Teror u Parizu: Šta za sada znamo, a šta ne

Koliko ima žrtava?

U seriji terorističkih napada u Parizu, prema zvaničnim podacima, ubijeno je 129 ljudi – samo u koncertnoj dvorani Bataklan bilo je 89 žrtava. Broj nastradalih mogao bi da se poveća jer je veliki broj ranjenih u veoma teškom stanju, izjavio je francuski državni tužilac Fransoa Molins na konferenciji za novinare u subotu (14.11). Prema njegovim riječima ima 352 ranjenih, odnosno povrijeđenih, od čega je njih 99 u kritičnom stanju. Među poginulima je najmanje jedan Nijemac. Prema do sada raspoloživim informacijama među poginulim ili ranjenim nema državljana Bosne i Hercegovine. Kako je saopštio ambasador Srbije u Parizu Rajko Ristić, među povrijeđenima je i četvoro državljana Srbije, ali niko od njih nije životno ugrožen.

Šta se zna o atentatorima?

Istražitelji su utvrdili da su teroristi bili podijeljeni u tri dobro koordinirane ekipe. Sedam terorista je ubijeno, potvrdio je tužilac Fransoa Molins. Oni su koristili jurišne puške tipa „Kalašnjikov“ i nosili iste pojaseve sa eksplozivom. Osim jednog koga je ubila policija, svi ostali izvršili su samoubistvo. U početku se govorilo o osam ubijenih atentatora. Još uvijek je nejasno je da li ima ubica u bjekstvu.

Jedan od napadača je, na osnovu otisaka prstiju, identifikovan kao Francuz. Kako je potvrdio tužilac Molins, riječ je Omaru M. (29) rođenom u južnom dijelu Pariza, koji je u posljednjih nekoliko godina osam puta osuđivan zbog „običnih“ zločina i koga su organi bezbijednosti uočili zbog „radikalizacije“. On je bio jedan od terorista koji su napali koncertnu dvoranu Bataklan. Njegov otac i brat su, prema novinskoj agenciji AFP, u policijskom pritvoru. List „Mond“ izvještava da je Išmael Omar M. „vrlo vjerovatno“ nekoliko zimskih mjeseci 2013. i 2014. proveo u Siriji.

Pozivajući se na svoje izvore iz „Stadiona Francuska“ i na jednog policajca, „Vol strit džornal“ izvještava da je najmanje jedan bombaš imao kartu za fudbalsku utakmicu Francuska-Njemačka. Petnaestak minuta nakon početka utakmice, on je pokušao da uđe na stadion, ali je obezbjeđenje kod njega uočilo eksploziv. Napadač je pobjegao i zatim digao sam sebe u vazduh.

Pored njega ili drugog bombaša, koji je takođe digao sebe u vazduh ispred „Stadiona Francuska“, pronađen je sirijski pasoš. Stručnjaci međutim izričito tvrde da je pasoš ukraden, falsifikovana ili kupljen. Vlasnik pasoša ušao je na teritoriju Evropske unije 3. oktobra na grčkom ostrvu Leros. Rezultati poređenja otisaka prstiju ubice sa onima koji su dati na Lerosu, još nisu poznati. MUP Srbije saopštio je da je vlasnik pasoša registrovan i u Preševu 7. oktobra i navodi i njegove inicijale - A.A. Agencija Rojters, pozivajući se na izvore iz vlade, javlja da je i drugi ubica vjerovatno došao preko Turske i Grčke. Potvrda tih informacija za sada nema.

Drugi trag vodi istražioce u Belgiju: U Briselu su u subotu uhapšena trojica osumnjičenih – jedan Francuz i dva Belgijanaca. Najmanje jedan od njih bio je u Parizu tokom večeri u kojoj su se dogodili napadi. Belgijski ministar pravde Koen Gens izjavio je da su ta hapšenja u vezi sa automobilom marke Folksvagen Polo, koji su koristili napadači na koncertnu dvoranu Bataklan. Prema francuskom tužiocu Molinsu, riječ je o vozilu registrovanom u Belgiji koje je iznajmio državljanin Francuske koji živi u Belgiji. Policija je u međuvremenu pronašla i crni Seat iz koga je pucano na ljude u barovima i restoranima. U njemu je pronađena u automatska puška Kalašnjikov.

Kako su se odigrali napadi?

Serija napada počela je u petak uveče 13. novembra u 21:20. Teroristi su izvršili šest koordiniranih napada na teritoriji Pariza i u predgrađu Sen-Deni. Ispred „Stadiona Francuska“, na kome je u toku bilo prvo poluvrijeme fudbalske utakmice Francuska-Njemačka, odjeknule su tri eksplozije – dvije ispred ulaza u stadion, kao i u obližnjem restoranu „Mekdonalds“. Eksplozije su se čule na stadionu što je među 80.000 gledalaca u početku izazvalo uznemirenost.

Većina žrtava stradala je u napadu na koncertnu dvoranu Bataklan, u kojoj je u tom trenutku trajao koncert američke hevi-metal grupe „Eagles of Death Metal“. Trojica terorista neselektivno su pucala po gomili, a očevici tvrde da su ubice pucale i na ljude koji leže na zemlji. Drama sa taocima u koncertnoj dvorani potrajala je čak tri sata. Prostor u kome se održavao koncert može da primi 1.500 ljudi i bio je za to veče rasprodat. Policijske jedinice izvršile su juriš na salu oko 00:30. U tim trenucima, dvojica napadača aktivirali su pojaseve sa eksplozivom, a jednog je ubila policija.

U ulici „Rue de Charonne“ u 11. arondismanu na istoku Pariza, najmanje 18 ljudi je ubijeno u blizini bara „La Belle Équipe“. Nešto sjevernije, na raskrsnici ulica „Rue Bichat“ i „Alibertrue“, u bašti restorana „Le Petit Cambodge“ ubijeno je 14 ljudi. Još dalje na zapadu, na uglu „Rue du Faubourg du Temple“ i „Rue de la Fontaine au Roi“, u kafeu „Bonne Bière“, u kiši metaka stradalo je pet osoba. O tačnoj lokaciji tog događaja postoje oprečne informacije. Neki francuski mediji izvijestili su da se pucnjava dogodila u bašti obližnje picerije „La Casa Nostra“. Nešto južnije, na bulevaru Volter, ubijen je još jedan čovjek.

Da li je neko preuzeo odgovornost za napade?

Teroristička milicija „Islamska država“ preuzela je odgovornost za seriju napada. „Osmorica braće“ sa eksplozivnim pojasevima i jurišnim puškama izvela je „blagoslovljeni napad“ na „francuske krstaše“, navodi se u saopštenju IS. U njemu se dodaje da su u „metropoli preljube i poroka“ mete napada pažljivo odabrane.

Francuska ostaje glavni cilj terorističke milicije, jer se ta zemlja usudila da „uvrijedi Proroka, povede rat protiv islama u Francuskoj i avionima napada muslimane u kalifatu“. Prethodno su teroristi objavili i video-snimak u kojem se poziva na napade u Francuskoj kao osvetu za vazdušne udare u Siriji.

Čak je francuski predsjednik Fransoa Oland u obraćanju naciji nakon napada u Parizu ocijenio da je riječ o „činu rata“. Jedan preživjeli iz masakra u Bataklanu svjedoči da su ubice tokom talačke drame rekle da su razlog njihovog napada – učešće Francuske u bombardovanju IS u Siriji. Preživeli je takođe ispričao da su napadači uzvikivali „Alahu Akbar“ (Allaj je najveći).

Da li je bilo naznaka predstojećeg napada?

Istražioci se još uvijek po tom pitanju nisu konkretno izjasnili. U petak ujutro stiglo je upozorenje da je u hotelu u kome je boravila njemačka fudbalska reprezentacija podmetnuta bomba. Hotel je evakuisan i pretresen, a upozorenje je zatim povučeno. Dan ranije, francuska policija uhapsila je 35-godišnjeg islamistu koji je rekao da je planirao napad na glavnu vojnu luku u toj zemlji u Tulonu. Još uvijek nije poznato da li postoji veza između tih događaja i serije napada u Parizu.

Jedan trag možda vodi u Njemačku i dalje na Balkan. Prema informacijama bavarskog javnog servisa „Bajerišer rundfunk“, nekoliko dana ranije u Rozenhajmu je uhapšen čovjek koji je možda pripadao grupi atentatora iz Pariza. U automobilu muškarca iz Crne Gore koji je vozio autoputem Minhen-Salcburg, u profesionalno napravljenom skloništu, pronađeni su pištolji, revolver, municija, mitraljezi i eksploziv. Dokumenta pokazuju da je taj 51-godišnjak putovao za Pariz. Odmah nakon njegovog hapšenja, njemačka policija kontaktirala je francuske vlasti i obavijestiti ih o detaljima. Francuski organi bezbjednosti reagovali su uzdržano, naveo je „Bajerišer rundfunk“.