Τουρκικές προσδοκίες από τις εκλογές στις ΗΠΑ

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια η τουρκική κυβέρνηση ήταν ένας σημαντικός εταίρος για την κυβέρνηση Ομπάμα. Η αμοιβαία προσέγγιση και προσωπική φιλία με τον πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν είχε αρχίσει από το 2009, όταν ο Μπαράκ Ομπάμα σε μία κίνηση συμβολικής σημασίας πραγματοποίησε στην Τουρκία μία από τις πρώτες επισκέψεις του στο εξωτερικό. Βέβαια δεν έλειψαν τα σύννεφα στις σχέσεις με την Ουάσιγκτον, ιδιαίτερα μετά την επιδείνωση της κρίσης στη Συρία, επισημαίνει ο συντάκτης διεθνών θεμάτων της εφημερίδας «Χουριέτ» Σερκάν Ντεμιρτάς.

«Η τουρκική κυβέρνηση ανεβάζει συνεχώς τους τόνους στην πολιτική της, θέλει να ξεφορτωθεί τον Άσαντ και να θεσπίσει μία αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ή μία ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στη Συρία. Μία κυβέρνηση Ομπάμα δεν θέλει να οξύνει τα πνεύματα οδηγώντας τα πράγματα σε αμερικανική στρατιωτική εμπλοκή ούτε βέβαια ήθελε να εμπλακεί σε παρόμοια σενάρια σε περίοδο προεκλογικού αγώνα» λέει ο Τούρκος δημοσιογράφος.

«Καλύτερη εναλλακτική λύση ο Ομπάμα»

Πέρσι Ομπάμα και Ερντογάν συναντήθηκαν πολλές φορές και είχαν τακτική τηλεφωνική επικοινωνία σε μία προσπάθεια να συντονίσουν την πολιτική τους για την Αραβική Άνοιξη, τη Μέση Ανατολή και το Ιράν. Φέτος τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να κάνουν λόγο για έλλειψη επικοινωνίας, η οποία προφανώς σηματοδοτεί κάποιες πολιτικές διαφορές. Η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να υποβαθμίσει τη σχετική συζήτηση. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι στην Άγκυρα υποστηρίζουν ότι η εγκράτεια Ομπάμα δεν οφείλεται παρά στις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας, η οποία επιβάλλει στον Αμερικανό πρόεδρο να επικεντρωθεί στα ζητήματα εσωτερικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση η τουρκική πολιτική ελίτ θεωρεί τον Ομπάμα καλύτερη επιλογή από τον Ρεπουμπλικανό αντίπαλό του, τονίζει ο Σερκάν Ντεμιρτάς.

«Βλέποντας τα πράγματα από τη δική τους οπτική γωνία, τουρκικοί κυβερνητικοί κύκλοι θεωρούν απολύτως απαραίτητη για τα συμφέροντα της χώρας μία δεύτερη θητεία για τον Ομάμα. Η Τουρκία ανησυχεί για ενδεχόμενη στρατιωτική σύρραξη Ισραήλ και Ιράν, η οποία κατά την άποψή της θα είχε καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη την περιοχή. Μέχρι στιγμής οι δηλώσεις του Ρόμνεϊ για το θέμα αυτό δεν έχουν καταφέρει να καθησυχάσουν την Άγκυρα, το αντίθετο θα έλεγα», υποστηρίζει ο Τούρκος αναλυτής.

«Οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είχαν υποστεί σοβαρό πλήγμα επί Μπους», υποστηρίζει ο καθηγητής διεθνών σχέσεων στο πανεπιστήμιο της Άγκυρας Σαγκρί Ερχάν. Το 2004 το 82% των Τούρκων έλεγε στις σχετικές δημοσκοπήσεις ότι είναι αντίθετο με μία πιθανή επανεκλογή του Τζωρτζ Μπους στον Λευκό Οίκο.

Προβληματισμός για την ισραηλινή επιρροή

Με τον Ομπάμα οι διμερείς σχέσεις βελτιώθηκαν. Μία πιθανή εκλογή του Ρεπουμπλικανού Μιτ Ρόμνι θα περιέπλεκε τα πράγματα, βάζοντας μάλιστα πιο δυνατά στην εξίσωση και τον ισραηλινό παράγοντα, εκτιμά ο καθηγητής Ερχάν. Ο σχετικός προβληματισμός εντείνεται μάλιστα μετά την επίθεση, το 2010, ισραηλινών ειδικών δυνάμεων στο τουρκικό πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» που επιχειρούσε να μεταφέρει ακτιβιστές και ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Το περιστατικό εκείνο προκαλεί μέχρι σήμερα εντάσεις στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Ερχάν «αν κερδίσει ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος, ο Μιτ Ρόμνι, θα ήταν πολύ δύσκολο να συνεχιστεί η θετική εξέλιξη των τουρκο-αμερικανικών σχέσεων που δρομολογήθηκε επί Ομπάμα. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές ανάμεσα στην τουρκική πολιτική για τη Μέση Ανατολή και τις απόψεις του Ρόμνι για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Μετά το περιστατικό του Μαβί Μαρμαρά έχουν επιδεινωθεί σημαντικά και οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ. Αν εκλεγόταν ο Ρόμνεϊ, η φιλο-ϊσραηλινή πολιτική του θα επιβάρυνε τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία», λέει κλείνοντας ο καθηγητής Ερχάν.

Ayhan Simsek / Γιάννης Παπαδημητρίου
Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου