Η εξέλιξη της Wikipedia γεννά νέα ερωτηματικά

Τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία σημειώνεται μια απρόσμενη άνοδος του Κόμματος των Πειρατών (Piratenpartei). To κόμμα που συστάθηκε το 2006 και θεωρήθηκε σαν μια ακόμη πολιτική «φάρσα», αν και δεν έχει ακόμη ολοκληρωμένο πολιτικό πρόγραμμα, θέτει ως βασική του αρχή την ελεύθερη συμμετοχή των πολιτών στις πολιτικές διεργασίες μέσω του διαδικτύου.

Οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι (FPD) φοβούνται μια «τυραννία των μαζών» με τη μετατόπιση του πολιτικού κέντρου βάρους από τα εκλεγμένα κοινοβούλια στο άναρχο χώρο του διαδικτύου. Η ιστορία της Wikipedia, της μεγαλύτερης ελεύθερης εγκυκλοπαίδειας του διαδικτύου, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα που μπορεί να ρίξει φως στη συζήτηση.

Ένα κλικ…δε φέρνει τη γνώση

Η φιλοσοφική αρχή πίσω από το μεγαλεπίβολο σχέδιο της Wikipedia φαντάζει αριστοτελική. Ο Έλληνας φιλόσοφος πίστευε πως η βάση της πολιτικής απόφασης οφείλει να βρίσκεται στους πολλούς. Η Wikipedia φαίνεται να εφαρμόζει την αρχή αυτή και στη διάδοση της εγκύκλιας γνώσης. 20 εκατομμύρια λήμματα που αυξάνονται καθημερινά σε 270 γλώσσες είναι ο μέχρι τώρα απολογισμός της online εγκυκλοπαίδειας. Μπορεί όμως αυτή η μαζική πηγή γνώσης να διασφαλίσει ταυτόχρονα την επιστημονική πληρότητα και εγκυρότητα των κειμένων της;

Σύμφωνα με το περιοδικό «Νatura», ύστερα από ενδελεχή εξέταση πολλών λημμάτων της Wikipedia, βρέθηκαν αναρίθμητες ανακρίβειες και επιστημονικά κυρίως λάθη που δύσκολα εντοπίζονται με μια βιαστική ματιά. Ωστόσο, τα λάθη αυτά δεν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που εντοπίζονται στις παραδοσιακά μεγάλες παγκόσμιες εγκυκλοπαίδειες όπως π.χ. στη Britannica. Η πιθανότητα σφάλματος είναι μεγάλη σε πολλά συλλογικά έργα τέτοιου βεληνεκούς.

Το πρόβλημα βέβαια της αναπαραγωγής "συζητήσιμης" γνώσης φαίνεται να εντείνεται, καθώς η Wikipedia τα τελευταία χρόνια έχει ριχθεί στο παιχνίδι του διαδικτυακού ανταγωνισμού με βασικό αντίπαλο την Google. Η ταχύτητα των εξελίξεων και συνακόλουθα της ανανέωσης των λημμάτων δρα πολλές φορές σε βάρος της ποιότητας της προσφερόμενης γνώσης.

Ακολουθεί η γνώση τις τεχνολογικές εξελίξεις ή το αντίστροφο;

Οι υπεύθυνοι της Wikipedia αναφέρουν πως θα ήταν αδύνατο να προχωρήσει το αρχικό τους σχέδιο χωρίς το διαδίκτυο. Μοιραία η Wikipedia παρακολουθεί και συμμετέχει στις τεχνολογικές εξελίξεις του διαδικτύου. Το «παιχνίδι» παίζεται πλέον μεταξύ των μεγάλων μηχανών αναζήτησης οι οποίες έχουν αντιληφθεί πως το μέλλον του διαδικτύου βρίσκεται στην ελεύθερη συμμετοχή και συνεισφορά γνώσης από οποιονδήποτε έχει πρόσβαση σε αυτό.Η γνώση είναι δύναμη η οποία μπορεί να μεταφραστεί σε χρήμα. Κάπως έτσι φαίνεται να σκιαγραφείται η συνέχεια του διαδικτύου.

Οι «πολίτες» του διαδικτύου συνεισφέρουν ό,τι και όσο μπορούν στην νέα παγκόσμια κοινότητα χωρίς σύνορα. Το ζήτημα είναι ποιος και με ποιους όρους είναι σε θέση να επαληθεύσει την εγκυρότητα και εν τέλει την αλήθεια όλων αυτών των επιστημονικοφανών πηγών. Όταν η γνώση δεν μονοπωλείται αποκλειστικά από σχολαστικούς πανεπιστημιακούς, αλλά ανοίγεται στον κόσμο, τα αποτελέσματα είναι λυτρωτικά για τις μεγάλες μάζες του παγκόσμιου πληθυσμού. Σίγουρα όμως θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με κριτική ματιά.

Laura Döing/ Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης