Ξέφυγε ο SARS-CoV-2 από κάποιο εργαστήριο;

Για μεγάλο διάστημα ερευνητές και δημοσιογράφοι διατύπωναν εικασίες πως ο νέος κορωνοϊός προήλθε από μια ψαραγορά στη Γουχάν. Τώρα διάφορα ΜΜΕ διατυπώνουν την άποψη πως ο ιός μπορεί να προέρχεται από το επιστημονικό εργαστήριο Institute of Virology στην ίδια πόλη που βρίσκεται πολύ κοντά στη συγκεκριμένη ψαραγορά.

Ήδη τον Ιανουάριο είχαν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες συνωμοσίας που συνέδεαν τον ιό με έρευνες για παραγωγή βιολογικών όπλων. Τότε ωστόσο η εφημερίδα Washington Post είχε απορρίψει την άποψη ότι πρόκειται για ιό που κατασκευάστηκε από ανθρώπινοι χέρι. Ειδικοί επιστήμονες, στους οποίους είχε αποταθεί η εφημερίδα, απέκλειαν βάσει των ιδιοτήτων του ιού να πρόκειται για μετάλλαξη με επενέργεια του ανθρώπου. Ανάμεσα τους ήταν και η επιστημονική ομάδα του Κρίστιαν Άντερσεν που δημοσίευσε σχετικό άρθρο στις 17 Μαρτίου στο Nature Medicine.

Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και το ότι οι έρευνες του Ινστιτούτου Ιολογίας στη Γουχάν δεν είναι μυστικές και δεκάδες έρευνές του που έχουν γίνει πάνω στους ιούς από νυχτερίδες, έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά. Εκτός αυτού το ινστιτούτο έχει και διεθνείς συνεργασίες, ανάμεσα σε άλλες και με το Εθνικό Εργαστήριο Γκάλβεστον του πανεπιστημίου του Τέξας. Οι ΗΠΑ στήριζαν μάλιστα οικονομικά τις έρευνες.

Μήπως ο ιός ξέφυγε κατά λάθος;

Όλα αυτά όμως δεν αποκλείουν ο ιός να ξέφυγε κατά λάθος από το ινστιτούτο της Γουχάν. Ήδη στο τέλος Ιανουαρίου το ειδικό περιοδικό Science αμφισβητούσε την υπόθεση ότι ο ιός μεταπήδησε σε άνθρωπο από την ψαραγορά.  

Έρευνα μάλιστα στο επίσης επιστημονικό περιοδικό The Lancet διαπίστωνε ότι από τους 41 πρώτους ασθενείς με κορωνοϊό, οι 13 δεν είχαν καμία σχέση με τη συγκεκριμένη ψαραγορά. Επίσης θεωρείται πιθανό ότι ο πρώτος άνθρωπος που μολύνθηκε από τον ιό ήταν τον Νοέμβριο του 2019. Ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας  Ντάνιελ Λάσι, από το πανεπιστήμιο Τζoρτζτάουν στην Ουάσιγκτον, θεωρεί ότι τα πρώτα εκείνα κρούσματα δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με την ψαραγορά.

Είναι η έρευνα συνυπεύθυνη;

Το ερώτημα λοιπόν που τίθεται είναι πώς τελικά ο ιός εμφανίστηκε στη Γουχάν. Μια πιθανή εξήγηση είναι η επιστημονική δραστηριότητα της καθηγήτριας Ιολογίας Τσένγκλι Σι, η οποία κάνει έρευνες σχετικές με ιούς νυχτερίδας στο Ινστιτούτο της Γουχάν και η οποία δημοσίευσε σχετικό άρθρο στις αρχές Φεβρουαρίου.

Σε πορτραίτο της ερευνήτριας μάλιστα που δημοσίευσε η South China Morning Post στις 6 Φεβρουαρίου αναφέρεται πως η Τσένγκλι Σι αναζητούσε για μελέτη περιττώματα νυχτερίδων σε 28 διαφορετικές επαρχίες της Κίνας μέσα σε σπηλιές και στη συνέχεια δημιούργησε σχετικό αρχείο στη Γουχάν. Στις αρχές του 2019 είχε δημοσιεύσει μαζί με τους συναδέλφους της εκτεταμένη έρευνα για τους κορωνοϊούς που μεταδίδονται από τις νυχτερίδες. Χάρη στην εργασία της στάθηκε δυνατό να εντοπιστεί η αλληλουχία του γονιδίου του νέου ιού κι έτσι η αναζήτηση εμβολίου και τεστ αντισωμάτων να γίνουν σε ιστορικούς χρόνους ρεκόρ.

Η καθηγήτρια έγινε αντικείμενο εχθρικών σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά βρήκε υποστήριξη, ανάμεσα σε άλλους και από τον Αμερικανό συνάδελφό της Πίτερ Ντάστσακ, πρόεδρο της ένωσης EcoHealth Alliance. Σε συνέντευξή του στο δημόσιο ραδιόφωνο National Public Radio δήλωσε πως όλα αυτά τα περί διαφυγής του ιού από εργαστήριο δεν είναι «παρά καθαρές ανοησίες» και «ατυχής πολιτικοποίηση των απαρχών της πανδημίας». Ο ίδιος είχε συνεργαστεί με τη Σι και στο εργαστήριο δεν φυλάσσονταν κορωνοϊοί.

Το παράξενο είναι ότι πρόσφατα το Πεκίνο περιόρισε την αρθρογραφία για την προέλευση του ιού, χαρακτηρίζει αβάσιμες τις εικασίες των δυτικών ΜΜΕ και τονίζει ότι οι έρευνες για την καταγωγή του κορωνοϊού συνεχίζονται.

Φάμπιαν Σμιτ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου