H Μέρκελ στο γερμανικό Charlie Hebdo

Χιούμορ υπάρχει ασφαλώς στη Γερμανία, λέει ο σκιτσογράφος Riss και φαίνεται πεπεισμένος ότι το Charlie Hebdo θα βρει πολλούς φίλους στη χώρα. Δηκτικοί, ριζοσπαστικοί και αναιδείς οι γάλλοι σατιρικοί εξαπολύουν το χιούμορ τους στη Γερμανία - στην αρχή πειραματικά. Και πράγματι μπορούν να το τολμήσουν, αφού η γαλλική σατιρική εφημερίδα είναι γνωστή σε όλον τον κόσμο: στις 7 Ιανουαρίου του 2015 μια ομάδα τρομοκρατών εισέβαλε στα γραφεία της σύνταξης και δολοφόνησε δώδεκα άτομα. Μετά την επίθεση άνθρωποι σε διάφορα μέρη του πλανήτη εκδήλωσαν την αλληλεγγύη τους με το σύνθημα «Je suis Charlie». Το Charlie Hebdo έγινε σύμβολο της ελευθερίας της έκφρασης.

Η γερμανική έκδοση θα έχει εβδομαδιαία κυκλοφορία, θα είναι δεκαεξασέλιδη και θα τυπώνεται σε 200.000 αντίτυπα. Το πρώτο φύλλο, το οποίο κυκλοφόρησε χθες, είναι κατά κύριο λόγο μετάφραση της γαλλικής έκδοσης. Μελλοντικά όμως οι συντελεστές θέλουν να έχουν λιγότερα γαλλικά θέματα. Επιθυμητή είναι επίσης η συνεργασία με γερμανούς σατιρικούς συγγραφείς. Οι δημιουργοί της εφημερίδας εργάζονται μετά το τρομοκρατικό χτύπημα σε άγνωστο μέρος υπό αστυνομική προστασία. Η αρχισυντάκτρια της γερμανικής έκδοσης εμφανίζεται με το ψευδώνυμο Μίνκα Σνάιντερ. Θεωρεί πρόκληση να μεταφέρει το βλέμμα των γάλλων συναδέλφων της στο γερμανικό κοινό, επειδή όπως λέει «οι γερμανοί σατιρογράφοι θα είχαν την τάση να αυτολογοκρίνονται, θα έλεγαν σε αρκετές περιπτώσεις, αυτό δεν μπορεί να γίνει, τέτοια πράγματα δεν λέγονται». Με τους Γάλλους όμως δεν ισχύει το ίδιο. Τα αστεία τους είναι χοντρά, αναιδή, στα όρια της εξύβρισης και του ρατσισμού.

Στο στόχαστρο η Άγκελα Μέρκελ

Έτσι στη γερμανική έκδοση οι Γάλλοι τα βάζουν με όλους και με όλα. Το μεγάλο θέμα στις καρικατούρες είναι βέβαια η νέα υποψηφιότητα της Άγκελα Μέρκελ για το αξίωμα της καγκελαρίου. Στο εξώφυλλο η γερμανίδα πολιτικός εμφανίζεται στο συνεργείο επάνω από μία εξάτμιση της VW με το σχόλιο: «Με νέα εξάτμιση μπορεί να κρατήσει ακόμη τέσσερα χρόνια».

Η γερμανίδα καγκελάριος είναι η αιώνια «μητερούλα», η «Cancellaria Maxima», η οποία κατά το πρότυπο του προσφάτως εκλιπόντος Φιντέλ Κάστρο θα κυβερνήσει πενήντα χρόνια. Γυμνή και με ένα αγκαθωτό συρματόπλεγμα στη μέση, πατώντας επάνω σε μία σημαία της ΕΕ, υπερασπίζεται την Ευρώπη, «το τελευταίο προπύργιο της ελευθερίας». Και βάζει τιμωρία τους Γερμανούς στη γωνία εάν δεν την ψηφίσουν.

Ανάμεσα στα σχέδια υπάρχουν πάρα πολλά άρθρα. Στο σαλόνι του φύλλου δημοσιεύεται μια έρευνα με θέμα «Ποιος είναι ευτυχισμένος στη Γερμανία;» Οι απαντήσεις προέρχονται από όλες τις περιοχές και τα κοινωνικά στρώματα. Ένας Γερμανός από το Βερολίνο, ο οποίος σπούδασε πολιτικές επιστήμες και μουσική, ενώ τώρα αναγκάζεται να δουλεύει περιστασιακά για 800 ευρώ, τα μισά από τα οποία πηγαίνουν στο νοίκι, λέει ότι συμφωνεί με την υποδοχή των σύρων προσφύγων στη χώρα. Ωστόσο «οι πρόσφυγες σήμερα κερδίζουν περισσότερα χρήματα από εκείνον». Το ερώτημα είναι για ποιο λόγο θα πρέπει οι αναγνώστες εδώ να διαβάσουν πράγματα που τα γνωρίζουν ήδη από την προσωπική τους εμπειρία;

Μπορεί να γελάσει κανείς με όλα αυτά;

Μαζί με τη Μέρκελ σατιρίζεται και ο γάλλος υποψήφιος για την προεδρία Φρανσουά Φιγιόν. Ενώ το σχόλιο κάτω από το σκίτσο του Φιντέλ Κάστρο είναι «Η Adidas χάνει τη μούσα της» (ο κουβανός πολιτικός εμφανιζόταν τελευταία με μια φόρμα της γνωστής εταιρείας αθλητικών ειδών). Ενώ το σχόλιο για την πρόεδρο του ξενοφοβικού κόμματος AfD Φράουκε Πέτρι είναι ότι της λείπει μόνο το μουστάκι του Χίτλερ.

Η αρχισυντάκτρια Μίνκα Σνάιντερ είναι αισιόδοξη ότι το γαλλικό χιούμορ θα «πιάσει» στη Γερμανία. Και τονίζει ότι οι γερμανοί αναγνώστες θα εκπλαγούν με την εφημερίδα, επειδή στο μεγαλύτερο μέρος της αποτελείται από κείμενα που καταπιάνονται σοβαρά με τα θέματά τους.

Ωστόσο η επιτυχία του Charlie Hebdo στη Γερμανία δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Με σκίτσα που παρουσίαζαν τα θύματα του σεισμού στην Ιταλία σαν σπαγγέτι ή με σχόλια όπως ότι, εάν ο μικρός Αϊλάν από τη Συρία δεν είχε πνιγεί, θα παρενοχλούσε γυναίκες στη Κολωνία, οι συντελεστές της εφημερίδας ξεπέρασαν σίγουρα τους στόχους της σάτιρας.

Ζίλκε Βινς / Δημήτρης Ελευθεράκης