Ρουμανία: Η επιρροή του TikTok στις προεδρικές εκλογές

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ρουμανίας παρενέβη με αποφασιστικότητα και ακύρωσε εντελώς τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο οποίος επισκιάστηκε από κατηγορίες για ρωσικές παρεμβάσεις, ζητώντας την επανάληψη της όλης διαδικασίας. Οι δικαστές έλαβαν υπόψη τις αιτιάσεις ότι ο υποψήφιος Γκεοργκέσκου ευνοήθηκε από τους αλγορίθμους του TikTok και πληρωμένες διαφημίσεις.Το εκλογικό αποτέλεσμα του α΄ γύρου των προεδρικών εκλογών είχε πέσει σαν βόμβα, όχι μόνο στη Ρουμανία.

Ο εν πολλοίς άγνωστος υποψήφιος για την προεδρία Καλίν Γκεοργκέσκου δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα, εμφανίζονταν στις δημοσκοπήσεις με αμελητέα ποσοστά και δεν συμμετείχε σε καμία τηλεοπτική μονομαχία.Ήταν όμως πανταχού παρών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ιδίως στο TikTok, όπου το κανάλι του έχει 520.000 ακολούθους και 5,7 εκατομμύρια likes.

Εκατομμύρια άνθρωποι και εν δυνάμει ψηφοφόροι είδαν τα βιντεάκια της προεκλογικής εκστρατείας του Καλίν Γκεοργκέσκου. Σε αυτά δεν επέκρινε μόνο τα παραδοσιακά κόμματα και τους «συστημικούς» πολιτικούς, συχνά με ψευδείς ισχυρισμούς. Παρουσίαζε τον εαυτό του ως αθλητή του τζούντο ή καβάλα σε άλογο, όπως το πρότυπό του, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν. 

Πολλοί παρατηρητές εκτιμούν ότι οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και κυρίως το TikTok, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εκλογική επιτυχία του Γκεοργκέσκου. Το TikTok είναι εξαιρετικά δημοφιλές στη Ρουμανία. Περίπου 9 εκατομμύρια από τα 19 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας το χρησιμοποιούν, οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι.

Είχε πλεονέκτημα ο Καλίν Γκεοργκέσκου;

Παρά το γεγονός ότι κορυφαίοι ρουμάνοι πολιτικοί έχουν λογαριασμό στο TikTok, κανείς δεν έχει καταφέρει να προσεγγίσει τόσο πολλούς ανθρώπους, όσο ο Καλίν Γκεοργκέσκου.Υπέρ του ψήφισε το 33% των νέων μεταξύ 18 και 24 ετών, παρά τις ακραίες θεωρίες του, όπως ότι η προσσελήνωση του 1969 ήταν ένα ψέμα, σκηνοθετημένο στο Χόλιγουντ.

Αντιδρώντας η ρουμανική Εκλογική Αρχή κατηγόρησε το TikTok ότι διασφάλισε πλεονέκτημα στον Καλίν Γκεοργκέσκου. Πριν τις εκλογές είχε ενημερώσει την κινεζική πλατφόρμα ότι οι υποψήφιοι θα πρέπει να δηλώνουν σαφώς ότι διεκδικούν την ψήφο των πολιτών, καθώς και να αποκαλύπτουν τις πηγές χρηματοδότησής τους. Στην περίπτωση του ακροδεξιού πολιτικού το TikTok δεν εφάρμοσε κανένα κανόνα ευνοώντας τον έναντι άλλων υποψηφίων, καταγγέλλει η Εκλογική Αρχή. Κατά συνέπεια η ρουμανική αρχή εποπτείας μέσων ενημέρωσης ζήτησε από την ΕΕνα ξεκινήσει έρευνα κατά του TikTok.

Από την πλευρά του το TikTok απορρίπτει όλες τις κατηγορίες, επισημαίνοντας ότι αφαίρεσε δεκάδες χιλιάδες ψεύτικους λογαριασμούς και εκατομμύρια ψεύτικα likes και followers. Επιπλέον ισχυρίζεται ότι δεν εντόπισε ενδείξεις απόπειρας για άσκηση κεκαλυμμένης επιρροής από την ίδια τη Ρουμανία ή από το εξωτερικό. Ο γερμανός επικοινωνιολόγος και ειδικός του TikTok Μάρκους Μπος επισημαίνει μια αντίφαση σε όσα υποστηρίζει η πλατφόρμα και διερωτάται μιλώντας στην DW: «Πώς είναι δυνατόν να σβήστηκε μεγάλος αριθμός λογαριασμών και likes, ενώ δεν υπήρχαν υποψίες για απόπειρες άσκησης επιρροής;»

Κανείς δεν μπορεί πλέον να προσπεράσει το TikTok

Για τον αμερικανό γλωσσολόγο Άνταμ Αλέκσικ, το κύριο πρόβλημα έγκειται στους αλγορίθμους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίοι δεν λειτουργούν πλέον με βάση τον αριθμό των ακολούθων. Που σημαίνει ότι οι χρήστες δεν παρακολουθούν εν τέλει όσους ακολουθούν, αλλά εκείνους που κάνουν περισσότερο θόρυβο.

«Το TikTok είναι ωστόσο η κορυφαία εφαρμογή της εποχής μας, γεγονός που σημαίνει ότι πολλά θέματα και τάσεις ξεκινούν από εκεί και στη συνέχεια εμφανίζονται σε άλλες πλατφόρμες», συνεχίζει ο ειδικός του TikTok Μάρκους Μπος: «Οι κοινωνίες, οι πολιτικοί και οι πλατφόρμες πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι αυτές οι απειλές και απόπειρες επηρεασμού υπάρχουν και θα υπάρχουν, και κατά συνέπεια θα πρέπει να γίνουν όλοι ανθεκτικότεροι, πιο προετοιμασμένοι και διατεθειμένοι να λάβουν αντίμετρα στο πλαίσιο της στρατηγικής επικοινωνίας».

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος