Επίθεση Ερντογάν στο φιλοκουρδικό HDP

Στις δημοτικές εκλογές του 2019 στην Τουρκία η μεγάλη έκπληξη ήρθε από το φιλοκουρδικό κόμμα HDP (Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών). Τότε ήρθε και η πρώτη μεγάλη ήττα του κυβερνώντος AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) και βέβαια του προέδρου Ερντογάν. Επίσης σε πόλεις όπου τελικά δεν υπερίσχυσε το HDP, η ηγεσία του φιλοκουρδικού κόμματος κάλεσε τους ψηφοφόρους της να στηρίξουν τους υποψηφίους του επίσης αντιπολιτευόμενου CHP (Ρεπουμπλικανικό Κόμμα). Xωρίς την στήριξη του HDP σε πολλές τουρκικές πόλεις η επικράτηση του CHP θα ήταν αδιανόητη. Πλέον όμως το HDP βρίσκεται στο στόχαστρο. Την περασμένη εβδομάδα συνελήφθησαν 17 πολιτικοί του HDP. Η εισαγγελία της Άγκυρας συσχετίζει τις συλλήψεις με τις ταραχές που είχαν σημειωθεί κοντά στο Κομπάνι της βόρειας Συρίας το 2014.

Όταν το Κομπάνι είχε πολιορκηθεί από το Ισλαμικό Κράτος κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου, κουρδικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένου του HDP είχαν καλέσει σε διαμαρτυρίες ζητώντας μια πιο συνεπή στάση έναντι του IS από την τουρκική κυβέρνηση. Ωστόσο πέρα από τις ειρηνικές διαδηλώσεις σε ορισμένες πόλεις είχαν ξεσπάσει βίαια επεισόδια και δεκάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Στα εντάλματα σύλληψης μελών του HDP γίνεται λόγος «για δολοφονίες, απόπειρες δολοφονιών και λεηλασίες κατά τη διάρκεια των ταραχών».

Προσχηματικές κατηγορίες με στόχο τη φίμωση πολιτικών αντιπάλων

Νομικοί και πολιτικοί επιστήμονες από την Τουρκία που μίλησαν στην DW έκαναν εντούτοις λόγο για προσχηματικές κατηγορίες με στόχο να συλληφθούν πολιτικοί αντίπαλοι. «Πώς εμφανίστηκαν αποδεικτικά στοιχεία εν μία νυκτί και έτσι συνελλήφθησαν 82 άτομα;» διερωτάται ο δικηγόρος Φιγκέν Καλικουτσού από το CHP. Tη θέση αυτή συμμερίζεται και ο πολιτικός επιστήμονας Μπουράκ Μπιλγκεχάν Εζπέκ, λέγοντας ότι τα γεγονότα που αφορούσαν το Κομπάνι εργαλειοποιήθηκαν για να «τορπιλιστούν» οι θέσεις του φιλοκουρδικού HDP.

Γεγονός είναι πάντως ότι από το 2019 η τουρκική κυβέρνηση έχει αυξήσει την πίεση προς το HDP. Στους περισσότερους από τους 65 δήμους όπου είχαν εκλεγεί δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι από το HDP, έχουν στο μεταξύ παυθεί και αντικατασταθεί από φιλοκυβερνητικά στελέχη. Το HDP έχει παραμείνει στην κορυφή μόνο σε έξι μικρούς δήμους. Πολλά μέλη του έχουν σκοτωθεί κι άλλοι βρίσκονται στη φυλακή. Η τουρκική εισαγγελία κατηγορεί το HDP ότι έχει διασυνδέσεις με το PKK, που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση. Oι πρώην ηγέτες του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεντάγκ τελούν υπό κράτηση από το 2016, παρά το ισχνό αποδεικτικό υλικό. Ο πολιτικός επιστήμονας Μπασκίν Οράν από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας βλέπει τα εντάλματα σύλληψης εναντίον πολιτικών του HDP ως απόπειρα παρεμπόδισης της «διαδικασίας ενοποίησης της αντιπολίτευσης» και υποστηρίζει ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να σαμποτάρει κάθε προσπάθεια συνεργασίας στους κόλπους της αντιπολίτευσης.

Εκλογική τακτική του Ερντογάν;

Η τουρκική αντιπολίτευση, που στο παρελθόν ήταν επίσης διχασμένη, από τις περασμένες δημοτικές εκλογές κατάφερε να συστρατευθεί εναντίον του Ερντογάν. Πολλά και διαφορετικά κόμματα της αντιπολίτευσης, από ισλαμιστές και εθνικιστές μέχρι σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθερους και αριστερούς ένωσαν για πρώτη φορά τις δυνάμεις τους ενάντιον σε ένα «κοινό εχθρό», τον Ερντογάν, παρά τις ιδεολογικές και πολιτικές τους διαφορές. Μαζί με την οικονομική κρίση η ενότητα της αντιπολίτευσης αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει ο Ερντογάν. Τούρκοι εμπειρογνώμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να διασπάσει την αντιπολίτευση, επικαλούμενη αυτή τη φορά το εξαιρετικά ευαίσθητο κουρδικό ζήτημα. Κι αυτό το κάνει χαρακτηρίζοντας τα μέλη του HDP «τρομοκράτες».

Ωστόσο μέχρι στιγμής αυτή η στρατηγική διαίρεσης της αντιπολίτευσης δεν έχει επιφέρει αποτελέσματα. Ο πρόεδρος του σοσιαλδημοκρατικού CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, εξέφρασε την αλληλεγγύη του στους πολιτικούς του HDP αυτή την εβδομάδα. Επέκρινε το κύμα συλλήψεων και υπογράμμισε την καλή συνεργασία ακόμη και με το εθνικιστικό κόμμα IYI. «Κανείς δεν μπορεί να καταστρέψει τη συμμαχία μας. Θα έχουμε πάντα καλές σχέσεις» ανέφερε σε ομιλία του στο τουρκικό κοινοβούλιο. Συγχρόνως ο Κιλιτσντάρογλου έδωσε το στίγμα και για τις επόμενες προεδρικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το 2023, λέγοντας: «Θα κερδίσουμε και αυτό το παιχνίδι στην κάλπη».

Ντάνιελ Ντέρια Μπελούτ, Χιλάλ Κοϋλού

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη