Πώς λειτουργεί ο υβριδικός πόλεμος της Ρωσίας;

Ένα φορτηγό αεροσκάφος που ανήκει στη γερμανική εταιρεία παροχής υπηρεσιών δεμάτων DHL συντρίβεται στη Λιθουανία, δύο υποβρύχια καλώδια μεταφοράς δεδομένων καταστρέφονται στη Βαλτική Θάλασσα και ένας φιλορώσος ακροδεξιός εξτρεμιστής κερδίζει ξαφνικά τις επαναληπτικές εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου στη Ρουμανία. Τρεις αξιοσημείωτες περιπτώσεις. Αν και τίποτα δεν έχει αποδειχθεί, οι υποψίες πέφτουν στη Ρωσία για υβριδικές επιθέσεις, σύμφωνα με τις μυστικές υπηρεσίες πολλών χωρών. 

 Ο «υβριδικός πόλεμος» είναι η επέκταση των αμιγώς στρατιωτικών πολεμικών επιχειρήσεων με τη βοήθεια κατασκοπείας, σαμποτάζ, κυβερνοεπιθέσεων, εκλογικών παρεμβάσεων, εκστρατειών προπαγάνδας ή παραπληροφόρησης με στόχο την αποδυνάμωση και αποσταθεροποίηση του εχθρού εκ των έσω. Ειδικότερα:

Κατασκοπεία

Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν απελάσει περίπου 500 Ρώσους διπλωμάτες. Η βρετανική μυστική υπηρεσία MI5 κατηγορεί τουλάχιστον 400 από αυτούς ως κατασκόπους. Πολλές ρωσικές πρεσβείες και γενικά προξενεία λέγεται ότι είναι εξοπλισμένα με την πλέον σύγχρονη τεχνολογία επικοινωνίας και κατασκοπείας.

Κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορεί να αποδειχθεί, αφού τα κτήρια θεωρούνται ρωσικά εδάφη και απολαμβάνουν καθεστώς διπλωματικής ασυλίας.  

Σαμποτάζ

Την περασμένη εβδομάδα, ένα κινεζικό φορτηγό πλοίο με κυβερνήτη Ρώσο καπετάνιο λέγεται ότι προκάλεσε ζημιά σε δύο υποβρύχια καλώδια μεταφοράς δεδομένων. Παρόμοιο περιστατικό συνέβη τον Οκτώβριο του 2023. Τον περασμένο μήνα, σημειώθηκε εμπρηστική επίθεση σε αποθήκη στο Λονδίνο, όπου αποθηκεύονταν προμήθειες βοήθειας για την Ουκρανία. Τον Ιούλιο, ένα δέμα τυλίχθηκε στις φλόγες στο κέντρο της DHL στη Λειψία. Ούτε και εδώ υπάρχουν αποδείξεις, ωστόσο οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες στρέφουν στη Ρωσία την προσοχή τους.

Κυβερνοεπιθέσεις

Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας Πληροφοριών προειδοποιεί ότι το επίπεδο απειλών στον κυβερνοχώρο είναι επίσης «υψηλότερο από ποτέ». Η κατασκοπεία και η δολιοφθορά γνωρίζουν μεγάλη άνθηση στο διαδίκτυο. Ειδικότερα αναφέρεται μάλιστα ότι «ο αριθμός των επιθέσεων από φιλορώσους χάκερ» έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Οι ιστοσελίδες θεσμών ή εταιρειών κατακλύζονται από κακόβουλα λογισμικά που σχεδόν πια δεν μπορούν να λειτουργήσουν.

Παραπληροφόρηση και προπαγάνδα

Ένα άλλο σημαντικό πεδίο δραστηριότητας του υβριδικού πολέμου είναι η προσπάθεια επηρεασμού της κοινής γνώμης στη χώρα-στόχο. Για τον λόγο αυτό διαδίδονται ψευδείς πληροφορίες ή λειτουργούν ομάδες τρολ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμα μέσω ρωσικών μέσων ενημέρωσης στο εξωτερικό.

Στις αρχές του 2024, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών αποκάλυψε 50.000 ψεύτικους λογαριασμούς χρηστών που διέδιδαν ψευδείς πληροφορίες και φιλορωσικές απόψεις στα κοινωνικά δίκτυα.

Παρέμβαση σε εκλογές και πολιτικές διαδικασίες

Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες κατηγορούν τη Ρωσία ότι επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα τις εκλογές σε δεκάδες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη και στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Για παράδειγμα, το ρωσικό ξένο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο RT λέγεται ότι παρήγαγε βίντεο για αμφιλεγόμενα θέματα, όπως η βοήθεια προς την Ουκρανία, η μετανάστευση και η οικονομία κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, τα οποία με τη σειρά τους διανεμήθηκαν από δεξιούς αμερικανούς μπλόγκερ.

Επιθέσεις κατά πολιτικών;

Θεωρητικά, οι επιθέσεις κατά πολιτικών του εχθρού εμπίπτουν στην κατηγορία του υβριδικού πολέμου. Πρόσφατα παραδείγματα είναι οι επιθέσεις κατά του επικριτή του Κρεμλίνου Αλεξάντερ Λιτβινένκο στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2006 ή του Ρώσου διπλού πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του Γιούλια το 2018.

Οι ειδικοί πειστεύουν ότι τέτοιοιου είδους επιθέσεις θα αυξηθούν στο μέλλον και για αυτό τα κράτη θα πρέπει να είναι πλέον αναλόγως εξοπλισμένα.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου