Γερμανία: Οι εκκλησιαστικές τράπεζες κινούν δισεκατομμύρια

Στη Γερμανία υπάρχουν περίπου 3.000 πιστωτικά ιδρύματα – από τις μεγάλες τράπεζες μέχρι τις μικρότερες που ειδικεύονται στο private banking, τις συνεταιριστικές, αλλά και τα ταμιευτήρια. Την ίδια στιγμή όμως, δραστηριοποιούνται στον κλάδο και οι ...Εκκλησίες. Ίσως δεν θα το περίμενε κανείς, και όμως, δύο ευαγγελικές και πέντε καθολικές τράπεζες εμφανίζουν ισολογισμούς δισεκατομμυρίων ευρώ. 

Η KD Bank (Ευαγγελική Τράπεζα για την Εκκλησία και τη Διακονία) με έδρα στο Ντόρτμουντ ανήκει σήμερα στις 30 μεγαλύτερες συνεταιριστικές τράπεζες της Γερμανίας, έχοντας όγκο ισολογισμού κοντά στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ ο ισολογισμός της BiB (Τράπεζα της Επισκοπής του Έσσεν) έχει κεφάλαια ύψους 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Οι πελάτες που θέλουν να ανοίξουν λογαριασμό σε αυτές τις τράπεζες δεν χρειάζεται πάντως να δηλώσουν το θρήσκευμά τους. Τόσο η KD Bank όσο και η BiB δραστηριοποιούνται στην αγορά χρήματος προσφέροντας όλες τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει μία τράπεζα στους ιδιώτες, από δάνεια για την αγορά ενός αυτοκινήτου μέχρι την κάλυψη της αγοράς ενός ακινήτου.

Από τη δεκαετία του 1920 στο σήμερα

Όπως και οι περισσότερες εκκλησιαστικές τράπεζες, η KD Bank ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1920 ως ένας δανειοδοτικός συνεταιρισμός για τη χρηματοδότηση εκκλησιαστικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων.

«Εκείνη την περίοδο ο ιδρυτής μας, ο θεολόγος Μάρτιν Νίμελερ, ήθελε να χτίσει ένα νηπιαγωγείο, όμως δεν μπορούσε να πάρει δάνειο από κάποιο ταμιευτήριο ή από τις τοπικές τράπεζες για να καλύψει τη χρηματοδότησή του», λέει ο Έκεχαρντ Τίζλερ, εκπρόσωπος του διοικητικού συμβουλίου της KD Bank.

Από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα το επίκεντρο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της τράπεζας δεν έχει αλλάξει, σύμφωνα με τον Τίζλερ: η τράπεζα ασχολείται με τη δανειοδότηση έργων των πελατών της Εκκλησίας και της Διακονίας. Πρόκειται κυρίως για την οικοδόμηση κτηρίων στα πλαίσια της κοινωνικής πρόνοιας, νοσοκομείων, νηπιαγωγείων και σχολείων. «Χρηματοδοτούμε επίσης κοινωνικά και οικολογικά έργα, έχοντας χορηγήσει δάνεια ύψους περίπου τριών δισεκατομμυρίων ευρώ», αναφέρει ο εκπρόσωπος. Η KD Bank προωθεί επίσης μέσω δανείων την κατασκευή νέων οικονομικά προσιτών κατοικιών, αλλά και ανακαινίσεις παλαιότερων κτηρίων.

Μεγαλύτερο πλεόνασμα από το ταμιευτήριο του Ντόρτμουντ

Οι εκκλησίες θα μπορούσαν φυσικά να πάρουν δάνεια και από εμπορικές τράπεζες, παρατηρεί ο Στέφαν Πάουλ, καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Ρουρ στο Μπόχουμ. Όπως επισημαίνει ωστόσο ο ειδικός, οι εκκλησιαστικές τράπεζες είναι εξειδικευμένες στον συγκεκριμένο τομέα, γεγονός που έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για τους δανειολήπτες. Εξάλλου «έχουν ήδη χρηματοδοτήσει επανειλημμένως επενδύσεις στην κατασκευή και τη συντήρηση, τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση τέτοιων κτηρίων». Επιπλέον, οι όροι των δανείων των εκκλησιαστικών τραπεζών είναι συχνά ευνοϊκότεροι για τον δανειολήπτη σε σύγκριση με τα δάνεια που χορηγούν οι μεγάλες τράπεζες. 

Φυσικά ακόμη και οι εκκλησιαστικές τράπεζες δεν χαρίζουν χρήματα. Καθώς όμως πρόκειται για συνεταιριστικά ιδρύματα, εξηγεί και ο Τίζλερ, στόχος τους δεν είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους, αλλά η προώθηση του κοινωνικού έργου. Ακόμη, δημιουργείται και μία μακροπρόθεσμη επιχειρηματική σχέση με τους πελάτες – και αυτό «με δίκαιες συνθήκες», όπως τονίζει ο Τίζλερ.

Το περασμένο οικονομικό έτος η KD Bank, η οποία απασχολεί 250 υπαλλήλους, είχε πλεόνασμα ύψους 11,8 εκατομμυρίων ευρώ. Έτσι, όσοι έχουν μετοχές της τράπεζας πρόκειται να λάβουν τώρα μέρισμα ύψους 4% ανά μετοχή. Το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών διατηρούν μέλη των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων. Το ταμιευτήριο του Ντόρτμουντ από την άλλη πλευρά, που μετρά περίπου 300.000 πελάτες και απασχολεί 1.520 εργαζομένους, είχε καθαρό κέρδος ύψους 8 εκατομμυρίων ευρώ.

Μία κανονική εμπορική τράπεζα

Πέραν των πελατών από την Εκκλησία και τη Διακονία η KD Bank έχει περίπου 28.000 ιδιώτες πελάτες, οι οποίοι συχνά δραστηριοποιούνται επαγγελματικά ή εθελοντικά στο περιβάλλον της Εκκλησίας. Από τους ιδιώτες πελάτες προέρχεται το 10% του ισολογισμού της τράπεζας.

Ο Στέφαν Πάουλ δεν εκπλήσσεται που υπάρχει μία τάση να δραστηριοποιούνται οι εκκλησιαστικές τράπεζες ολοένα και περισσότερο σαν κανονικές εμπορικές τράπεζες. «Πολλοί πελάτες προτιμούν να συναλλάσσονται μονάχα με μία τράπεζα, παρά να χρηματοδοτούν το σπίτι τους για παράδειγμα από ένα τραπεζικό ίδρυμα και το αυτοκίνητό τους από ένα άλλο». Επιπλέον, τα επιτόκια που προσφέρουν οι εκκλησιαστικές τράπεζες στους πελάτες που καταθέτουν τα χρήματά τους είναι τουλάχιστον εξίσου ευνοϊκά με αυτά των μεγάλων τραπεζών ή των ταμιευτηρίων.

Το ίδιο ισχύει και για τη BiB, η οποία έχει τους ίδιους στόχους με την KD Bank, απασχολεί μόλις 180 υπαλλήλους και έχει ισολογισμό ύψους 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όπως επισημαίνει ωστόσο ο εκπρόσωπος του διοικητικού συμβουλίου της BiB, Πέτερ Γκίλμαν, μία κοινωνική-οικολογική επιχειρηματική πολιτική περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση ιδρυμάτων που χορηγούν μικροδάνεια σε αναπτυσσόμενες χώρες από όλον τον κόσμο: «Με το ταμείο μικροπιστώσεων χρηματοδοτούμε συνολικά πάνω από 750.000 ανθρώπους παγκοσμίως» αναφέρει ο Γκίλμαν.

Τεράστια η απόσταση από τις μεγάλες τράπεζες

Σε σύγκριση με τις μεγάλες τράπεζες πάντως, όπως η Deutsche Bank, που το 2023 απασχολούσε πάνω από 90.000 υπαλλήλους και ο ισολογισμός της έφτανε τα 1.300 δισεκατομμύρια ευρώ, οι εκκλησιαστικές τράπεζες είναι προφανώς πολύ πίσω.

Φαίνεται όμως ότι μπορούν να προσδώσουν μία ιδιαίτερη ηθική διάσταση στις επενδύσεις των κεφαλαίων που διαχειρίζονται. Ταυτοχρόνως είναι σημαντική και η διεύρυνση της πελατείας. Το περασμένο έτος η BiB είχε για παράδειγμα πάνω από 1.500 νέους ιδιώτες πελάτες, με αυξητική τάση. Σύμφωνα με τον Γκίλμαν περίπου το 15% του όγκου των συναλλαγών προέρχεται από ιδιώτες πελάτες. «Για μία τράπεζα με κοινωνικό-οικολογικό προσανατολισμό, οι ιδιώτες πελάτες αποτελούν ένα σημαντικό target-group. Εξάλλου δεν είμαστε μία τράπεζα που θέλει να συναλλάσσεται μόνο με ιδρύματα, αλλά επιδιώκουμε να συναλλασσόμαστε και με τον ευρύ πληθυσμό», λέει ο ίδιος.

Για να συναλλάσσεται με περισσότερους ιδιώτες η τράπεζα πρέπει να προσφέρει τις υπηρεσίες που προσφέρουν και οι εμπορικές τράπεζες, για παράδειγμα καταναλωτικά δάνεια. Και βάσει του ισολογισμού του περασμένου έτους οι διαχειριστές της BiB φαίνεται πως ξέρουν πώς να κυριαρχήσουν στην αγορά χρήματος: κατόπιν φόρων το κέρδος ανήλθε σε πάνω από 30 εκατομμύρια ευρώ. Την ίδια στιγμή τα μερίσματα για τα μέλη της εκκλησιαστικής τράπεζας αυξήθηκαν στο 3,5%. «Η ηθική και οι αποδόσεις των κεφαλαίων μπορούν να συνδυαστούν και αυτό ακριβώς συμβαίνει στην τράπεζά μας», λέει ο Γκίλμαν.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς