Evropska armija ante portas

Nekoliko godina poslije završetka Drugog svjetskog rata, ugovorom su bili regulisani svi detalji buduće evropske armije za koju bi vojnike davali Francuska, Njemačka, Italija i zemlje Beneluksa (Belgija, Holandija i Luksemburg - op.red.): na primjer uniforme, ali i jasnu komandnu strukturu. Komesarijat koji bi činili devet predstavnika slao bi vojsku na front, a njega bi kontrolisala Evropska skupština sačinjena od poslanika država-članica.

Pročitajte i: Zametak armije EU?

Vojne jedinice na nižem nivou bile bi čisto nacionalno organizovane, a oficiri koji bi im komandovali bili bi iz različitih zemalja-učesnica. Mnogo toga već je bilo spremno za taj najambiciozniji projekat poslijeratne Evrope – koji je u ljeto 1954. godine propao zbog otpora francuskog parlamenta.

Stalna strukturna saradnja

Nakon što ta Evropska odbrambena zajednica nije prošla, planovi za evropsku armiju decenijama su bili u fijoci. Sada su ponovo na stolu. Nedostatak interesovanja američke vlade pod Donaldom Trampom za Evropu, povećana ugroženost kontinenta zbog Rusije i povlačenje Britanije iz EU najavljeno za mart 2019. godine, izazvali su novu dinamiku u projektu o evropskoj vojsci.

Novi početak zbio se u novembru 2017. godine, kada je 25 zemalja Evropske unije dogovorilo „Stalnu strukturnu saradnju" u vojnim pitanjima. Ta bliža saradnja predviđa zajedničke projekte naoružavanja, ali i bližu saradnju između armija. Ministri odbrane EU smatraju da bi taj oblik saradnje mogao da bude priprema za formiranje evropske armije, a paralelno s tim povećava se i saradnja na nacionalnom nivou.

Pročitajte još: Nova militarizacija EU?

Njemačka-Francuska

Kao moguće jezgro evropske armije, 1989. je osnovana njemačko-francuska brigada sa 6.000 vojnika. Ta pješadijska brigada jedina je dvonacionalna velika vojna jedinica na svijetu – stacionirana je na četiri lokacije u Njemačkoj i tri u Francuskoj. Jedan njemački bataljon u okviru te brigade koji se nalazi u Alzasu, jedina je borbena jedinica Bundesvera koja je trajno stacionirana van Njemačke. Međutim, vojnici i jednog i drugog naroda služe zaista zajedno samo u bataljonu za snabdijevanje i po štabovima – sve druge jedinice su razdvojene.

Još jedna zajednička stvar: od osnivanja brigade, njemački i francuski vojnici koriste isti tip puške. Ostala vojna oprema se i dan-danas, 30 godina kasnije, i dalje značajno razlikuje. Brigada nikada nije bila kao cijela jedinica u nekoj borbenoj akciji.

Njemačka-Holandija

Samo nekoliko godina poslije formiranja francusko-njemačke brigade, 1995. godine, Njemačka i Holandija osnovale su njemačko-holandski korpus, kojem su, u slučaju potrebe, podređene jedna holandska i jedna njemačka divizija sa ukupno oko 40.000 vojnika. Korpusu direktno pripadaju dva binacionalna bataljona – za komunikaciju i za podršku.

U početku su vojnici obje zemlje bili samo u štabu, ali već neko vrijeme Njemačka i Holandija, korak po korak, povezuju i jedinice. Tako je njemački 414. tenkovski bataljon sada dio 43. mehanizovane brigade Holandije. A Njemački bataljon uključuje i holandsku kompaniju sa 100 vojnika koja se tamo obučava na njemačkim tenkovima.

Time se po prvi put međusobno integrišu njemačke i holandske jedinice – od nivoa kompanije, do divizije – skoro onako kako je to bilo planirano još pedesetih. Njemačka ministarka odbrane Ursula fon der Lajen takođe ocjenjuje da je riječ o „odličnom primjeru izgradnje evropske odbrambene unije".

Pročitajte i: Bundesver kao Legija stranaca?

Ne srastaju samo njemačke i holandske tenkovske jedinice. Prvog januara 2014. godine holandska 11. Vazduhoplovna mobilna brigada sa oko 2.000 pripadnika povezana je s njemačkom Divizijom brzih snaga. To znači da postoji tijesna saradnja i između njemačkih i holandskih specijalnih snaga.

Pomorska saradnja

Prekogranična saradnja nije samo politički cilj – Evropljani na taj način žele i da smanje troškove ili da jedni drugima pruže pristup vojnim sposobnostima koje partner nema. Na primjer mornarica: ove godine mogla bi da počne dogovorena integracija cijele njemačke pomorske pešadije (800 vojnika) u holandsku mornaricu. To podrazumjeva pravo korišćenja holandskog broda za snadbijevanje i podršku „Karel Dorman", koji je pogodan za amfibijske operacije.

Na kraju, vojnu saradnju u Evropi ne ubrzava samo politička volja, već prije svega vojne potrebe. To važi za manje zemlje kao što je Holandija, ali i za teškaše u EU kao što su Francuska ili Njemačka.

Na primjer, poslije francuske intervencije u Maliju 2013. godine, vojni planeri iz Pariza bili su šokirani kada su otkrili da Francuska više ne može sama da duže vrijeme izdrži tako velike vojne operacije. Ubrzo nakon početka operacije „Serval", saveznici su morali da pomažu u transportu, ali i u izviđanju.

I u Bundesveru se u ovom trenutku suočavaju s tim koliko su mjere štednje u proteklim decenijama ograničile operativne sposobnosti trupa. Na primjer: sve podmornice Nijemaca trenutno su na suvom doku, pa posade mogu da vježbaju samo na kopnu. Najranije za pola godine, treća po veličini vojska u Evropskoj uniji ponovo će imati podmornicu koja funkcioniše.

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android