Der Spiegel: πώς πολεμούν τους επενδυτές στην Κρήτη

Ρεπορτάζ του Manfred Ertel δημοσιεύεται στο νέο τεύχος της εβδομαδιαίας πολιτικής επιθεώρησης Der Spiegel, που κυκλοφορεί αύριο Δευτέρα, με τίτλο «Οι απόγονοι των Χίπις» και υπότιτλο «Global Village: Πώς πολεμούν τους ξένους επενδυτές στην Κρήτη».

Το ρεπορτάζ αναφέρεται στο ενδιαφέρον κινέζων επενδυτών για την κατασκευή λιμένος εκφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων στο Τιμπάκι, στις αντιδράσεις κατοίκων, ξενοδόχων και περιβαλλοντικών οργανώσεων για την «οικολογική καταστροφή», που θα συνεπαγόταν η υλοποίηση του έργου, αλλά και στην άμεση ανάγκη επενδύσεων στην Ελλάδα, η οποία πλήττεται από την οικονομική κρίση.

«Τίποτα όπως πριν»

Μερικές φορές ο Θανάσης Κτιστάκης αισθάνεται ότι του θυμίζουν παλιές κακές εποχές. Εκείνες τις ημέρες, που ο πατέρας του Γεώργιος, μαζί με πολιτικούς φίλους του, αγωνιζόταν στα βουνά της Κρήτης εναντίον της ελληνικής στρατιωτικής δικτατορίας και κάθε νέος υποστηρικτής του αγώνα σήμαινε μια μικρή νίκη κατά των συνταγματαρχών. Ανήκε στα πρώτα μέλη του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη, όταν έπεσε η χούντα το 1974. Από το 1987 μέχρι το 1994 διετέλεσε δήμαρχος των κοινοτήτων Καμηλάρι, Καλαμάκι, Φαιστός και Άγιος Ιωάννης, στον ωραιότερο κόλπο της νότιας Κρήτης. ‘Πάντοτε έκανα αυτό που μπορούσα να κάνω’, λέει ο Κτιστάκης. Σήμερα είναι εκπρόσωπος του συλλόγου γονέων στο σχολείο, όπου φοιτούν οι κόρες του.

Τώρα πρέπει και πάλι να αντιπαρατεθεί με έναν πανίσχυρο εχθρό. Κινέζοι επενδυτές σχεδιάζουν να κατασκευάσουν ένα τεράστιο λιμάνι εκφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων στον κόλπο κοντά στο Τιμπάκι, εκεί που αρχίζει η γραφική, μήκους τριών χιλιομέτρων περίπου αμμώδης παραλία. Εκεί, όπου οι υπό εξαφάνιση θαλάσσιες χελώνες έχουν τις φωλιές τους και μεγάλο κομμάτι των ακτών βάσει κοινοτικής οδηγίας τελεί υπό περιβαλλοντική προστασία. Οι επενδυτές μπορούν να βασίζονται στη στήριξη των κομματικών φίλων του Κτιστάκη στην Αθήνα. Γιατί η κυβέρνηση χρειάζεται κάθε ‘σεντ’ στη μάχη κατά της χρεοκοπίας.

Εδώ και πολλά χρόνια οικολογικά συνειδητοποιημένοι αγρότες και ενοικιαστές δωματίων στον κόλπο του Κομού επένδυσαν στον τουρισμό και ενέδωσαν στις μεγάλες ξενοδοχειακές αλυσίδες ή στους οικοδομικούς ομίλους. Ακόμη και ο Κτιστάκης, που ενοικιάζει δωμάτια, παράγει βιολογικό ελαιόλαδο και κρασί. ‘Ήμασταν περήφανοι που εδώ ήταν τα όρια για όλους τους κερδοσκόπους’, λέει ο ίδιος.

Τώρα όμως αναμένεται να δημιουργηθεί εδώ, στη λεπτή άμμο, ένα σύγχρονο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων, με τρία έως τέσσερα χιλιόμετρα μόλους και προβλήτα μήκους 1200 μέτρων. Γι’ αυτό ο ρηχός κόλπος θα πρέπει να εκσκαφεί σε βάθος μέχρι και 17 μέτρα. ‘Μετά δεν θα είναι πια τίποτα εδώ, όπως ήταν πριν’, λέει ο Κτιστάκης.

Νέες καταλήψεις;

Το σχέδιο υπάρχει εδώ και πέντε χρόνια. Όταν ο Κτιστάκης – με τα ψαρά μαλλιά και την κοιλίτσα – άκουσε πρώτη φορά γι’ αυτό, μάζεψε επειγόντως τους γείτονες να τους μιλήσει. Ανθρώπους, που – όπως αυτός – είχαν αποφασίσει να ζήσουν στο Καλαμάκι, επειδή σέβονται τη φύση. Στην αρχή ήταν 25 άτομα, διάφοροι ντόπιοι, αλλά και άλλοι από το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία, που ήλθαν εδώ την εποχή, που οι Χίπις έτρεχαν σωρηδόν στα Μάταλα, πίσω από τον κόλπο και στις περίφημες σπηλιές έκαναν τα ‘τσιγαριλίκια’ τους.

Έτσι, ήταν κυρίως οι απόγονοι των Χίπις εκείνοι, που – με τις καλές διασυνδέσεις στην πατρίδα τους - μετέφεραν στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες τις διαμαρτυρίες των Κρητών. Έκαναν κατάληψη των γραφείων της περιφέρειας στο Ηράκλειο, άσκησαν πιέσεις στα κόμματα, κινητοποίησαν κόσμο μέσω του διαδικτύου, έκαναν καταχωρίσεις από όλα τα μέρη του κόσμου. Όλοι οι δήμαρχοι των περιοχών γύρω από τον κόλπο της Μεσσαράς ήταν μαζί τους, ανεξαρτήτως κόμματος. Κάποια στιγμή, πριν από έναν χρόνο, νόμισαν ότι κέρδισαν τη μάχη, το ‘πρότζεκτ’ πάγωσε. ‘Κερδίσαμε καθαρά το παιχνίδι’, λέει ο Κτιστάκης.

Αλλά τώρα επαπειλείται επαναληπτικός αγώνας, που δεν τον είχαν υπολογίσει και δεν μπορούσαν να το κάνουν. Γιατί η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει και η κυβέρνηση χρειάζεται επειγόντως επιπλέον έσοδα.

Ήδη έχει προγραμματισθεί η κατασκευή νέου αεροδρομίου στο κέντρο του νησιού, κοντά στο Τιμπάκι. Η ελληνίδα Υπ. Οικονομίας και Ναυτιλίας επιδιώκει ανοιχτά επενδύσεις δισεκατομμυρίων από την Κίνα.

Όλα στους Κινέζους;

Ο περιφερειάρχης Ηρακλείου λέει ότι το λιμάνι θα είναι έτοιμο το αργότερο σε πέντε χρόνια. Τους επόμενους μήνες κιόλας η κυβέρνηση θα λάβει τις σχετικές αποφάσεις. Επενδυτές υπάρχουν αρκετοί. Οι Νοτιοκορεάτες και οι Άραβες του Ντουμπάι θα συμμετείχαν ευχαρίστως, αλλά όλα δείχνουν ότι η κρατική επιχείρηση China Ocean Shipping Company (Cosco) θα πάρει τη δουλειά.

Μόλις ανέλαβε άλλωστε το λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων του Πειραιά έναντι 3,4 δις. ευρώ για 35 χρόνια. Οι Κινέζοι ενδιαφέρονται και για τον ελλειμματικό ΟΣΕ, για νέα κέντρα logistics και για άλλα λιμάνια. Η Ελλάδα – λένε – θα γίνει η ‘πύλη της Κίνας στην Ευρώπη’ και θα ανταγωνιστεί το Ρότερνταμ. Η Ελλάδα θα γίνεται όλο και πιο κινέζικη.

Η Cosco θέλει να επενδύσει στην Κρήτη τουλάχιστον 500 εκατομ. Ευρώ. Περίπου 2 εκατομ. κοντέινερ θα μπορούσαν έτσι να φτάνουν από εδώ – κόβοντας δρόμο – στη νότιο Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Τον Ιούνιο ο αναπληρωτής π/θ του Πεκίνου Zhang Dejiang υπέγραψε στην Αθήνα συμφωνίες δισεκατομμυρίων. Το ταξίδι του αφορούσε και την Κρήτη. ‘Έρχονται οι Κινέζοι’, έγραφαν πανηγυρίζοντας οι ελληνικές εφημερίδες.

Για τις σχεδιαζόμενες εξορύξεις πετρελαίου της ΒΡ, μεταξύ Κρήτης και ακτών της Λιβύης, το λιμάνι στο Τιμπάκι θα διάνοιγε νέες στρατηγικές προοπτικές – ως πρώτος σταθμός από τη Ν.Α. Ασία,μετά τη διέλευση από τη διώρυγα του Σουέζ.

Αυτό θα σήμαινε περίπου 800 νέες θέσεις εργασίας. Όμως εδώ αυτό δεν ενδιαφέρει κανέναν. Όπως λέει ο Κτιστάκης, σ’ αυτή την περίπτωση θα χάνονταν περίπου 6500 τουριστικές κλίνες. Και μετά διηγείται την ιστορία του Prato, της μοναδικής πρωτεύουσας της ιταλικής υφαντουργικής βιομηχανίας. ‘Εκεί δουλεύουν πλέον Κινέζοι σε κινεζικές επιχειρήσεις, με κινεζικούς πολύ χαμηλούς μισθούς υπό κινεζικές συνθήκες. Μόνο τα ρούχα φέρουν την ετικέτα made in Italy’, λέει.

Γι’ αυτό θα κάνει ό,τι μπορεί, για να σταματήσει το έργο για το λιμάνι – για δεύτερη φορά – προκειμένου να σώσει τον κόλπο του. Και μαζί την ιστορία των Ματάλων και των σπηλιών.

Επιμέλεια Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Βιβή Παπαναγιώτου