Ο Αλέξανδρος Σχινάς για τη δικτατορία

Βρίσκομαι προσωρινά πάλι, αγαπητοί ακροατές, στην Αθήνα, από όπου και μεταδίδεται τηλεφωνικά η φωνή μου στη Deutsche Welle, σαν έκτακτη συμβολή σε αυτή την ειδική εκπομπή του ελληνόφωνου προγράμματός της για την 30ή επέτειο της επαναφοράς των δημοκρατικών θεσμών στην Ελλάδα. Τις προάλλες, εδώ, το κέντρο κατακλύσθηκε από ένα κύμα πατριωτικού ενθουσιασμού για μια ποδοσφαιρική μας νίκη. Κάτι τέτοιο πρέπει να έγινε και τότε, όπως το ζήσαμε από μακριά στον σταθμό της Κολωνίας, γνωρίζοντας βέβαια κι εμείς πως εκείνο που πανηγυρίζονταν ως νίκη δεν είχε επιτευχθεί, όπως τώρα στο ευρωπαϊκό ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα από έλληνες αγωνιστές, που θα όφειλαν μάλιστα να είχαν υπάρξει και ακροατές των αντιχουντικών εκπομπών μας, αλλά είχε πληρωθεί πανάκριβα με μια αιματοχυσία στην Κύπρο και μας παραχωρούνταν ύστερα από διαβουλεύσεις μεταξύ Αθηνών και Παρισίων.

Εκείνη η νίκη δεν ήταν νίκη, αλλά αποκλειστικά και μόνο μία ήττα της χούντας, που είχε βάλει η ίδια ένα γκολ στον εαυτό της και η εξαφάνισή της δεν ήταν τότε ακόμη σίγουρη. Η χούντα είχε αποτραβηχτεί απλώς από τα προσκήνιο, προσωρινά ίσως, για να ανασυντάξει τις δυνάμεις της και να μας ξαναχτυπήσει με ένα νέο πραξικόπημα. Αυτός ο φόβος ήταν διάχυτος και στον λαό και στην πολιτική ηγεσία. Οι χαφιέδες, οι τραμπούκοι, οι βασανιστές, όλα τα κοινωνικά περιτρίμματα, που υπήρξαν τα εκτελεστικά της όργανα και οι φανατικοί οπαδοί της, κυκλοφορούσαν προκλητικά ανενόχλητα και οι επιζώντες από αυτούς κυκλοφορούν έτσι και σήμερα, ισότιμα με όλους τους Έλληνες, και κάποιοι τους θα νιώσουν με τον τρόπο τους σε λίγο πατριωτικά ρίγη κάτω απ‘ τη στέγη Καλατράβα. Ήδη η εφεύρεση εννοιών όπως εκείνο το λεγόμενο «στιγμιαίο» ή οι λεγόμενοι «πρωταίτιοι» ως οι μοναδικοί αξιόποινοι υπεύθυνοι για την επταετία επισημαίνει ότι η κάθαρση, όπως την περίμενε ο λαός, δεν έγινε.

Αλλά ας μην είμαστε τόσο αυστηροί, αγαπητοί ακροατές. Πού συντελέσθηκε μια ριζική κάθαρση; Προωθήθηκε μήπως ως εκεί που αναμένονταν η αποναζιστικοποίηση στη Γερμανία; Ξεριζώθηκε ο φασισμός στην Ιταλία; Εξοντώθηκαν στην Ισπανία και την Πορτογαλία όλα τα απομεινάρια του Φράνκο και του Σαλαζάρ; Γιατί θα έπρεπε να προβιβασθεί σε πρότυπο καθαρτικής τελειότητας ειδικώς η Ελλάς; Όπως την ξαναβλέπω αυτές τις μέρες εδώ την βρίσκω πάλι πολύ ανθρώπινη και αξιαγάπητη. Κι όσο για τα σταγονίδια της χούντας, δε βαριέσαι, διαποικίλλουν κι αυτά το τοπικό μας χρώμα.

Αλέξανδρος Σχινάς