Ενημέρωση στο Βερολίνο για το κυπριακό

Από τον περασμένο Οκτώβριο το τουρκικό σεισμογραφικό ερευνητικό σκάφος «Μπαρμπαρός Χαϊρεττίν Πασά» διενεργεί έρευνες στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου. Για πρώτη φορά οι έρευνες αυτές δεν διεξάγονται στις βόρειες θαλάσσιες περιοχές της Μεγαλονήσου αλλά στις νότιες. Σύμφωνα με ανάλυση του γερμανικού πολιτικού ιδρύματος Friedrich-Ebert-Stiftung η τουρκική ενέργεια έχει δύο στόχους. Πρώτον, η εξόρυξη και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που βρίσκονται γύρω από το νησί να διεξάγονται με τη συνεργασία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Δεύτερον, κατά αυτό τον τρόπο η Άγκυρα, θέλει να εγείρει δικές της αξιώσεις σε τμήματα της κυπριακής ΑΟΖ.

Περιορισμένες οι δυνατότητες αντίδρασης

Ως αντίδραση η Λευκωσία διέκοψε τις ενδοκοινοτικές διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού. Στην ένσταση ότι αυτή η ενέργεια αποτελεί μάλλον το πιο δυνατό μέτρο που έχει στη διάθεσή της η Λευκωσία και ότι η Αθήνα, που επίσης έχει να αντιμετωπίσει στο Αιγαίο σχεδόν καθημερινώς τουρκικές παραβιάσεις, αρκείται σε διαβήματα, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης αντιτείνει ότι η Κύπρος δεν διαθέτει ούτε πολεμικά αεροσκάφη ούτε πολεμικά πλοία για να παρεμποδίσει τουρκικές γεωτρήσεις για το αέριο. Εκ των πραγμάτων λοιπόν οι δυνατότητες αντίδρασης είναι περιορισμένες. Και εκτός αυτού, η θέση της Άγκυρας στο διεθνή στίβο έχει αναβαθμιστεί λόγω της έντασης που επικρατεί στη Μέση Ανατολή. Το γεγονός ότι παρέχει άσυλο σε πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες πολέμου περιορίζει επίσης τις δυνατότητες της ΕΕ να δραστηριοποιηθεί πέραν του τυπικά αναγκαίου υπέρ της Λευκωσίας.

Αναφερόμενος στις τουρκικές αξιώσεις για συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων στην κυπριακή ΑΟΖ ο κ. Μαυρογιάννης διευκρινίζει ότι στην ελληνοκυπριακή πρόταση περί μιας λύσης για το κυπριακό που έχει ήδη κατατεθεί προβλέπεται η δημιουργία ενός «Ανεξάρτητου Εθνικού Ταμείου» (Sovereign Fund) στο πλαίσιο ομοσπονδιακού κράτους. Από τα έσοδα που θα συγκεντρώνονται από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων ένα μεγάλο μέρος θα αξιοποιείται για την ανάπτυξη της βόρειας Κύπρου.

Αντιμετώπιση στο Βερολίνο

Κατανόηση για την απόφαση της κυπριακής κυβέρνησης να διακόψει τις διαπραγματεύσεις επέδειξαν όλοι οι συνομιλητές του Ανδρέα Μαυρογιάννη στο Βερολίνο, τόσο στην Καγκελαρία όσο και στο υπουργείο Εξωτερικών αλλά και στο κοινοβούλιο, όπως ο σοσιαλδημοκράτης βουλευτής, Άχιμ Μπάρχμαν. Ενώ λοιπόν συμμερίζεται τον προβληματισμό της Λευκωσίας, ο αρμόδιος επί του κυπριακού των Σοσιαλδημοκρατών τονίζει ότι ήδη το Σεπτέμβριο, όταν είχε επισκεφτεί την Κύπρο, -δηλαδή πριν την έλευση του «Μπαρμπαρός»- είχε παρατηρήσει ότι επικρατούσε κλίμα «αδιαλλαξίας» στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Ως «καθαρή πρόκληση» της Άγκυρας χαρακτηρίζει τις έρευνες του «Μπαρμπαρός» ο βουλευτής των Πρασίνων και αρμόδιος για θέματα της Κύπρου, Μάνουελ Σάρατσιν. Όπως επισημαίνει, ολόκληρη η ΕΕ παρείχε αλληλεγγύη προς τη Κύπρο και στήριξη σε ό,τι αφορά την αντίδραση της κυπριακής κυβέρνησης. Ο κ. Σάρατσιν εκτιμά ότι οι ενδοκοινοτικές συνομιλίες βρίσκονται σε αδιέξοδο και ότι δύσκολα θα μπορέσουν να ξεκινήσουν ξανά. Θα ήταν πάντως «κρίμα» αν πήγαινε χαμένο το θετικό πνεύμα που είχε δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες των διαπραγματεύσεων και λόγω του νέου ειδικού συμβούλου του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Ο Μάνουελ Σάρατσιν αναγνωρίζει στην ελληνοκυπριακή πλευρά ότι καταβάλλει προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών, ενώ «υπάρχουν παράγοντες στην τουρκοκυπριακή πλευρά που και αυτές θα το ήθελαν». Εύχεται αυτό να σταθεί δυνατόν μετά τις εκλογές στη βόρεια Κύπρο τον Απρίλιο.

Την ελπίδα ότι αυτό θα συμβεί νωρίτερα, και μάλιστα μετά το ψήφισμα για την ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης στην Κύπρο από το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 28 Ιανουαρίου, εκφράζει ο Ανδρέας Μαυρογιάννης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, σε αντίθεση με τον τουρκοκύπριο ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου, ο οποίος φαίνεται ικανοποιημένος από τη διακοπή των διαπραγματεύσεων, η Τουρκία θέλει την επανέναρξή τους. Από την πλευρά της η κυπριακή Κυβέρνηση είναι έτοιμη να επιστρέψει στις συνομιλίες, εφόσον όμως το «Μπαρμπαρός» τερματίσει τις ενέργειές του εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Κατά τα φαινόμενα, το ζητούμενο τώρα είναι να βρεθεί μια φόρμουλα που θα επιτρέπει και στις δύο πλευρές να διατηρήσουν τα προσχήματα.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο