamije, sutradan prednji dio, a treći dan, 15. marta, srušena je munara. "Stručnjaci" su bili pažljivi kako eksplozijama ne bi oštetili okolne objekte Doma omladine i Suda. Nakon prvobitnog noćnog iznenađenja, građani Bijeljine tokom dana su mogli vidjeti stručnjake za eksploziv kako nesmetano rade uz policijsko obezbjeđenje.

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH, ustanovljena Dejtonskim mirovnim sporazumom, u maju 2003. godine proglasila je Atik džamiju nacionalnim spomenikom BiH. U odluci piše, a odluke Komisije obavezujuće su za sve nivoe vlasti, da je "Republika Srpska dužna obezbijediti sve materijalno-tehničke i finansijske uslove za obnovu nacionalnog spomenika". No, RS nije izdvojila ni marku.

Turski namjesnik u Bosni Mehmed Salih Vedžihi paša sagradio ju je 1840. godine. Za izdržavanje džamije uvakufio je velike komplekse zemljišta te više dućana u čaršiji Janjica, po kojoj je džamija dobila i ime u narodu. Tokom urbanizacije Bijeljine, 60-ih godina 20. stoljeća vakuf je nacionaliziran, a najveća bijeljinska džamija izmještena na drugu lokaciju u mahali Pašine bašče.

Najveći vakifi (donatori) obnove ove džamije su dva Bijeljinca, od kojih jedan živi u Sarajevu, a drugi u afričkoj državi Angola. Preko puta su Dom zdravlja i Regionalna bolnica, a lijevo na slici, u prvom planu, vidi se dio kuće mesara Redžepa. Početkom aprila 1992. ubijeni su Redžep i njegova supruga, te još 17 njihovih komšija.

Izgrađena je 1876. u mahali Dragić-Selimovići, po zavještanju hadži Ahmetbega Salihbegovića. Godine 1909. drvena munara zamijenjena je munarom od cigle. Pored džamije bio je izgrađen i sibjan mekteb koji je poslije II svjetskog rata uklonjen, a na toj parceli izgrađena je zdravstvena ambulanta.

Uklanjanje ostataka džamije uz koju je srušena i imamska kuća, te kuća i dućan porodice Preljubović. Zanimljiv je podatak da su prilikom izgradnje ove džamije 1979. godine, kada je podignuta munara sa dva šerefeta, visoka 39 metara, priloge dali mnogi vjernici pravoslavci iz okolnih semberskih sela.

Obnova je toku, ali ekonomska kriza ju je usporila. Najveći donator, vakif Dašnica džamije je Bijeljinac koji živi i radi na Krku u Hrvatskoj. U Medžlisu IZ Bijeljina ističu da obnova džamija protiče bez većih incidenata. Na žalost, najveći problem i danas je odnos lokalnih i entitetskih vlasti, koje na razne način opstruiraju obnovu upisa džamija u katastarsku i gruntovnu evidenciju.