20 χρόνια από τη σύλληψη Οτσαλάν

200 διαδηλωτές από το Μάνχαϊμ της Γερμανίας διασχίζουν με τα πόδια 130 χιλιόμετρα για να φτάσουν στο Στρασβούργο. Μπροστά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συναντηθούν με άλλους διαδηλωτές από τη Βασιλεία και το Λουξεμβούργο για να διαμαρτυρηθούν για τις συνθήκες κράτησης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν και τις συνθήκες διαβίωσης των Κούρδων στην Τουρκία.

Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Ισμαήλ Κουπέλι, ο οποίος ειδικεύεται σε τουρκικά ζητήματα στο Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ, η επιρροή του Οτσαλάν έχει συρρικνωθεί. Όπως σημειώνει, για τους νέους Κούρδους «ο Οτσαλάν είναι περισσότερο ένα σύμβολο που τείνει να ξεχαστεί. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του βρισκόταν στη φυλακή, όπου και συνέχιζε να γράφει». Από τη φυλακή ο Οτσαλάν δεν μπορεί να συνεχίσει να κινεί τα νήματα του ΡΚΚ, επισημαίνει ο ειδικός.

Το 1978 όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Τότε ο Οτσαλάν και ένας μικρός αριθμός ομοϊδεατών του δημιούργησαν το εργατικό κόμμα ΡΚΚ. Στόχος τους η δημιουργία ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, με σοσιαλιστικό προσανατολισμό. Το 1984 ο Οτσαλάν κάλεσε σε ένοπλη μάχη και έτσι ξεκίνησε μια ιστορία βίας μεταξύ του ΡΚΚ και του τουρκικού στρατού, που στοίχισε τη ζωή 40.000 ανθρώπων.

Μόνο μετά την κινηματογραφική σύλληψη του Οτσαλάν στις 15 Φεβρουαρίου 1999 μπροστά στην ελληνική πρεσβεία στην Κένια, το ΡΚΚ άλλαξε τους στόχους του. Σήμερα αντί για ανεξάρτητο κράτος επιδιώκει την πολιτισμική αυτονομία των Κούρδων καθώς και δυνατότητες αυτοδιοίκησης εντός της Τουρκίας.

Οι εκλογές του 2015 ανέτρεψαν τα πάντα

Στα τέλη του 2012 είχαν ξεκινήσει συνομιλίες μεταξύ του τουρκικού κράτους και του ΡΚΚ, οι οποίες έληξαν το 2015 με ένα είδος ειρηνευτικού σχεδίου. Ωστόσο οι εκλογές του 2015 ανέτρεψαν τις πολιτικές ισορροπίες στην Τουρκία.

Το φιλοκουρδικό HDP που στον προεκλογικό αγώνα είχε στραφεί κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, απέσπασε μεγάλο ποσοστό, στερώντας από το ΑΚΡ του προέδρου την απόλυτη πλειοψηφία. Απαντώντας σε αυτό το ΑΚΡ αμέλησε το ζήτημα της ειρηνευτικής διαδικασίας. Τον Ιούλιο του 2015 το ΡΚΚ εκτέλεσε δυο αστυνομικούς που θεωρούσε ότι ήταν συνεργοί μιας επίθεσης του Ισλαμικού Κράτους εναντίον Κούρδων στο Σουρούτς, κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Τα επόμενα δυο χρόνια ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε ολόκληρες συνοικίες, βομβαρδίζοντας πόλεις όπως το Ντιγιάρμπακιρ και το Τσίζρε.

Και το ΡΡΚ από την πλευρά του συνεχίζει να πραγματοποιεί  αιματηρές επιθέσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης International Crisis Group (ICG), από την ανακωχή που αποφασίστηκε τον Ιούλιο του 2015 μέχρι σήμερα σκοτώθηκαν 4.300 άνθρωποι.

Κούρδοι της Τουρκίας και της Συρίας

Μπορεί οι Κούρδοι να επιθυμούν τη συνέχιση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, ωστόσο στο μεταξύ η τουρκική κυβέρνηση έχει μεταφέρει τη διαμάχη και στη γειτονική Συρία. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο πρόεδρος Ερντογάν επαναλαμβάνει ότι η κουρδική πολιτοφυλακή YPG και ο πολιτικός της βραχίονας, το κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης PYD, είναι δημιούργημα του ΡΚΚ και κατ' επέκταση τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ο Ισμαήλ Κιουπελί επισημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν κοινά στοιχεία μεταξύ YPG και ΡΚΚ, ωστόσο οι Κούρδοι της Συρίας έχουν άλλα συμφέροντα απ' ό,τι οι Κούρδοι της Τουρκίας και έχουν βρει τρόπο συνύπαρξης και συνεργασίας με το καθεστώς του Άσαντ στη Συρία. Κάνοντας συμβιβασμούς έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν αρκετές εξουσίες, να ελέγχουν μια μεγάλη περιοχή στη βόρεια Συρία, στα σύνορα με την Τουρκία και να είναι αυτόνομοι. Επιπλέον είναι οι σημαντικότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ στη Συρία. Ως εκ τούτου το ζήτημα των Κούρδων έχει εξελιχθεί σε ένα ιδιαίτερα σύνθετο πλέγμα διεθνών συμφερόντων.

Ντάνιελ Χάινριχ

Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Κοσμά