Ισραήλ-Χαμάς: Ποιοι είναι τελικά οι νικητές;

Με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μετά από έντεκα ημέρες συγκρούσεων στη Λωρίδα της Γάζας- και παρά τις συγκρούσεις της Παρασκευής στην Ιερουσαλήμ- και οι δύο πλευρές ισχυρίστηκαν ότι κέρδισαν: από τη μια πλευρά οι Ισραηλινοί την στρατιωτική επιχείρηση «Φύλακες του Τείχους» και από την άλλη η ισλαμιστική Χαμάς την επιχείρηση «Ξίφος της Ιερουσαλήμ».

Σύμφωνα με τον Γερμανό καθηγητή Έκαρντ Βερτζ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Διεθνών και Περιφερειακών Σπουδών (GIGA) του Αμβούργου «οι πραγματικοί νικητές της σύγκρουσης είναι ο Μπένιαμιν Νετανιάχου και η Χαμάς». Κατά την εκτίμηση του Γερμανού καθηγητή οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έστρεψαν το ενδιαφέρον μακριά από την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης στο Ισραήλ μετά από τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις τα τελευταία δύο χρόνια.Ταυτόχρονα η νέα έξαρση της βίας στην περιοχή ανέβαλε τη δίκη σε βάρος του με βαριές κατηγορίες για διαφθορά. Από την άλλη πλευρά, εκτιμά ο Βερτζ, η Χαμάς κατάφερε να αναδειχθεί θεματοφύλακας των παλαιστινιακών συμφερόντων ακόμη και στη Δυτική Όχθη, όπου κυβερνά ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούτ Αμπάς, αποκτώντας ένα προβάδισμα στις ενδοπαλαιστινιακές έριδες.

Αποδυναμώνεται ο Μαχμούντ Αμπάς

Μάλιστα το γεγονός ότι διεθνείς παράγοντες έχουν αρχίσει να εξετάζουν το ενδεχόμενο άμεσων ή έμμεσων διαπραγματεύσεων με τη Χαμάς, η οποία χαρακτηρίζεται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και ορισμένες αραβικές χώρες, είναι κάτι που πιθανώς δυσαρεστεί τον Αμπάς. Ακόμη και η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, μετά την εκεχειρία της Πέμπτης, δήλωσε ότι είναι αναγκαίο να διατηρηθεί εμμέσως επαφή με την Χαμάς. Αυτό που δεν επιδέχεται πολλών αμφιβολιών είναι ότι ο Μαχμπούντ Αμπάς, ο οποίος έχει αναβάλει τις προγραμματισμένες για τον Απρίλιο παλαιστινιακές εκλογές- τις πρώτες μετά από 15 χρόνια-  βγαίνει πιο αδύναμος από αυτή τη σύγκρουση.

Αραβικά ΜΜΕ, αλλά και ο ισραηλινός τύπος, χαρακτηρίζουν τον Αμπάς «μεγάλο ηττημένο». Παρατηρούν ότι τόσο σε διεθνές επίπεδο, όσο και μεταξύ των Παλαιστινίων, η Χαμάς τραβά πλέον το ενδιαφέρον επάνω της, ενώ ο Αμπάς δεν παρουσιάζεται πλέον ως «παίκτης» στη διαμάχη Ισραήλ-Παλαιστινίων. Σύμφωνα με την Σάρα Φόιερ, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ, η κατάσταση που διαμορφώνεται σήμερα θυμίζει την κατάσταση στον Λίβανο το 2006. Όπως παρατηρεί: «Και τότε η πρώτη αίσθηση των Ισραηλινών ήταν ότι δεν επρόκειτο για μια νίκη επί της Χεζμπολάχ. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, η πολιτική αποτροπής του Ισραήλ παραμένει ίδια. Στην καλύτερη περίπτωση θα συμβεί κάτι αντίστοιχο και με τη Γάζα».

Ηττημένος ο απλός κόσμος και στις δυο πλευρές

Στο μεταξύ η Υπηρεσία Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (UNCHA) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας, την οποία χαρακτηρίζει εξαιρετικά δύσκολη, με πάνω από 71.000 εσωτερικά εκτοπισμένους.Ο αριθμός των νεκρών στη Γάζα ανέρχεται στους 243 (Παρασκευή) και στο Ισραήλ στους 13. «Ηττημένοι είναι οι άμαχοι και στις δύο πλευρές» αναφέρει στην DW o καθηγητής Έκαρντ Bερτζ. Μάλιστα η κατάσταση στο εσωτερικό του Ισραήλ επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο τις τελευταίες μέρες, φτάνοντας στα πρόθυρα εμφυλίου μεταξύ Ισραηλινών Εβραίων και Ισραηλινών Αράβων.

Σε επίπεδο γεωπολιτικής πάντως, κερδισμένη επίσης φαίνεται η γειτονική Αίγυπτος, την οποία οι ΗΠΑ ενδέχεται να δουν με άλλο μάτι ως περιφερειακό παράγοντα στην Εγγύς Ανατολή. Σύμφωνα με τον Γιασέρ Αλ Χουνταϊμπί, αντιπρόεδρο του φιλελεύθερου κόμματος Al Wafd και καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου, η Αίγυπτος επιβεβαιώνεται ως πρότυπο για τον τρόπο διαχείρισης του Παλαιστινιακού. Από την άλλη πλευρά, σε περιφερειακό επίπεδο μένει να φανεί αν οι «νέοι» σύμμαχοι του Ισραήλ από τον αραβικό κόσμο θα διατηρήσουν διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις μαζί του. «Παρά τις πρόσφατες Συμφωνίες του Αβραάμ, είναι μάλλον μη ρεαλιστικό να υποθέσουμε ότι οι αραβο-ισραηλινές σχέσεις μπορούν να προχωρήσουν σε περαιτέρω εμβάθυνση, χωρίς προηγουμένως να έχει επιλυθεί το Παλαιστινιακό» εκτιμά ο Βερτζ.

Τέλος σε διεθνές επίπεδο η πρόσφατη έξαρση της βίας επανέφερε στο επίκεντρο τη συζήτηση για μια επίλυση του Παλαιστινιακού στη βάση των δύο κρατών.Μόνο λίγα λεπτά μετά την κατάπαυση του πυρός ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έγραψε στο twitter: «Πιστεύω ότι οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί αξίζουν εξίσου να ζουν με ασφάλεια και να απολαμβάνουν ελευθερία, ευημερία και δημοκρατία». Ο Μπάιντεν υποσχέθηκε επίσης ότι η κυβέρνησή του θα συνεχίσει τις διπλωματικές προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση.

Τζένιφερ Χολάις, Μονίρ Γκαέντι

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη