H νέα στρατηγική Ομπάμα για τη Συρία

Η κυβέρνηση Ομπάμα ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη (13.06.2013) ότι η Ουάσιγκτον αναμένεται να δώσει το πράσινο φως για άμεση στρατιωτική βοήθεια με τη μορφή παροχής εξοπλισμών στις δυνάμεις των ανταρτών που μάχονται κατά του Μπασάρ Αλ Άσαντ. Σύμφωνα με τον σύμβουλο του αμερικανού Προέδρου σε θέματα ασφάλειας Μπεν Ρόουντς, η απόφαση ελήφθη μετά από τις «βάσιμες ενδείξεις» για χρήση χημικών όπλων στον εμφύλιο από τον καθεστωτικό στρατό. Πριν από ένα χρόνο ο Μπαράκ Ομπάμα είχε διαμηνύσει ότι η χρήση χημικών όπλων στη Συρία θα αποτελούσε την αδιαπραγμάτευτη «κόκκινη γραμμή», η υπέρβαση της οποίας θα επέφερε «σοβαρές συνέπειες στη συριακή κυβέρνηση».

Περί «κόκκινης γραμμής»

Σύμφωνα με τον Ρόουντς, η Ουάσιγκτον μόλις τώρα, μετά από ενδελεχείς έρευνες, κατέληξε στο ότι το καθεστώς Άσαντ όντως «έχει χρησιμοποιήσει χημικά όπλα σε μικρή κλίμακα κατά των ανταρτών σε περισσότερες περιπτώσεις μέσα στο τελευταίο έτος». Οι κατηγορίες αυτές δεν είναι βέβαια κάτι νέο. Οι πρώτες εκθέσεις περί χρήσης χημικών όπλων στον συριακό εμφύλιο είχαν αρχίσει να διαρρέουν ήδη από πέρυσι. Τον Απρίλιο του 2012 Γαλλία, Μ. Βρετανία καιν Ισραήλ είχαν υποστηρίξει ότι διέθεταν ενδείξεις που επιβεβαίωναν το παραπάνω σενάριο. Στη συνέχεια και οι ΗΠΑ τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της ίδιας υπόθεσης, ενώ στη συνέχεια Παρίσι και Λονδίνο προσέφεραν νέα στοιχεία στην Ουάσιγκτον.

«Ο αμερικανός Πρόεδρος περιέγραψε τη χρήση χημικών όπλων ως κόκκινη γραμμή πριν από πολλούς μήνες, και μόλις τώρα δηλώνει έτοιμος να κάνει κάτι» επισημαίνει ο Χάιντς Γκέρτνερ, ειδικός στις ΗΠΑ από το Αυστριακό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (OIIP). Στο μεταξύ, εντείνεται η πίεση κυρίως από πλευράς πολλών ρεπουμπλικανών με στόχο η κυβέρνηση Ομπάμα να αναλάβει άμεση δράση. Και μάλιστα όχι μόνο παρέχοντας στήριξη με όπλα στους αντάρτες αλλά και με την δημιουργία ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία. Ωστόσο, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η αύξηση της πίεσης, τόσο από κύκλους του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού, δεν είναι ο κύριος λόγος που οδήγησε στην πρόσφατη απόφαση του Μπαράκ Ομπάμα για ανάληψη άμεσου ρόλου στις διενέξεις.

Γιατί τώρα;

Σύμφωνα με την Νάταλι Τότσι, αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων της Ρώμης (IAI), το διακύβευμα τώρα έγκειται στην ουσιαστική αποδυνάμωση των δυνάμεων Άσαντ, οι οποίες τελευταία «έχουν ανακτήσει το 'πάνω χέρι' χάρη στη συστηματική βοήθεια της Χεζμπολάχ». Οι αντικυβερνητικές δυνάμεις έχουν υποστεί σοβαρά πλήγματα το τελευταίο διάστημα, ιδιαίτερα μετά την ήττα τους στο προπύργιό τους, την πόλη Κουσέιρ στις αρχές Ιουνίου. Ήδη από τα τέλη Μαΐου γερμανική έκθεση της ομοσπονδιακής μυστικής υπηρεσίας BND έκανε λόγο για ισχυροποίηση των δυνάμεων Άσαντ, αποδίδοντάς τους εκ νέου σημαντικό πλεονέκτημα. Η Η Νάταλι Τότσι εκτιμά πως τα περιθώρια αντίδρασης για την κυβέρνηση Ομπάμα άρχισαν να στενεύουν, ενόψει μάλιστα του δεύτερου γύρου διαπραγματεύσεων για το συριακό, που αναμένεται στα τέλη Ιουλίου. Μία επικράτηση του Άσαντ μέχρι τότε, έστω και παροδική, ενδέχεται να ανατρέψει τη μέχρι τώρα πορεία των διαπραγματεύσεων.

Σε κάθε περίπτωση οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι ο συριακός εμφύλιος, μετά και την απόφαση των ΗΠΑ εισέρχεται σε μία νέα κρίσιμη φάση. «Ακριβώς επειδή η παροχή στρατιωτικών προμηθειών μέσω των συμμάχων των ανταρτών δεν έχει πετύχει μέχρι στιγμής, κρίνεται αναγκαία η άμεση παροχή όπλων από τις ΗΠΑ», λέει ο Χάιντς Γκέρτνερ. Ειδικοί και αναλυτές θεωρούν πάντως πως η επέμβαση αυτή των ΗΠΑ στον συριακό εμφύλιο ενδέχεται να οδηγήσει σε κλιμάκωση των εχθροπραξιών. Για τον Γκέρτνερ «Πρόκειται γενικά για μία προβληματική ιδέα», η οποία μπορεί να λειτουργήσει για τις ΗΠΑ αλλά και τις ισορροπίες στην περιοχή ως μπούμερανγκ.

Michael Knigge, Dw / Spiegel.online / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος