15 χρόνια Γκουαντάναμο

47 κρατούμενοι εγκατέλειψαν την περασμένη χρονιά το Γκουαντάναμο και πριν από μερικές μέρες έφυγαν άλλοι τέσσερεις. Ο Μπαράκ Ομπάμα, τις τελευταίες ημέρες της θητείας του ως πρόεδρος των ΗΠΑ υποσχέθηκε πως και άλλοι κρατούμενοι θα αφεθούν ελεύθεροι, ενδεχομένως άλλοι 19. Ο χρόνος πιέζει μια και σε λίγες ημέρες τα ηνία της χώρας θα αναλάβει ο Ντόναλντ Τραμπ και σύμφωνα με τις εξαγγελίες των Ρεπουμπλικανών κανένας κρατούμενος δεν θα αφεθεί ελεύθερος. Ο Ντόναλντ Τράμπ δεν θέλει να κλείσουν οι αμερικανικές φυλακές στην Κούβα αλλά αντίθετα να μεταφερθούν και άλλοι κρατούμενοι εκεί. Ο Μπαράκ Ομπάμα ήθελε να τις κλείσει αλλά δεν τα κατάφερε.

Την Τετάρτη 11 Ιανουαρίου συμπληρώνονται ακριβώς 15 χρόνια από τότε που οι πρώτοι 20 κρατούμενοι από το Αφγανιστάν μεταφέρθηκαν στις φυλακές του Γκουαντάναμο. Πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν τότε ο Τζορτζ Μπους. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου είχαν μόλις τέσσερεις μήνες που είχαν πραγματοποιηθεί και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας μόλις είχε ξεκινήσει.

Οι φωτογραφίες εκείνης της εποχής με τους κρατούμενους γονατισμένους και φορώντας τις χαρακτηριστικές πορτοκαλί στολές έχουν μείνει στη συλλογική μνήμη. Το Γκουαντάναμο υπήρξε μια ντροπή για τις ΗΠΑ αλλά εν τω μεταξύ έχει αλλάξει. Υπάρχει δορυφορική τηλεόραση, βιβλιοθήκη, μαθήματα ζωγραφικής και ξένων γλωσσών.

Αμφίβολο εάν θα μεταφερθούν νέοι κρατούμενοι

Η αλήθεια πάντως είναι πως οι ΗΠΑ δεν θέλουν να αφήσουν αυτούς τους κρατούμενους ελεύθερους ακόμα και εάν δεν υπάρχουν επαρκή ενοχοποιητικά στοιχεία για να τους αποδοθούν κατηγορίες και να διεξαχθεί μια δίκη. Οι ΗΠΑ θέλουν να συνεχίσουν να τους κρατούν διότι τους θεωρούν εξαιρετικά επικίνδυνους. 26 από αυτούς θεωρούνται «ισόβιοι κρατούμενοι». Τρεις έχουν καταδικαστεί από το στρατιωτικό δικαστήριο ενώ άλλοι εφτά θα πρέπει να λογοδοτήσουν για εγκλήματα πολέμου. Ανάμεσά τους βρίσκεται και ο Σεϊχ Μοχάμεντ, ο φερόμενος εγκέφαλος των τρομοκρατικών χτυπημάτων της 11ης Σεπτεμβρίου. Οι δίκες όμως έχουν σκαλώσει εδώ και χρόνια και δεν έχουν οριστεί καν νέες ημερομηνίες. Δικηγόροι και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν λόγο για ανικανότητα και αναποτελεσματικότητα.

Ο Μπαράκ Ομπάμα παρόλο που ήθελε να κλείσει το Γκουαντάναμο δεν τα κατάφερε διότι συνάντησε σοβαρές αντιστάσεις και στη διοίκηση. Αμφίβολο παραμένει εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θα φέρει πράγματι νέους κρατούμενους. Από το 2008 δεν έχουν μεταφερθεί νέοι κρατούμενοι στο Γκουαντάναμο. Ούτε μπορεί έτσι απλά να επαναφέρει τα βασανιστήρια όπως είχε υποσχεθεί στον προεκλογικό αγώνα.

Μάρεν Χάνεμουτ (DPA) / Μαρία Ρηγούτσου