Ιστορική στροφή: H Γερμανία εξοπλίζεται

Ήταν η πρώτη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Βουλής στη «νέα εποχή», στην οποία η ειρήνη δεν φαίνεται πλέον αυτονόητη στην Ευρώπη. Στο ιστορικό κτίριο του Ράιχσταγκ κυματίζουν τρεις σημαίες: η ευρωπαϊκή, η γερμανική, αλλά και η ουκρανική. Στην 82η μέρα της θητείας του ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανεβαίνει στο βήμα της Βουλής, ακριβώς στις 11.07 το πρωί, για να μιλήσει για τον «πόλεμο στην Ευρώπη», έναν πόλεμο στον οποίο δεν είναι πλέον αμέτοχη η Γερμανία. Μπορεί να μην έχει αποστείλει στρατεύματα, αλλά συμμετέχει εφοδιάζοντας τους Ουκρανούς με όπλα, την εξαγωγή των οποίων είχε εγκρίνει μόλις λίγες ώρες πριν.

Νέο δόγμα ασφάλειας στη Γερμανία

Αλλά η υπόθεση δεν τελειώνει εδώ. Η ομιλία του καγκελάριου στην Ομοσπονδιακή Βουλή σηματοδοτεί μία ιστορική στροφή στην πολιτική ασφάλειας της Γερμανίας. Η γερμανική εγκράτεια στον στρατιωτικό τομέα λαμβάνει τέλος. Το «δόγμα» ότι η γερμανική εξωτερική πολιτική εστιάζει αποκλειστικά στη διπλωματία και αφήνει τη στρατιωτική δράση σε χώρες με λιγότερο βεβαρημένο ιστορικό παρελθόν, δεν ισχύει πλέον. «Η 24η Φεβρουαρίου αποτελεί τομή στην ιστορία της ηπείρου μας» δηλώνει επ' αυτού ο καγκελάριος Σολτς. Και συνεχίζει: «Με την επίθεση στην Ουκρανία, την Πέμπτη, ο πρόεδρος Πούτιν δημιούργησε μία νέα πραγματικότητα. Αυτή η νέα πραγματικότητα απαιτεί σαφείς απαντήσεις κι εμείς δίνουμε αυτές τις απαντήσεις».

Η Ομοσπονδιακή Γερμανία πωλεί πλέον όπλα επιθετικού χαρακτήρα σε εμπόλεμα μέρη. Πρόκειται για 1.000 αντιαρματικά βλήματα και 500 πυραύλους εδάφους-αέρος τύπου «Στίνγκερ». Παράλληλα επιτρέπει στην Ολλανδία και τη Φινλανδία να προμηθεύσουν και εκείνες στους Ουκρανούς όπλα γερμανικής κατασκευής. Επί μήνες η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απέρριπτε σχετικό αίτημα του Κιέβου, επικαλούμενη τις περιοριστικές διατάξεις της γερμανικής νομοθεσίας σχετικά με τις εξαγωγές πολεμικού υλικού.

Υπήρξαν βέβαια εξαιρέσεις. Για παράδειγμα η Γερμανία είχε παραχωρήσει όπλα στους Κούρδους μαχητές Πεσμεργκά, στο Ιράκ, προκειμένου εκείνοι να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το αποκαλούμενο «Ισλαμικό Κράτος», αποτρέποντας μία γενοκτονία με θύματα τη θρησκευτική μειονότητα των Γεζίντι. Αυτή τη φορά όμως τα όπλα δεν δίνονται στον «αγώνα κατά της τρομοκρατίας», αλλά κατευθύνονται ενάντια σε μία πυρηνική δύναμη, στο κέντρο της Ευρώπης.

Πρωτοφανής επανεξοπλισμός της «Μπούντεσβερ»

Για την «Μπούντεσβερ», τον ομοσπονδιακό στρατό, η κυβέρνηση Σολτς δρομολογεί ένα ανεπανάληπτο εξοπλιστικό πρόγραμμα. Ένα «έκτακτο ταμείο» 100 δισεκατομμυρίων ευρώ θα καλύψει τις ανάγκες για νέες επενδύσεις σε υλικό, αλλά και στην εκπαίδευση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Στα επόμενα χρόνια ο αμυντικός προϋπολογισμός θα ξεπερνά το 2% του γερμανικού ΑΕΠ. Για μεγάλο διάστημα τόσο οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) όσο και οι Πράσινοι ήταν αντίθετοι με την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε τόσο υψηλά επίπεδα. Τώρα την εγκρίνουν με συνοπτικές διαδικασίες.

«Η μητέρα όλων των κυρώσεων»

Μία πρώτη στροφή στην γερμανική πολιτική απέναντι στη Ρωσία είχε ήδη διαφανεί με την απόφαση του Βερολίνου να αναβάλει την λειτουργία του αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος θα μετέφερε φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην κεντρική Ευρώπη, παρακάμπτοντας την Ουκρανία. Επί χρόνια η γερμανική κυβέρνηση υποστήριζε το σχέδιο, παρά την έντονη κριτική των Αμερικανών και των Ανατολικοευρωπαίων, αλλά τώρα φαίνεται μάλλον απίθανη η ολοκλήρωσή του σε εύθετο χρόνο.    

Αλλαγή πορείας αποφάσισε όμως η Γερμανία και στις οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, τις οποίες προηγουμένως έβλεπε με ιδιαίτερη επιφύλαξη. Ο αποκλεισμός συγκεκριμένων ρωσικών πιστωτικών ιδρυμάτων από το διεθνές σύστημα διατραπεζικών πληρωμών SWIFT αποτελεί την πιο «αιχμηρή» κύρωση εις βάρος της ρωσικής οικονομίας, μέχρι σήμερα.

Σύμπλευση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης

Με την ομιλία της Κυριακής ο Όλαφ Σολτς υπερέβη την μάλλον αμυντική στάση που κρατούσε ως τώρα, ενώ παράλληλα κέρδισε τη συναίνεση της αντιπολίτευσης. Ο επικεφαλής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Φρίντριχ Μερτς ουσιαστικά συνεχάρη τον καγκελάριο για τις «εξαιρετικές προγραμματικές δηλώσεις». Πολύ σπάνια ακούγονται τέτοιες φιλοφρονήσεις από τα έδρανα της αντιπολίτευσης. Όσο για τις κοινοβουλευτικές ομάδες των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων, ξεκαθάρισαν ότι δεν συναινούν εκ πεποιθήσεως, αλλά διότι δεν γίνεται αλλιώς. Για μία «τραγική αναγκαιότητα» κάνει λόγο η επικεφαλής του SPD Σάσκια Έσκεν.

Στη διάρκεια του τελευταίου προεκλογικού αγώνα, το 2021, ο σημερινός υπουργός Οικονομίας και αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ, από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς των Πρασίνων, είχε επισκεφθεί την Ουκρανία και ήδη από τότε καλούσε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να αποστείλει όπλα στους Ουκρανούς. Για την επιλογή του αυτή είχε δεχθεί έντονη κριτική από τους ομοϊδεάτες του. Αλλά και ο ίδιος δεν κρύβει ότι ακόμη διατηρεί αμφιβολίες για την ορθότητα της απόφασης. «Ποιος ξέρει, πώς θα εξελιχθεί αυτός ο πόλεμος...» λέει χαρακτηριστικά.

Όλα αυτά προκαλούν έκδηλη ικανοποίηση στον Αντρίι Μέλνικ, πρεσβευτή της Ουκρανίας στο Βερολίνο. Επί τρεις ολόκληρους μήνες ο ουκρανός διπλωμάτης εμφανιζόταν συνεχώς σε τηλεοπτικές εκπομπές, ζητώντας μετ' επιτάσεως όπλα για την Ουκρανία. «Δεν καταλαβαίνω πώς μπορεί κανείς να παραμένει τόσο άκαρδος και ισχυρογνώμων» έλεγε χαρακτηριστικά την πρώτη ημέρα της ρωσικής εισβολής. Κάποιοι στο Βερολίνο θεωρούσαν ότι η συμπεριφορά του ήταν μάλλον εκνευριστική και ασύμφωνη προς τα διπλωματικά ήθη. Η παρουσία του την Κυριακή στα θεωρεία της Ομοσπονδιακής Βουλής, με τους βουλευτές να τον χειροκροτούν όρθιοι, αποτελεί για τον Μέλνικ μία όψιμη δικαίωση. «Πάντα έλεγα στους γερμανούς φίλους μου, αλλά και στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι αν δουν τις τρομακτικές εικόνες από τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν θα μπορούν να μείνουν απαθείς και αναποφάσιστοι...» λέει ο ίδιος σήμερα.

Το πιο ζωηρό χειροκρότημα απέσπασαν όμως οι δεκάδες χιλιάδες, ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές, που κατέβηκαν στους δρόμους στην γερμανική πρωτεύουσα, για να διαδηλώσουν την αλληλεγγύη τους προς τους Ουκρανούς. Ανάμεσα στην Πύλη του Βρανδεμβούργου και τον Στύλο της Νίκης, πολύ κοντά στο κτίριο της Ομοσπονδιακής Βουλής, οι διοργανωτές έκαναν λόγο για τουλάχιστον 100.000 διαδηλωτές το απόγευμα της Κυριακής. Ήταν η μεγαλύτερη μαζική κινητοποίηση που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στη γερμανική πρωτεύουσα.

Μίχαελ Φίσερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου