Μερτς, ο 68χρονος υποψήφιος για την καγκελαρία

Αυτή τη φορά όλα έγιναν γρήγορα, πιο γρήγορα από ό,τι όλοι περίμεναν. «Είμαστε πάλι σε πορεία επιτυχίας» δηλώνουν σε αγαστή σύμπνοια ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Φρίντριχ Μερτς και ο πρόεδρος του αδελφού κόμματος των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) Μάρκους Ζέντερ, σε κοινή συνέντευξη τύπου, που βγάζει είδηση: Ο Φρίντριχ Μερτς θα είναι ο υποψήφιος της κεντροδεξιάς παράταξης για τις βουλευτικές εκλογές του 2025, με αντίπαλο -άνευ απροόπτου- τον σημερινό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Η εσωκομματική συζήτηση για τον κατάλληλο υποψήφιο έκλεισε, πριν καλά-καλά αρχίσει. Σε ηλικία 68 ετών ο Μερτς θα είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία υποψήφιος για την καγκελαρία εδώ και 50 ολόκληρα χρόνια.

Ο ίδιος εκτιμά ότι οι εκλογές θα κριθούν σε δύο μέτωπα: Στο μεταναστευτικό που «παραμένει μείζον ζήτημα, αν και θα προτιμούσα να μην είναι το κύριο θέμα στον προεκλογικό αγώνα του 2025» και στην κατάσταση της οικονομίας. Πιστός στην παραδοσιακή ρητορική των Χριστιανοδημοκρατών, ο Μερτς τονίζει ότι «χρειαζόμαστε μία πολιτική που προωθεί την κοινωνική οικονομία της αγοράς» και βασίζεται στη λογική «ίσες ευκαιρίες για όλους και όχι επιδοτήσεις για ολίγους».

Τι θα κάνει ο Βαυαρός πρωθυπουργός;

Όσο για τον Μάρκους Ζέντερ, φαίνεται ότι αναγκάζεται να αποσύρει τις δικές του φιλοδοξίες, για μία ακόμα φορά. Κάθε άλλο παρά ευνοϊκά για την ενότητα της κεντροδεξιάς παράταξης ήταν τα όσα έγιναν στις εκλογές του 2021, όταν το χρίσμα είχε λάβει ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Άρμιν Λάσετ, με τον Ζέντερ να εκφράζει δημοσίως τις διαφωνίες του, θεωρώντας ότι θα ήταν ο πλέον ενδεδειγμένος υποψήφιος. Τελικά το βράδυ των εκλογών αυτός που πανηγύρισε ήταν ο Όλαφ Σολτς και το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Αλλά και μετά τις εκλογές ο Ζέντερ παρέμενε στο προσκήνιο, υποστηρίζοντας (ενάντια στην κρατούσα άποψη) ότι το αξίωμα του πρωθυπουργού σε ένα από τα ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας δεν εξασφαλίζει κάποιου είδους προβάδισμα σε εσωκομματικές διεργασίες για το χρίσμα και για την καγκελαρία. «Πρωθυπουργοί υπάρχουν πολλοί, πρόεδροι κόμματος μόνο δύο» συνήθιζε να λέει, εννοώντας ότι μόνο ο Μερτς ή ο ίδιος θα έπρεπε να λάβει το χρίσμα.

Ήταν όμως ο πρωθυπουργός της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας που έκανε τη χθεσινή «κίνηση ματ» για να δώσει, όπως φαίνεται, αποφασιστικό προβάδισμα στον Μερτς. Συγκεκριμένα, ο 49χρονος πρωθυπουργός του κρατιδίου Χέντρικ Βυστ, ανερχόμενος αστέρας της CDU, τον οποίο πολλοί θεωρούσαν «κρυφό» υποψήφιο για την καγκελαρία ή τουλάχιστον ρυθμιστή στη μονομαχία Μερτς και Ζέντερ, ξεκαθάρισε ότι επί του παρόντος δεν ενδιαφέρεται για ανώτερα αξιώματα. Παράλληλα εξέφρασε την υποστήριξή του στον Μερτς. Έτσι, η τράπουλα ξαναμοιράστηκε, προφανώς όχι υπέρ του Ζέντερ. 

«Σφραγίδα» Μερτς στο πρόγραμμα της CDU

Για τον Μερτς, το χρίσμα για την καγκελαρία είναι το επόμενο λογικό βήμα μετά την ανάδειξή του στην προεδρία των Χριστιανοδημοκρατών το 2022. Κάποιες από τις φιλόδοξες διακηρύξεις του την εποχή εκείνη (όπως η υπόσχεσή του ότι «θα κατεβάσει στο μισό τα ποσοστά της AfD») διαψεύστηκαν από την πραγματικότητα. Ωστόσο ο Φρίντριχ Μερτς, νομικός, αλλά με ειδίκευση σε οικονομικά και φορολογικά θέματα, έχει ήδη καταφέρει να αφήσει τη «σφραγίδα» του στο προεκλογικό πρόγραμμα της CDU. Τον συνδράμει ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος και πιστός συνεργάτης του, Κάρστεν Λίνεμαν.

Και οι δύο κατάγονται από το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, ανατολικά της βιομηχανικής κοιλάδας του Ρουρ. Πρόκειται για αγροτική περιοχή, καθολική και βαθιά συντηρητική, που διαθέτει πάντως αξιόλογα τουριστικά αξιοθέατα, καθώς και πολυάριθμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Μόλις ανέλαβε τα ηνία του κόμματος, ο Μερτς άρχισε να το μετακινεί σε θέσεις πιο συντηρητικές από εκείνες που εξέφραζε επί 16 συναπτά έτη στην καγκελαρία η Άνγκελα Μέρκελ. Σήμερα οι Χριστιανοδημοκράτες πρεσβεύουν μία περιοριστική μεταναστευτική πολιτική, τηρούν σαφείς αποστάσεις από το Ισλάμ, συμφωνούν με την ανάδειξη μίας «κυρίαρχης κουλτούρας» στην καθημερινότητα, στηρίζουν τη σταδιακή επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας στη Γερμανία.  

Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, ο Μερτς εμφανίζεται περισσότερο ως «ατλαντιστής», παρά ως φιλο-ευρωπαίος. Έχει επισκεφθεί πολλές φορές τις ΗΠΑ, μιλάει άψογα αγγλικά και θεωρείται καλά δικτυωμένος στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

15 χρόνια μετά την «παραίτηση»

Ο Φρίντριχ Μερτς ήταν ένας από τους πολλούς ηττημένους που άφησε πίσω της η Άνγκελα Μέρκελ στη δική της πορεία προς την εξουσία. Αν και ήταν έμπειρος βουλευτής, με παρουσία στην Μπούντεσταγκ από το 1994, η Άνγκελα Μέρκελ τον απομάκρυνε από την ηγεσία της κοινοβουλευτικής ομάδας μετά την εκλογική ήττα του 2002. Το 2004 ο Μερτς δεν εξελέγη στο προεδρείο του κόμματος και το 2009 αναγκάστηκε να αποχωρήσει οριστικά (όπως φαινόταν την εποχή εκείνη…) από την πολιτική.

Έκανε όμως καριέρα στον ιδιωτικό τομέα, ενώ το 2016 συμμετείχε στο Εποπτικό Συμβούλιο της Blackrock στη Γερμανία. Σπάνια μιλούσε δημοσίως για την κυβέρνηση Μέρκελ και, όταν το έκανε, τα σχόλιά του ήταν μάλλον αρνητικά. Μόλις η καγκελάριος αποχώρησε από την προεδρία του κόμματος, ο Φρίντριχ Μερτς έδωσε πάλι το παρών στις εσωκομματικές διαδικασίες για την ανάδειξη νέας ηγεσίας, αλλά χωρίς επιτυχία. Το 2018 έχασε από την Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ και το 2020 από τον Άρμιν Λάσετ. Αλλά δεν το έβαλε κάτω. Και δικαιώθηκε το 2021, με την τρίτη προσπάθεια.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου