Dvadeset godina od "zvaničnog" raspada Jugoslavije

Prema mišljenju „Badinterove komisije“, nazvane po predsjedavajućem, francuskom pravniku, Robertu Badinteru, SFRJ se raspala, a granice između bivših federativnih jedinica uzete su kao državne granice novonastalih zemalja, koje se silom ne mogu mijenjati. Taj zaključak je donesen 29.11.1991. Danas, dvadeset godina kasnije, u Centru za evropsku politiku u Briselu smatraju da je put formiranja novih balkanskih država bio trnovit, ali se okončao sa uglavnom dobrim rezultatima:

„Badinterov izvještaj poslužio je ka neka vrsta olakšanja, pravnog i diplomatskog za EU da prizna nezavisnost država nastalih raspadom nekadašnje Jugoslavije. Izvještaj je u najvećoj mjeri zasnovan na već uspostavljenim međunarodno-pravnim principima, na prvom mjestu na Konvenciji iz Montevidea iz 1933. godine koja je položila principe za definisanje država“, kaže za Dojče vele, Majkl Emerson iz Centra za evropsku politiku.

Kriza na Zapadnom Balkanu gotova, uz dva izuzetka

Badinterova komisija, koja je osnovana 27.8.1991, a svoje prvo mišljenje donijela 29.12. iste godine, imala je pet članova. Pored predsjedavajućeg, Roberta Badintera, tadašnjeg predsjednika Ustavnog suda Francuske, tu su bili i predsjednici ustavnih sudova Njemačke, Italije, Španije i Belgije. Emerson naglašava da mišljenja ovakve vrste imaju svoje mjesto u međunarodnim odnosima, pri čemu ugledni pojedinci iz oblasti međunarodnog prava mogu da daju svoj doprinos u rješavanju kriznih situacija u svijetu. Tako je prema Emersonovom mišljenju kriza na Zapadnom Balkanu gotova, uz dva izuzetka.

Prvi od njih je Kosovo, koje ostaje otvoreno pitanje, jer je u vrijeme donošenja mišljenja bilo sastavi dio federativne republike Srbije:

„Njegov prethodni status je jedna stvar, dok se postavlja pitanje da li je Kosovo imalo opravdan razlog za secesiju od Srbije. Prema principima međunarodnog prava dobro definisane teritorije i narodi koji imaju mogućnost upravljanja i koji su pretrpeli tešku nepravdu od druge strane imaju slučaj za secesiju“.

Drugi izuzetak, prema Emersonovom mišljenju, jeste BiH, koja je i dalje „mjesto bez vođstva“:

„Mir je očuvan u BiH i to je dobro, ali ustavni sistem loše funkcioniše. Ne mislim da Republika Srpska ima namjere da se odvoji i pripoji Srbiji, ali situacija je neobična i nefunkcionalna“, kaže Emerson.

Šta bi bilo kad bi bilo..

U Centru za evropsku politiku zaključuju da je dvadeset godina od raspada nekadašnje Jugoslavije, region uglavnom u miru i da postepeno napreduje:

„Evropske integracije idu svojim tokom, sporo, ali to je prirodno jer prilagođavanje evropskim standardima nije samo tehnički već i duboko socijalni i politički proces“, zaključuje Emerson.

Istovremeno, prema procjenama nekih regionalnih demografa i analitičara, da nije došlo do raspada nekadašnje Jugoslavije, ona bi sada mogla da ima populaciju od 22,5 miliona stanovnika, bila bi primljena u EU u okviru proširenja iz 2004. i vjerovatno bi već bila i članica NATO.

Autorka: Marina Maksimović, Brisel

Odgovorni urednik: Azer Slanjankić