60 χρόνια από τη διάσωση των ναών του Αμπού Σίμπελ

Ο Γερμανός αρχιτέκτονας Πέτερ Γκρόσμαν, ο οποίος πέθανε πριν από δύο χρόνια, στάθηκε τυχερός. Στη δεκαετία του 1960 μπορούσε να θαυμάζει από κοντά το κολοσσιαίο φαραωνικό συγκρότημα των ναών που βρισκόταν εκεί για περισσότερες από τρεις χιλιετίες. Πάνω στον Νείλο και λίγα μόλις μέτρα από την όχθη του ποταμού.

«Ταξιδέψαμε εκεί με πλοίο», λέει. «Μπορούσαμε να διακρίνουμε τον ναό του Αμπού Σίμπελ ήδη από απόσταση 25 χιλιομέτρων και καταλαβαίναμε πόσο μεγάλος ήταν».

Οι ναοί δεν μπορούσαν να παραμείνουν όμως σε αυτή τη θέση. Το 1953, η Αίγυπτος, υπό τον τότε πρόεδρο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, αποφάσισε να κατασκευάσει ένα νέο φράγμα στον Νείλο, κοντά στο Ασουάν. Η κατασκευή ξεκίνησε το 1960 και άρχισε ένας αγώνας δρόμου ενάντια στο χρόνο γιατί το συγκρότημα κινδύνευε να εξαφανιστεί μέσα στη λίμνη.

Μια τεράστια τεχνική πρόκληση

Η Αίγυπτος απευθύνθηκε στην UNESCO ζητώντας οικονομική και τεχνική βοήθεια για τη διάσωση και τη μετεγκατάσταση του συγκροτήματος των ναών. Στις 17 Νοεμβρίου του 1963, μια διεθνής κοινοπραξία ανέλαβε να αποσυναρμολογήσει τους ναούς και να τους ξαναστήσει σε ένα νέο σημείο. Ο Ραμσής ο 2ος είχε χτίσει τους ναούς τον 13ο αιώνα π.Χ.

Τα γλυπτά ήταν λαξευμένα στον βράχο και το εσωτερικό τους έφθανε σε βάθος 60 μέτρων. Χωρίστηκαν σε 1036 κομμάτια που ζύγιζαν έως και 30 τόνους. Μια τεράστια τεχνική πρόκληση για τον αρχιτέκτονα Γκρόσμαν, ο οποίος συνέβαλε στο εγχείρημα. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1968. Οι δύο μεγαλοπρεπείς ναοί είχαν στηθεί 64 μέτρα ψηλότερα από πριν και 180 μέτρα πιο βαθιά στην ενδοχώρα, σε ένα ασφαλές σημείο.

Η αρχή της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

Οι δύο ναοί διατήρησαν ακόμα και το γεωγραφικό τους προσανατολισμό, έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίσει να πραγματοποιείται δύο φορές το χρόνο το λεγόμενο «θαύμα του ήλιου», όταν δηλαδή οι ακτίνες του ήλιου έφταναν 60 μέτρα μέσα στον μεγάλο ναό.

Στη θεαματική διάσωση των αρχαιοτήτων της Νουβίας συμμετείχαν 50 χώρες και ήταν ο θεμέλιος λίθος για την υιοθέτηση της Σύμβασης τηςUNESCO για την Παγκόσμια Κληρονομιά το 1972. Για τη διάσημη Αιγύπτια αρχαιολόγο Μόνικα Χάνα ένα πραγματικό ορόσημο.

«Η μετεγκατάσταση του συμπλέγματος των ναών Αμπού Σίμπελ ήταν σημαντική, έδωσε ώθηση στην UNESCO. Ήταν το πρώτο μεγάλο έργο του είδους».

Οι ναοί του Αμπού Σίμπελ αποτελούν μνημείο Παγκόσμιας κληρονομιάς από το 1979.