Brisel pred izazovom stvaranja "ruske EU"

Bio je to jedan od kraćih samita Evropske unije i Rusije – zapravo nešto više od tri sata razmjene opštih informacija bez osjetnih rezultata. Odnosi dva partnera trenutno i ne mogu da ponude više, to je bilo jasno još prije samita. Predsjednik Evropskog savjeta Herman van Rompej je najavio „otvoren razgovor o prirodi i pravcu strateškog partnerstva EU i Rusije".

Zastarjeli pogled Brisela

Razlog za zatišje u evropsko-ruskim odnosima nije toliko u razlikama u pogledu viza ili naknada za avionske letove preko Sibira. Čak ni eksplozivni razvoj u Ukrajini nije odlučujući za zategnute odnose. Ne, razlozi su mnogo dublje prirode.

Brisel ka Moskvi gleda kroz prastari durbin. Iz te perspektive Rusija bi trebalo da sopstvenu modernizaciju zasniva na evropskom modelu, te da se preuzimanjem evropskih principa približi i samoj Uniji. Izgleda da je EU bila i ostala preokupirana sopstvenom finansijskom i dužničkom krizom pa nije primjetila da ruski predsjednik Vladimir Putin – najkasnije od početka svog trećeg mandata – ima sasvim novu spoljnopolitičku strategiju.

Putin pozicionira Rusiju kao veliku silu koja je naglobalnomgeopolitičkom planu konkurencija između ostalog i Evropskoj Uniji. U tom kontekstu treba posmatrati i njegovu unutrašnju politiku. Dok je Brisel godinama podsjećao Rusiju i Putina šta su to evropske vrijednosti, ruskipredsjednik je samo vratio lopticu koristeći se svojim ultrakonzervativnim etičkim kodeksom: Evropa je ta koja svojim pretjeranim liberalizmom i tolerancijom prema"seksualnimmanjinama"zapravo izdaje hrišćansko-evropske vrijednosti.

Evroazijska unija kao pandan Evropskoj uniji

Kako bi se održala u igri protiv centara moći i privrede – SAD, EU i Kine – Rusija se posljednjih godina pojačano okreće post-sovjetskom prostoru. Cilj je stvaranje Evroazijske unije sa Rusijom kao stožerom – to bi trebalo da bude alternativni integrativni model u odnosu na EU.

Upravo je zato stanje u Ukrajini postalo toliko zapaljivo. U toj drugoj po veličini državi Evropeupravo se sudaraju dva integraciona modela. U Ukrajini se odlučuje budućnost Putinove Evroazijske unije. Djevičanski naivno bi bilo pomisliti da Putin neće iskoristiti sve adute kako bi blokirao Sporazum o pridruživanju između Kijeva i Brisela. EU bi se ponijela neodgovorno ako u autoritarnom Viktoru Janukoviču vidi pouzdanog partnera za Sporazum, a da pri tom previdi čitav kontekst u kojem je i Rusija.

Pragmatizam umjesto konfrontacije

Ishod nije samo propala briselska politika prema Ukrajini nego i odnos sa Rusijom koji je opterećen nepovjerenjem što sve ne ide baš u prilog proklamovanoj sintagmi o „strateškom partnerstvu". Čuju se u međuvremenu i glasovi koji traže konfrontaciju sa Rusijom zbog njene politike u Siriji, Ukrajinii drugim zemljama.

Ipak, prije nego što se poziva na novi Hladni rat, koji bi imao duboke i nesagledive posljedice po Evropu i Rusiju, EU bi trebalo da smisli drugačiju i pragmatičnu spoljnu politiku ka istočnom susjedu. EU treba da razvije strateške ciljeveza evroazijski prostor i da prihvati izazov koji joj Rusija upućuje svojom željenom Evroazijskom unijom. Na kraju krajeva, politika konkurencije satakvom Evroazijskom unijom nudi i šanse za saradnju sa Rusijom i biće sigurno uspješnija nego strategija konfrontacije,sazdana na razočaranju.

Komentar: Ingo Mantojfel / nr
Odg. urednica: Jasmina Rose