O καγκελάριος Σολτς και το σκάνδαλο Cum-Ex

Η ιστορία θυμίζει οικονομικό θρίλερ. Σε αδιαφανείς συναλλαγές με στόχο τη φοροαποφυγή είχαν επιδοθεί οι πρωταγωνιστές. Κεντρικό ρόλο φαίνεται να διαδραμάτιζε η ιδιωτική τράπεζα Warburg Bank του Αμβούργου, σε μία εποχή που ο σημερινός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ήταν τοπικός κυβερνήτης στο «μεγάλο λιμάνι» της Γερμανίας. Στις 19 Αυγούστου ο καγκελάριος καλείται να καταθέσει σε διερευνητική επιτροπή, που έχει συσταθεί στο Κοινοβούλιο του Αμβούργου. 

Δεν είναι η πρώτη φορά που καλείται να λάβει θέση για το σκάνδαλο Cum-Ex. To 2020 ο Σολτς είχε καταθέσει στην επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του τοπικού Κοινοβουλίου, χωρίς να προκύπτουν στοιχεία εναντίον του. Έκτοτε η υπόθεση είχε ξεχαστεί, εωσότου την περασμένη εβδομάδα η εισαγγελία της Κολωνίας, που διενεργεί έρευνα για την υπόθεση, εντόπισε ποσό 218.000 ευρώ σε μετρητά σε μία τραπεζική θυρίδα που διατηρούσε στη Warburg Bank ο Γιοχάνες Καρς, άλλοτε κορυφαίο στέλεχος του SPD και βουλευτής Αμβούργου μέχρι το 2020. Γερμανικά μέσα ενημέρωσης διατυπώνουν τώρα υποψίες μήπως ο Καρς θα μπορούσε να ήταν εκείνος που άσκησε επιρροή (σε ποιους άραγε;) για να μην πληρώσει τους οφειλόμενους φόρους η Warburg Bank μετά την αποκάλυψη των συναλλαγών Cum-Ex.

Ο λαβύρινθος των Cum-Ex συναλλαγών

Αλλά τι ακριβώς είναι οι συναλλαγές Cum-Ex; Πρόκειται για μία διαμφισβητούμενη πρακτική, την οποία το 2021 τελεσίδικα χαρακτήρισε ποινικά κολάσιμη το Ανώτατο Γερμανικό Δικαστήριο για αστικές και ποινικές υποθέσεις (BGH). Ο όρος προέρχεται από τις δύο αντίθετες λέξεις Cum («Εντός, με») και Ex («Εκτός, χωρίς»). Μία φορά τον χρόνο οι ανώνυμες εταιρείες πληρώνουν κάποιο μέρισμα στους μετόχους τους, οι οποίοι θεωρητικά στη φορολογική τους δήλωση οφείλουν να δηλώσουν τα έσοδα από μερίσματα, ώστε αυτά να φορολογηθούν με συντελεστή 25%. 

Όμως αυτό που έκαναν οι συμμετέχοντες στις συναλλαγές Cum-Ex ήταν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους μετοχές με δικαίωμα μερίσματος (Cum) ή χωρίς δικαίωμα μερίσματος (Ex) τόσο συχνά και σε σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να χάνεται η πραγματική ταυτότητα του δικαιούχου και μάλιστα οι πρωταγωνιστές να ζητούν πολλαπλή επιστροφή φόρου μετά από τις διαδοχικές μεταβιβάσεις. Όπως εξηγεί παραστατικά ο πρώην βουλευτής του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) Φάμπιο ντι Μάζι «είναι σαν να παραδίνετε τα μπουκάλια της ανακύκλωσης, να σας δίνουν το κουπόνι με τα χρήματα που δικαιούστε κι εσείς να βγάζετε φωτοτυπία αυτό το κουπόνι, για να εισπράξετε περισσότερα χρήματα στο ταμείο του σούπερ-μάρκετ».

Το Αμβούργο δεν ζήτησε τα οφειλόμενα

Σε όλη τη Γερμανία οι αρμόδιες αρχές βρίσκονται σε επαφή με πιστωτικά ιδρύματα, για να διερευνήσουν παρόμοιες υποθέσεις. Στο Αμβούργο τα γεγονότα πήραν άλλη τροπή: το 2016, μετά από διαμεσολάβηση του βουλευτή Γιοχάνες Καρς και ενώ είχε ήδη αρχίσει δικαστική έρευνα στην Warbug Bank, ο τότε τοπικός κυβερνήτης και σημερινός καγκελάριος Όλαφ Σολτς συναντήθηκε με τους μεγαλομετόχους της τράπεζας. Λίγο αργότερα οι αρμόδιες αρχές του κρατιδίου αποφάσισαν να μην διεκδικήσουν από τη Warburg Bank τους οφειλόμενους φόρους, ύψους 47 εκ. ευρώ. Όμως το 2017 ο τότε υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επανήλθε στο ζήτημα και έδωσε εντολή στις αρχές του Αμβούργου να διεκδικήσουν τα οφειλόμενα, τα οποία εκείνος υπολόγιζε σε 43 εκ. ευρώ.

Ο ίδιος ο Όλαφ Σολτς δηλώνει, μέσω εκπροσώπου του, ότι «δεν θυμάται λεπτομέρειες» για τα όσα διημείφθησαν στη συνάντηση με τους εκπροσώπους της Warbug Bank το 2016, αλλά και ότι «δεν γνώριζε τίποτα» για τις 200.000 ευρώ που βρέθηκαν στη θυρίδα του πρώην βουλευτή Γιοχάνες Καρς. Η αλήθεια είναι ότι ακόμη και η Εισαγγελία δεν συνδέει το συγκεκριμένο ποσό με τις συναλλαγές Cum-Ex, αν και πολλοί θεωρούν προφανή τον συνειρμό. Μάλιστα ο αντιπρόεδρος της Κ.Ο. των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) Ματίας Μίντελμπεργκ ισχυρίζεται ότι «πληθαίνουν συνεχώς οι ενδείξεις για ανάμειξη σημαντικών στελεχών της σοσιαλδημοκρατίας στο Αμβούργο στην υπόθεση Βάρμπουργκ.Τώρα ο Σολτς καλείται να καταθέσει ό,τι γνωρίζει σε συνεδριαςη της Επιτροπής Διερευνησης στις 19 Αυγούστου. Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές.

Γενς Τούραου

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου