Περί εθισμού κι άλλων εξαρτήσεων στη Γερμανία

Κρυμμένες σε 200 μαύρες αθλητικές τσάντες και τυλιγμένες σε πλαστικές σακούλες και χαρτόνια η μεθοριακή αστυνομία του Αμβούργου κατάσχεσε 4,5 τόνους κοκαΐνης μέσα από κοντέινερ σε πλοίο με διαδρομή από το Αμβούργο στην Αμβέρσα. Ως περιεχόμενο είχαν δηλωθεί σπόροι σόγιας. Δεν ήταν όμως το μοναδικό ανάλογο εύρημα της γερμανικής αστυνομίας για φέτος. Συνολικά έχουν κατασχεθεί 10 τόνοι κοκαΐνης, 6 φορές περισσότερες από ότι πριν από πέντε χρόνια. Το πρόβλημα κοκαΐνης δεν είναι υπαρκτό στη Γερμανία. Στηρίζεται σε ένα καλά οργανωμένο κύκλωμα που τροφοδοτεί τη χώρα και την Ευρώπη με ναρκωτικά.

Στην επαρχία το αλκοόλ, στην πόλη τα ναρκωτικά

Το φαινόμενο προκαλεί μεγάλη ανησυχία. Η εντεταλμένη της γερμανικής κυβέρνησης για τα ναρκωτικά Ντιανιέλα Λούντβιχ σε ομιλία της στην ετήσια συνάντηση για το θέμα με το γενικό τίτλο «Η εξάρτηση στο στόχαστρο - οι κοινότητες δραστηριοποιούνται επί τόπου» θέλησε να στρέψει την προσοχή στη σημασία της αντιμετώπισης του προβλήματος σε χαμηλό πολιτικό επίπεδο. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τα παράνομα ναρκωτικά όπως την κοκαΐνη. Σύμφωνα με την κυβέρνηση πάνω από 8 εκ. άνθρωποι στη Γερμανία είναι εξαρτημένοι από ουσίες που προκαλούν εθισμό. Που σημαίνει ότι ένας στους δέκα εξαρτάται από νόμιμα ή παράνομα ναρκωτικά. Για πάνω από 4 εκ. είναι η νικοτίνη, 1,6 εκ. άλλοι το αλκοόλ, 300.000 η κάνναβη και γύρω στους 160.000 από οπιοειδή, όπως ηρωίνη και κοκαΐνη. Tο πρόβλημα μάλιστα έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, ώστε πάνω από το μισό των εξαρτημένων έχουν χάσει τη δουλειά τους ή μένουν κυριολεκτικά στο δρόμο.

Πρόκειται κυρίως για αλκοολικούς, που αποτελούν τα 2/3 όλων των ασθενών προς αποτοξίνωση. «Όπου και να πάτε, ότι και να κάνετε, σε γάμο, βαφτίσια ή ακόμη και σε κηδεία, υπάρχει αλκοόλ» λέει η Έλκε Σούλτσε. Είναι κοινωνική λειτουργός από μικρή πόλη της Κάτω Σαξονίας και το πρόβλημα εκεί δεν είναι τα σκληρά ναρκωτικά, αλλά το αλκοόλ. «Δεν πρόκειται τόσο για ανθρώπους με βαριά εξάρτηση, αλλά για ανθρώπους με βεβαρυμμένη ηλικία από το πολύ αλκοόλ. Υπολογίζεται ότι 9 με 10 εκ. Γερμανοί ανήκουν στην τελευταία κατηγορία. Ναι μεν καταγράφεται σταδιακή μείωση στην κατανάλωση οινοπνεύματος, όμως σε διεθνές επίπεδο οι Γερμανοί πίνουν πάνω από τον μέσον όρο. Στην επαρχία κυριαρχεί το αλκοόλ, στις πόλεις τα ναρκωτικά, όπως κοκαΐνη. Μελέτη έδειξε βρέθηκαν κατάλοιπα στα αστικά λύματα πόλεων όπως το Βερολίνο, το Μόναχο και το Αμβούργο.

Στόχος ο αποστιγματισμός

Ο Μάριο Π., συνεργάτης σε κέντρο απεξάρτησης του Αμβούργου, θεωρεί ότι ακριβώς γι αυτόν τον λόγο χρειάζεται νομιμοποίηση. «Έχουμε χάσει τον αγώνα κατά των ναρκωτικών, γιατί εάν οι πωλήσεις ήταν νόμιμες, τουλάχιστον θα υπήρχε έλεγχος των ουσιών και θα καταπολεμούνταν οι δομές διακίνησής του. Για κάτι τέτοιο δεν υπάρχει ομοφωνία στη γερμανική βουλή. Πράσινοι και Αριστεροί έχουν συνασπιστεί σε μια καμπάνια με τίτλο Legalize-it σχετικά με την νόμιμη πώληση κάνναβης σε πάνω από 18χρονους. Ακόμη και ο υπουργός Υγείας Γενς Σπαν τάχθηκε υπέρ ενός διαλόγου χωρίς ιδεολογικά στερεότυπα. Για την Ντανιέλα Λούντβιχ θα δινόταν λάθος μήνυμα στον πληθυσμό σε περίπτωση νομιμοποίησης. «Ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους υπάρχει ήδη το πρόβλημα ότι το πρόβλημα της κάνναβης υποτιμάται, γιατί η χρήση της μπορεί να οδηγήσει σε βαριές ψυχώσεις». Η εντεταλμένη της γερμανικής κυβέρνησης για τα ναρκωτικά θεωρεί ότι με την πρόληψη θα γίνουν πιο αντιληπτοί οι κίνδυνοι.

Για να πούμε όμως ότι η πρόληψη έχει φέρει τη μεγάλη αλλαγή, λείπουν οι απαραίτητες δυνατότητες. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν πολλοί συμμετέχοντες στο συνέδριο. Συνεργάτες συμβουλευτικών και θεραπευτικών κέντρων δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην πολλή δουλειά, η θεραπεία των εξαρτημένων δεν ολοκληρώνεται. Δεν είναι τόσο τα χρήματα που λείπουν, όσο η σωστή ιεράρχηση των προτεραιοτήτων. Ευκαιρίες δίνονται χάρη στην καλύτερη δικτύωση με τη βοήθεια της ψηφιοποίησης, για παράδειγμα ανάμεσα σε συμβουλευτικά κέντρα και την αστυνομία, τις υπηρεσίες για τη νεότητα και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Ο γερμανός υπουργός Υγείας θέλει να επανεξετάσει τυχόν χαλάρωση των κανόνων προστασίας δεδομένων σε αυτές τις περιπτώσεις. Ένα άλλο θέμα στο οποίο δίνουν μεγάλη σημασία οι κοινωνικοί λειτουργοί είναι ο αποστιγματισμός των εθισμένων και σε εκείνων που κινδυνεύουν να εθιστούν. Όλοι συμφωνούν ότι η σιωπή δεν αποτελεί λύση.

Τέσα Κλάρα Βάλτερ / dw

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου