IS raspiruje međuvjerske sukobe u Iraku

„Ulica maslina“ u Abu Graibu je prazna. Samo se ispred zgrade Fakulteta za poljoprivredu, koja pripada Bagdadskom univerzitetu, može vidjeti poneki student. Pored nje se nalazi fabrički krug koji je nekada bio najveći pogon za proizvodnju mlijeka u Iraku. Sada tu više nema nikoga. Stanovnici tog kraja boje se terorističke organizacije „Islamska država“, čiji su pripadnici izvršili prepad na zemlju između Tigra i Eufrata i tu proglasili sopstvenu državu.

„Nije to zbog IS“, objašnjava jedan uniformisani čovjek na kontrolnom punktu zašto ovdje ne vidimo prolaznike. On pokazuje ka nebu – Sunce je u zenitu, a temperatura je 40 stepeni. Abu Graib je prvi grad na koji se nailazi u provinciji Anbaru kada se iz Bagdada vozi ka zapadu. Već više puta su ga napadali borci IS. Faludža je još od početka 2014. u rukama terorista. Prije dva dana, oni su pokrenuli i ofanzivu sa ciljem da osvoje i glavni grad provincije – Hamadi.

Šiitski borci u sunitskoj provinciji

Onaj ko želi da dođe do generala Alija Abdula Huseina Kadima mora da prođe ukupno 11 kontrolnih punktova – iako se njegov štab nalazi samo 50 kilometara od Bagdada. Posle daljih 30 kilometara, stiže se i do Ramadija. Tamo se već nekoliko dana na guvernerovoj palati vije crna zastava „Islamske države“. Izgleda kao da pripadnici IS žele da se osvete zbog toga što su krajem marta otjerani iz Tikrita, glavnog grada provincije Salahudin.

Najveća iračka provincija sada je veliko uporište IS koja kontroliše 90 odsto njene teritorije. Samo je Abu Graib pošteđen. U ponedeljak (18.5.) je premijer Iraka Hajder al-Abadi izdao naređenje da se šiitski borci pošalju u borbu za Ramadi. Na kontrolnim punktovima su zajedno suniti i šiiti, što je ranije bilo nezamislivo. Za vrijeme bivšeg šiitskog šefa vlade Nurija al Malikija, suniti su bili isključeni iz političkih procesa. Njihovi protesti i zahtjevi su bili ignorisani. Tako su se suniti u Anbaru na kraju povezali sa borcima IS u borbi protiv zajedničkog neprijatelja – vlade u Bagdadu.

Ali, situacija je sada toliko ozbiljna da novi premijer želi da iskoristi sve raspoložive snage. On je svjestan koliko je situacija osjetljiva. Da se međusobni sukobi sunita i šiita ne bi ponovo rasplamsali, u Abu Graibu i drugdje u provinciji su postavljeni plakati koji upozoravaju stanovništvo na prisustvo šiitskih boraca. „Služimo svim Iračanima“, poručuju šiitski duhovnici, veliki ajatolah Ali al Sistani i Sajed Amar al Hakim. I premijer Abadi čini sve kako bi spriječio eskalaciju situacije. Kada su prošle nedjelje članovi jedne šiitske paravojne grupe podmetnuli požar u bagdadskoj sunitskoj četvrti Adamiji, šiitski premijer je odmah otišao tamo da lično smiruje duhove. Između 2006. i 2008, prije svega u glavnom gradu Iraka, bilo je krvavih sukoba između te dvije verske grupe – bio je to pravi građanski rat. Hiljade ljudi su ubijene, stotine hiljada su pobjegle. Sada članovi ekstremističke IS pokušavaju da ožive stari sukob i nazivaju šiite nevjernicima koje treba pobiti.

Ali Abdul Husein Kadim komanduje jedinicom Al Mutana, jednom od pet brigada raspoređenih oko Bagdada. On ima najteži posao od svih branilaca prestonice. Područje o kome vodi računa prostire se od oboda Bagdada do Germe, predgrađa Faludže koje presijeca linija fronta sa jedinicama IS. Njegov prethodnik poginuo je u borbi. Kadim smatra da su vojne akcije IS, profesionalno gledano, prilično slabe. Dodaje da je najjače oružje protivnika – propaganda. Zbog nje, veli, stalno ima vojnika koji napuštaju regularnu iračku vojsku.

Nipodaštavanje neprijatelja je taktika koja jača moral vojnika. Jer, procjenjuje se da je do sada dezertirala već polovina vojnika iračke armije – što može da se vidi i po brojnosti Kadimovih snaga. U njegovoj brigadi ima 2.462 vojnika regularne vojske i 3.186 šitskih dobrovoljaca koji žele da se bore protiv sunitske terorističke organizacije. Iako general naglašava da među vojnicima ima i sunita i hrišćana, u brigadi šiiti čine ogromnu većinu.