To γερμανικό χρεόφρενο επιστρέφει
3 Ιουλίου 2022
Μπορεί ο φιλελεύθερος Γερμανός υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ να έχει προειδοποιήσει ήδη εδώ και μήνες τους Γερμανoύς για δύσκολες μέρες και «απώλεια της ευημερίας τους»ωστόσο ποτέ δεν σταμάτησε να εκφράζει δημόσια την βαθιά πεποίθηση ότι ο συνταγματικός κανόνας του χρεόφρενου, που θέτει ουσιαστικά φραγμό σε μια διαιώνιση του δημόσιου χρέους, θα πρέπει να τηρείται, ακόμη και εν καιρώ διαδοχικών κρίσεων.
Το υπουργικό συμβούλιο της συγκυβέρνησης Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Φιλελευθέρων ενέκρινε σε πρώτη φάση το προσχέδιο προϋπολογισμού Λίντνερ για το 2023. Πρόκειται ουσιαστικά για το πρώτο «δικό» του προσχέδιο για τα δημόσια οικονομικά της Γερμανίας, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός του 2022 έφερε ακόμη και την υπογραφή του προκατόχου του στο υπ. Οικονομικών και νυν καγκελάριου, Όλαφ Σολτς.
Η μεγάλη όμως επιτυχία του Κρίστιαν Λίντνερ είναι ότι κατάφερε να περάσει την πρόβλεψη για τήρηση του συνταγματικού κανόνα του χρεόφρενου (Schuldenbremse) για το επόμενο έτος. Κι αυτό μετά από μια δύσκολη χρονιά και έναν προϋπολογισμό κυριολεκτικά έκτακτης ανάγκης, αρχικά εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού κι έπειτα του πολέμου στην Ουκρανία.
Φρένο στον δανεισμό και αντιμετώπιση του πληθωρισμού
Σύμφωνα με το άρθρο 109 του Γερμανικού Συντάγματος «το χρεόφρενο προβλέπει ότι οι προϋπολογισμοί των γερμανικών κρατιδίων και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης δεν θα πρέπει να ισοσκελίζονται με έσοδα από δάνεια».
Η τήρηση του χρεόφρενου προϋποθέτει την αξιοποίηση του αποθεματικού της χώρας, ενώ επιτρέπεται και ένα μικρό ποσό δανεισμού. Αυτό θα ανέρχεται βάσει του προσχεδίου Λίντνερ στα 17,2 δις ευρώ - σε αντίθεση με τα 140 δις που προβλέπονται για φέτος εξαιτίας των νέων συνθηκών που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το σχέδιο Λίντνερ περίπου 40 δις θα προέλθουν λοιπόν στον νέο προϋπολογισμό από το απόθεμα της προηγούμενης κυβέρνησης. Για τον Κρίστιαν Λίντνερ στόχος είναι επίσης η καταπολέμηση του πληθωρισμού και γι' αυτό ο προϋπολογισμός του 2023 θα πρέπει να κινείται απαραίτητα και προς αυτή την κατεύθυνση.
O Kρίστιαν Λίντνερ πάντως δήλωσε ότι και ο προϋπολογισμός του 2023 «θα αντανακλά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την πανδημία» υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για ένα τρίτο πακέτο ελαφρύνσεων.
Επιφανειακός θρίαμβος;
Ωστόσο δεν έλειψαν και οι πρώτες αντιδράσεις, ακόμη και από βουλευτές της συγκυβέρνησης. Για παράδειγμα ο Ντένις Ρόντε, εκπρόσωπος της Κ.Ο. των Σοσιαλδημοκρατών για θέματα προϋπολογισμού έκανε λόγο «για αστάθμητες μεταβλητές»που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα σχέδια για την επόμενη χρονιά. Έτσι ο ίδιος κρίνει σωστή την επανεξέταση κάθε τόσο όλων των νέων στοιχείων που προκύπτουν κατά τις διαπραγματεύσεις για τον επόμενο προϋπολογισμό.
Aπό την πλευρά του ο Στέφαν Κέρτσελ από το ΔΣ της Ομοσπονδίας Γερμανικών Συνδικάτων καλεί τον Λίντνερ να «λογικευτεί», διαφορετικά θα τεθεί σε κίνδυνο «η κοινωνική ειρήνη». Ο Κέρτσελ θεωρεί ότι ο κανόνας του χρεόφρενου δεν πρέπει να ισχύει από το 2023 διότι τα πακέτα ελαφρύνσεων και οι επενδύσεις «θα πρέπει επειγόντως να χρηματοδοτηθούν με νέο δάνεισμό».
Τέλος η Süddeutsche Zeitung σχολιάζει ότι ο «θρίαμβος» Λίντνερ αναφορικά με την επίτευξη ενός κανονικού και όχι έκτακτου προϋπολογισμού για το 2023 είναι μόνο «επιφανειακός», παρά το γεγονός ότι το χρεόφρενο θα τηρηθεί «τουλάχιστον αρχικά». Κι αυτό διότι, όπως επισημαίνει, «ο υπολογισμός του Λίντνερ λειτουργεί μόνο επειδή έχει λάβει 40 δις από ένα παλιό αποθεματικό. Την ίδια ώρα η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πρέπει να αναζητήσει 30 δις ευρώ μόνο για του χρόνου προκειμένου να εξυπηρετήσει το χρέος της. Οι εποχές, στις οποίες το ομοσπονδιακό χρέος ήταν ένα αμελητέο στοιχείο του προϋπολογισμού, έχουν παρέλθει».
Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο