Δεύτερη τετραετία για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν;

Breaking news προ ημερών στις Βρυξέλλες. Αυτή τη φορά η είδηση δεν αφορούσε τον πόλεμο στη Γάζα ή την αναμόρφωση της αγροτικής πολιτικής, αλλά τα πόστα στην Κομισιόν: Ο Γερμανός ευρωβουλευτής Μάρκους Πίπερ παραιτείται από τη θέση του εντεταλμένου της ΕΕ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, πριν καν αναλάβει καθήκοντα.

Πρόκειται για μία σημαντική θέση ευθύνης, με μηνιαίο μισθό 18.000 ευρώ. Τον διορισμό είχε ανακοινώσει η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προκαλώντας αντιδράσεις, καθώς ο Πίπερ προέρχεται από τους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), την πολιτική ομάδα στην οποία ανήκει και η ίδια. Στη Γερμανία οι Χριστιανοδημοκράτες θεωρούνται φαβορί για τη νίκη στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.  

«Μέτωπο» με τους σοσιαλδημοκράτες

Σε πρώτη ανάγνωση οι αντιδράσεις δεν εκπλήσσουν. Στις Βρυξέλλες οι μετακινήσεις στελεχών είναι συχνές, ιδιαίτερα προς το τέλος της θητείας της Κομισιόν. Όποιος κι αν διοριζόταν στην επίζηλη θέση, δυσαρέσκεια θα επικρατούσε στους υπόλοιπους υποψηφίους. Αλλά η υπόθεση πήρε διαστάσεις, όταν, σε μία τουλάχιστον ασυνήθιστη κίνηση, τέσσερις Επίτροποι (άρα υφιστάμενοι της φον ντερ Λάιεν), επέκριναν δημοσίως τον διορισμό του Πίπερ. Τρεις «αμφισβητίες» προέρχονται από τις τάξεις των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών (S&D) και ένας από την ομάδα των Φιλελευθέρων (Renew).

Έτσι, ο διορισμός ανεκλήθη και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απέδειξε ότι όσο σταθερή εμφανίζεται στις θέσεις της, άλλο τόσο μπορεί και να ελίσσεται, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Διότι ήταν σαφές το μήνυμα που στέλνουν οι αμφισβητίες: Εάν στις ευρωεκλογές του Ιουνίου η ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά σημειώσει απώλειες και την ίδια στιγμή Σοσιαλιστές και Φιλελεύθεροι πάνε καλύτερα από ό,τι υποδεικνύουν σήμερα οι δημοσκοπήσεις, τότε αφενός θα αμφισβητηθεί η υποψηφιότητα φον ντερ Λάιεν για δεύτερη θητεία και αφετέρου θα αρχίσουν τα σενάρια για έναν νέο «μεγάλο συνασπισμό» στις Βρυξέλλες μεταξύ Σοσιαλιστών, Φιλελευθέρων και πιθανώς Πρασίνων- με το επιπλέον επιχείρημα ότι απαιτείται ισχυρό ανάχωμα στην απειλητική άνοδο των ακραίων και λαϊκιστικών κομμάτων.

Ο ρόλος των Ανατολικοευρωπαίων

Κατά τα άλλα, τί πιθανότητες έχει η σημερινή πρόεδρος της Κομισιόν να εκλεγεί για δεύτερη θητεία; Σαφώς περισσότερες από εκείνες που είχε πριν πέντε χρόνια ο τότε υποψήφιος του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ. Η ίδια θεωρεί ότι έχει εκπληρώσει την υπόσχεσή της για μία «γεωπολιτική Κομισιόν», όπως ανέφερε τον Σεπτέμβριο στο Στρασβούργο, κατά την τελευταία ομιλία της για την «Κατάσταση της Ένωσης» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες έχουν προχωρήσει από το 2019, με αποκορύφωμα τη συμφωνία της τελευταίας στιγμής στο νέο «Σύμφωνο για τη Μετανάστευση», το οποίο ωστόσο προκαλεί σημαντικές αντιδράσεις.

Προφανώς δεν μπορούν να είναι όλοι ικανοποιημένοι. Ως πρόεδρος της Κομισιόν, πάντως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει φροντίσει να κάνει τα απαραίτητα «ανοίγματα» προς τη Γαλλία, όπως αποδεικνύει και η πρόσφατη πρότασή της να αποδεσμευθούν (σε πρώτη φάση) 225 δις ευρώ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

Η περίφημη συζήτηση και τα υπονοούμενα για τα «μυστικά SMS» με τον CEO της Pfizer πριν από τη μεγαλύτερη σύμβαση εμβολίων στην ιστορία της ΕΕ δεν φαίνεται να την αγγίζει προς το παρόν. Άλλωστε, κατά τα άλλα μάλλον επικροτείται η αντίδραση της Κομισιόν στην πανδημία με την έγκαιρη εξασφάλιση επαρκούς αριθμού εμβολίων.

Επιπλέον, στην παρούσα συγκυρία φαντάζει πολυτέλεια να αναλώσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες μήνες ολόκληρους μέχρι να ομονοήσουν, μετεκλογικά, σε άλλο πρόεδρο κοινής αποδοχής στην Κομισιόν. Όσο για τους Ανατολικοευρωπαίους, που ουσιαστικά απέτρεψαν την υποψηφιότητα του Γερμανού Μάνφρεντ Βέμπερ και την εναλλακτική λύση του Ολλανδού Φρανς Τίμερμανς το 2019, δεν έχουν σοβαρούς λόγους να αισθάνονται δυσαρεστημένοι από την πρώτη πενταετία φον ντερ Λάιεν. Ακόμη και το επίφοβο γι αυτούς «Σύμφωνο για τη Μετανάστευση» σέβεται και αποδέχεται τη βασική θέση τους, ότι κανείς δεν συμμετέχει παρά τη θέλησή του σε πολιτικές για τον υποχρεωτικό διαμοιρασμό μεταναστών στην ΕΕ.