“Νέο κεφάλαιο” στις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ;

Ήταν μια ιστορική επίσκεψη, η πρώτη ενός Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στο Ισραήλ μετά από 15 χρόνια. Στον απόηχο αλλεπάλληλων κρίσεων το ταξίδι του Μεβλούτ Τσαβούσογλου ολοκληρώθηκε με ευχολόγια για επαναπροσέγγιση, αλλά όχι και με δεσμεύσεις για αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ.

“Δεν θα προσποιηθούμε ότι η σχέση μας δεν έχει τα πάνω της και τα κάτω της, αλλά ακόμη και σε εποχές πολιτικών εντάσεων η οικονομική συνεργασία μεταξύ των χωρών μας διευρύνεται διαρκώς”, δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γιαΐρ Λαπίντ κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Τούρκο ομόλογό του μετά το τέλος της συνάντησής του.

Από την πλευρά του ο Τσαβούσογλου εξέφρασε την ελπίδα οι δυο κυβερνήσεις να “αντιμετωπίσουν τις διαφωνίες τους με πιο εποικοδομητικό τρόπο” σε ό,τι αφορά το Παλαιστινιακό. “Πιστεύουμε ότι η ομαλοποίηση των δεσμών μας θα έχει θετική επίπτωση στην ειρηνική επίλυση της διαμάχης. Η Τουρκία είναι έτοιμη να αναλάβει την ευθύνη συνεχίζοντας τις προσπάθειες στην κατεύθυνση του διαλόγου [μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων].”

“Αγκάθι” το Mavi Marmara

Ο δρόμος προς την ομαλοποίηση ωστόσο φαίνεται πως θα είναι μακρύς. Οι διμερείς σχέσεις υπέστησαν τεράστιο πλήγμα το 2010, όταν ισραηλινές δυνάμεις πραγματοποίησαν έφοδο στο Mavi Marmara, το τουρκικό πλοίο που ηγείτο νηοπομπής με ανθρωπιστική βοήθεια και με προορισμό την αποκλεισμένη Λωρίδα της Γάζας. Εννέα Τούρκοι πολίτες έχασαν τη ζωή τους στην επίθεση κι ένας ακόμη υπέκυψε στα τραύματά του τέσσερα χρόνια αργότερα.

Το 2018 η Τουρκία ανακάλεσε τον πρέσβη της στο Τελ Αβίβ αντιδρώντας στο θάνατο δεκάδων Παλαιστινίων κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στα σύνορα Γάζας-Ισραήλ, αλλά και στην αμφιλεγόμενη μετακίνηση της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Παρότι Τσαβούσογλου και Λαπίντ ανακοίνωσαν ότι τα υπουργεία τους θα συνεχίσουν τις επαφές σε τεχνικό επίπεδο, δεν έγινε καμία αναφορά σε ένα χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή των πρέσβεων σε Τελ Αβίβ και Άγκυρα.

Ενεργειακά όνειρα θερινής νυκτός

Παραμονές της αναχώρησης Τσαβούσογλου, τουρκικά μέσα ενημέρωσης μετέδιδαν ότι στο Ισραήλ θα τον συνόδευε και ο υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ με σκοπό να πιέσει στην κατεύθυνση της εισαγωγής ισραηλινού φυσικού αερίου στην Τουρκία, καθώς η τελευταία επιχειρεί να απεξαρτηθεί μερικώς από τη Ρωσία που καλύπτει σήμερα σχεδόν το ήμισυ των αναγκών της. Ο Ντονμέζ δεν ταξίδεψε μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών και οι Ισραηλινοί δεν εμφανίζονται διατεθειμένοι για ενεργειακή συνεργασία προτού επιλυθούν πιο νευραλγικής σημασίας ζητήματα.

Η απομάκρυνση του Ντονμέζ από την αποστολή αποτελεί “παραδοχή της τουρκικής πλευράς ότι παραήταν επιθετική - κυρίως ο Ερντογάν - και ότι πρέπει να ακολουθήσει το ρυθμό του Ισραήλ προκειμένου να πετύχει αυτό που θέλει”, εκτίμησε, μιλώντας στους Times of Israel, ο Γκάμπριελ Μίτσελ από το ισραηλινό Ινστιτούτο Μιτβίν. “Προφανώς το Ισραήλ δεν θα προχωρήσει σε ενεργειακή συνεργασία με μια χώρα με την οποία δεν έχει πλήρεις διπλωματικές σχέσεις - θα ήταν σαν να προχωράει η άμαξα μπροστά από το άλογο...”

Κατερίνα Αλεξανδρίδη (dpa, Times of Israel, al-Jazeera)