H Γεωργία σε κρίσιμο εκλογικό σταυροδρόμι

Η πρωτεύουσα της Γεωργίας, η Τιφλίδα, είναι γαλάζια αυτές τις μέρες. Το μπλε της σημαίας της ΕΕ με τα αστέρια της και το λευκό της σημαίας του γεωργιανού κράτους με τους σταυρούς της κυριαρχούν στις προεκλογικές αφίσες των κομμάτων. Δεν είναι περίεργο: η πορεία της Γεωργίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα από τα κύρια θέματα αυτών των εκλογών. Ο στόχος της ένταξης στην ΕΕ έχει μάλιστα κατοχυρωθεί στο σύνταγμα του καυκάσιου κράτους από το 2018. Περίπου 80% του πληθυσμού το επιθυμεί. Οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν αυτό εδώ και χρόνια σταθερά.

Ειρωνεία της μοίρας: Η πορεία της Γεωργίας προς την ΕΕ εδραιώθηκε πριν από πέντε χρόνια από το ίδιο κόμμα, που οι επικριτές κατηγορούν τώρα ότι απομακρύνει τη χώρα όλο και περισσότερο από την ΕΕ: το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο». «Ναι στην ΕΕ - αλλά με αξιοπρέπεια!» είναι το σημερινό προεκλογικό σύνθημα του κόμματος. Το «με αξιοπρέπεια» σημαίνει: Με τους δικούς μας όρους.

Μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας

Η πρώην σοβιετική δημοκρατία της Γεωργίας είναι ανεξάρτητη από το 1991 - τώρα, για πρώτη φορά, η χώρα βρίσκεται πραγματικά σε ένα σταυροδρόμι: Ευρώπη ή Ρωσία. Έτσι λέει η Ρενάτα Σκαρντζιούτε-Κερεσελίτζε από το Γεωργιανό Ινστιτούτο Πολιτικής, ένα think tank στην Τιφλίδα. Σε συνέντευξή της στην DW η πολιτική επιστήμονας δηλώνει: «Δεν πρόκειται απλώς για πόλωση, όπως βλέπουμε εδώ και χρόνια. Η σημερινή κυβέρνηση απειλεί να απαγορεύσει εντελώς τα κόμματα της αντιπολίτευσης και να διώξει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και οργανώσεις». Αυτό είναι «πραγματικά ανησυχητικό».

Είναι όμως το «Γεωργιανό Όνειρο» σε θέση να διατηρήσει την εξουσία του με τέτοιες απειλές; Μετά από τρεις θητείες στην εξουσία, δεν είναι εύκολο για κανένα κόμμα να παραμείνει στην κυβέρνηση, καθώς πάντα υπάρχουν πολλά να επικρίνει κανείς μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, εκτιμά η Σκαρντζιούτε-Κερεσελίτζε. Επομένως, μια αλλαγή κυβέρνησης θα ήταν υγιής για τη γεωργιανή δημοκρατία. «Ωστόσο, θα είναι δύσκολο για όλα τα κόμματα της γεωργιανής αντιπολίτευσης να κερδίσουν αποφασιστικά τις εκλογές». Γιατί όλα προσελκύουν τον κόσμο με την ίδια γαλάζια ευρωπαϊκή σημαία.

Η κυβέρνηση κερδοσκοπεί με τους φόβους

Αλλά τι σημαίνει η επίσημη ένταξη στην ΕΕ στην πραγματική ζωή; Πόσο δύσκολο θα είναι να παραιτηθούν οι Γεωργιανοί από κάποια κυριαρχικά δικαιώματα και να επιτρέψουν ορισμένους ελέγχους στην ΕΕ; Πώς θα εγγυηθεί η Γεωργία την ελευθερία της έκφρασης και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, τους ακρογωνιαίους λίθους της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Πώς θα γίνονται σεβαστοί οι εναλλακτικοί τρόποι ζωής και πώς θα προστατεύονται οι θρησκευτικές, εθνικές και σεξουαλικές μειονότητες; Η Γεωργία είναι μια συντηρητική χριστιανική χώρα, που χαρακτηρίζεται από την ισχυρή Γεωργιανή Ορθόδοξη Εκκλησία, έναν από τους πιο αξιόπιστους θεσμούς της χώρας. Ταιριάζουν όλα αυτά μεταξύ τους;

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανίαρίχνει επίσης τη σκιά του. «Όχι στον πόλεμο - ναι στην ειρήνη» είναι γραμμένο στις προεκλογικές αφίσες του «Γεωργιανού Ονείρου». Αυτό έχει προκαλέσει εκνευρισμό, καθώς δείχνει φωτογραφίες κατεστραμμένων ουκρανικών πόλεων - και γραφικές γεωργιανές πόλεις δίπλα τους. Το Κίεβο διαμαρτυρήθηκε για αυτή την αντιπαράθεση, χωρίς επιτυχία. Οι αφίσες εξακολουθούν να είναι αναρτημένες και το μήνυμά τους είναι σαφές: την ειρήνη εγγυάται μόνο η σημερινή κυβέρνηση στην Τιφλίδα. Όλοι οι άλλοι είναι υποστηρικτές ενός δυσοίωνου «παγκόσμιου πολεμικού κόμματος» που φέρνει την καταστροφή.

Νόμοι στο πρότυπο του ρωσικού μοντέλου

Η Γεωργία εξακολουθεί να θεωρείται αναπτυσσόμενη χώρα - αλλά το «Γεωργιανό Όνειρο» έχει αναλάβει τη μάχη για τις λεγόμενες παραδοσιακές οικογενειακές αξίες, σαν να μην είχε άλλες έγνοιες. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ψηφίστηκε ένας νόμος κατά των ομοφυλοφίλων για την υποτιθέμενη προστασία των οικογενειακών αξιών και των ανηλίκων, κατά το ρωσικό πρότυπο. Στη γειτονική Ρωσία, ο νόμος για τη λεγόμενη ομοφυλοφιλική προπαγάνδα ισχύει εδώ και χρόνια.

Ένας άλλος παραλληλισμός είναι ο νόμος για τους λεγόμενους ξένους πράκτορες. Προβλέπει ότι οι οργανώσεις που λαμβάνουν ένα ορισμένο ποσό της χρηματοδότησής τους από το εξωτερικό πρέπει να εγγράφονται ως «πράκτορες ξένης επιρροής». Πέρασε από το κοινοβούλιο τον Μάιο του τρέχοντος έτους παρά τις μαζικές διαμαρτυρίες. Και εδώ είναι εμφανής η ιδεολογική στροφή προς τη Ρωσία και μακριά από την Ευρώπη. Το 2012 η Ρωσία ψήφισε έναν παρόμοιο νόμο κατά των υποτιθέμενων ξένων πρακτόρων, ο οποίος θέτει σε κίνδυνο το έργο των μέσων ενημέρωσης και των ιδρυμάτων που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση.

Παρεμπιπτόντως, ο νόμος περί πρακτόρων κόστισε στη Γεωργία το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αφού η ΕΕ είχε χορηγήσει στη χώρα προενταξιακό καθεστώς μόλις έξι μήνες νωρίτερα.

Εκλογές με ανοικτό αποτέλεσμα

Για την 28χρονη queer ακτιβίστρια Ταμάρ Γιακέλι από τον σύλλογο «Tbilisi Pride», οι κυβερνώντες ενδιαφέρονται μόνο να αποσπάσουν την προσοχή από τις δικές τους αποτυχίες. Η ίδια δηλώνει στην DW: «Νομίζω ότι η κυβέρνηση χάνει την υποστήριξή της γενικά. Τα τελευταία δώδεκα χρόνια απέτυχε να εκπληρώσει τις υποσχέσεις για ένα κοινωνικό κράτος». Αντί για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών, το «Γεωργιανό Όνειρο» σπέρνει διχασμό και μίσος.

Αν δεν αλλάξει τίποτα μετά τις εκλογές, σκέφτεται να εγκαταλείψει τη Γεωργία - όπως πολλοί από τη γενιά της. Αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς, το αποτέλεσμα των εκλογών είναι ακόμη ανοιχτό, συμπληρώνει. Και τι σκέφτονται οι άλλοι; Οι δημοσκοπήσεις είναι αναξιόπιστες αυτές τις μέρες στη Γεωργία. Μερικές φορές λένε ότι το κυβερνών κόμμα έχει υποστήριξη λίγο κάτω από τριάντα τοις εκατό, μερικές φορές είναι πάνω από εξήντα.

Σε κάθε περίπτωση, πολλοί άνθρωποι στους δρόμους της Τιφλίδας θέλουν η χώρα τους να ενταχθεί στην ΕΕ το συντομότερο δυνατό. «Πιστεύω ότι τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ΕΕ θα κερδίσουν και η Γεωργία θα επιστρέψει στην ευρωπαϊκή της πορεία», λέει μια νεαρή γυναίκα στην πλατεία Ανεξαρτησίας. «Ο κόσμος ήδη το βάζει στα πόδια, η Γεωργία σύντομα θα αδειάσει αν τα πράγματα συνεχίσουν έτσι», παραδέχεται ένας νεαρός άνδρας. «Όλοι θέλουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ελπίζουμε στην Ευρώπη».

Για την πολιτική ερευνήτρια ένα πράγμα είναι σαφές: αυτές οι εκλογές θα είναι επίσης μια ψήφος διαμαρτυρίας. Πολλοί ψηφοφόροι αποφάσισαν να ψηφίσουν κατά της κυβέρνησης προκειμένου να συνδεθούν επιτέλους στενότερα με την ΕΕ. «Αυτές οι εκλογές είναι εκλογές για τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ασφάλεια», αντί υπέρ της σύσφιξης των δεσμών με τη Ρωσία. Υπέρ του μπλε της ΕΕ και όχι του ρωσικού άσπρου-μπλε-κόκκινου.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός