Ο αντισημιτισμός στην Ευρώπη προκαλεί ανησυχία

O αντισημιτισμός και η βία κατά των Εβραίων αυξάνεται εδώ και χρόνια ανά την Ευρώπη. Η επίθεση στην εβραϊκή συναγωγή στην πόλη Χάλε της Γερμανίας δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Aυτό προκύπτει από έρευνες που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (FRA) με έδρα τη Βιέννη για το 2018 και το 2013. «Παρατηρούμε αύξηση της βίας κατά των Εβραίων σε μερικές χώρες, ακριβώς και μόνο επειδή είναι Εβραίοι. Ο αντισημιτισμός, που έχει παρεισφρήσει στις κοινωνίες, δημιουργεί στους Εβραίους την αίσθηση ότι δεν μπορούν να ζήσουν όπως όλοι οι άλλοι. Δεν μπορούν να ζήσουν στις ίδιες τους τις χώρες ως Εβραίοι» ανέφερε στη DW o Ιωάννης Δημητρακόπουλος, επιστημονικός σύμβουλος στον Ορναγισμό Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. «Εκτός από τα αποτρόπαια εγκλήματα, όπως αυτό που συνέβη στη Χάλε, η καθημερινή παρενόχληση, η προσβολή και υποβάθμιση πολλών Εβραίων έχει γίνει φυσιολογική σε ορισμένες κοινωνίες, γεγονός που είναι για εμάς πραγματικά ανησυχητικό», συμπληρώνει.

Πρόβλημα σε πολλά κράτη-μέλη

Το 2018 στην έρευνα του FRA προέκυψε ότι το 65% των Γάλλων και το 43% των Γερμανών ερωτηθέντων βλέπουν τα περιστατικά αντισημιτισμού ως ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Στη Δανία από την άλλη μόλις το 14%, ενώ στην Ιταλία το 21%. Τα περισσότερα περιστατικά αντισημιτικής βίας που κατέγραψε ο οργανισμός της Βιέννης παρατηρήθηκαν στη Γερμανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο ενώ τα λιγότερα στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Ιταλία. «Πιστεύω είναι ένα πρόβλημα όλων των κρατών-μελών. Φυσικά χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία επηρεάζονται περισσότερο λόγω του σχετικά μεγάλου αριθμού εβραϊκών κοινοτήτων, επειδή εκεί είναι πιο έντονο το εβραϊκό στοιχείο», σημειώνει ο Ιωάννης Δημητρακόπουλος.

Ο ίδιος θεωρεί ότι υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ της ανόδου του δεξιού λαϊκισμού και του αντισημιτισμού ανά την Ευρώπη και βλέπει σύνδεση του αντισημιτισμού με εκείνες τις πολιτικές ιδεολογίες που προωθούν τη μισαλλοδοξία. Όπως παρατηρεί: «Ο αντισημιτισμός, ο ρατσισμός, η ισλαμοφοβία τροφοδοτούνται από την αίσθηση ότι άνθρωποι με διαφορετική θρησκεία, χρώμα δέρματος ή διαφορετικό υπόβαθρο μπορούν να τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης».

H ευθύνη της ΕΕ

Στο μεταξύ τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά αντισημιτικής βίας εμφανίζονται με διαφορετικούς τρόπους ανά την Ευρώπη. Για παράδειγμα το 2011 ακραίος ισλαμιστής δολοφόνησε στη Γαλλία τρεις μαθητές και ένα δάσκαλο εβραϊκού σχολείου ή το 2014 τέσσερεις άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Εβραϊκό Μουσείο των Βρυξελλών μετά από επίθεση με αντισημιτικά κίνητρα. 

Αλλά τι κάνει για όλα αυτά η ΕΕ; Το 2018 αποφάσισε για ακόμη μια φορά σε Σύνοδο Κορυφής να εντείνει τον αγώνα κατά της μισαλλοδοξίας και του αντισημιτισμού, ενώ τα κράτη-μέλη δεσμεύτηκαν να βελτιώσουν την ασφάλεια για τους Εβραίους πολίτες τους. Μετά την επίθεση στη Χάλε η επίτροπος Δικαιοσύνης της ΕΕ Βέρα Γιούροβα καλεί με επιστολή της τις εθνικές κυβερνήσεις να αναλάβουν το κόστος για την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας σε συναγωγές. Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Ιωάννης Δημητρακόπουλος, η αρμοδιότητα της ΕΕ να επιβάλει αντίστοιχα μέτρα που αφορούν το εσωτερικό των κρατών-μελών είναι περιορισμένη, καθώς, όπως εκτιμά, το πρόβλημα του αντισημιτισμού πρέπει να αντιμετωπιστεί καταρχήν σε τοπικό επίπεδο και έπειτα σε εθνικό ή υπερεθνικό. «Η μισαλλοδοξία και η ιδεολογική τύφλωση ανακύπτουν στη γειτονιά, στα σχολεία, στους αθλητικούς συλλόγους» λέει χαρακτηριστικά. Από την πλευρά της, η εβραϊκή οργάνωση «Ευρωπαϊκός Συνασπισμός για το Ισραήλ» θεωρεί ότι ο αντισημιτισμός στην Ευρώπη έχει λάβει «διαστάσεις επιδημίας» και απειλεί άμεσα «την καρδιά της Ευρώπης».

Μπερντ Ρίγκερτ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη