To φυσικό αέριο «ευχή και κατάρα» για την Κύπρο

Εδώ και δεκαετίες η Κύπρος είναι χωρισμένη στα δύο. Τα ευρήματα φυσικού αερίου στις κυπριακές ακτές θα μπορούσαν ενδεχομένως να βοηθήσουν στην επίλυση του Κυπριακού, αναφέρει σε εκτενή ανάλυση η γερμανική ραδιοφωνία DLF, στην οποία μάλιστα φιλοξενούνται εκτιμήσεις του Έλληνα πρέσβη της Κύπρου στο Βερολίνο Αντρέα Χατζηχρυσάνθου και τουρκοκύπριου υπ. Εξ. Κουντρέτ Οζερσάι. Εντούτοις, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ,οι ευρύτεροι γεωπολιτικοί συσχετισμοί στην περιοχή καθώς και τα συμφέροντα της Ρωσίας και των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο περιπλέκουν την κατάσταση προς το παρόν. Κάνοντας μια μακρά αναδρομή στις διάφορες φάσεις του Κυπριακού ζητήματος το ρεπορτάζ σημειώνει ότι μετά την αποτυχία των διαπραγματευτικών συνομιλιών Αναστασιάδη-Aκιντζί στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017 επικρατεί στασιμότητα, ενώ το άνοιγμα συνοριακών περασμάτων πέρυσι «ήταν μόνο μια κίνηση για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τίποτα περισσότερο».

Σήμερα, γράφει το DLF, μετά την αποτυχία εξεύρεσης συμβιβασμού για το επίμαχο θέμα των 35.000 Τούρκων στρατιωτών που εξακολουθούν να βρίσκονται στην Κύπρο, πολλά είναι τα θέματα που παραμένουν ακόμη ανοιχτά: εκτός από την ασφάλεια ανοιχτό παραμένει και το ζήτημα της «κατανομής εξουσίας» αλλά και της «κατανομής των εδαφών» σε περίπτωση μελλοντικής επίλυσης του Κυπριακού. «Πρώτα απόλα τίθεται το ερώτημα: τι κράτος θα προκύψει στην Κύπρο μετά από ενδεχόμενη επανένωση; Η ελληνική πλευρά το βλέπει ως συνέχεια της Δημοκρατίας της Κύπρου, στην οποία θα προσχωρήσει η τουρκική πλευρά ως εθνοτική ομάδα. Από την άλλη οι Τουρκοκύπριοι διεκδικούν να είναι ισάξιοι συνιδρυτές ενός νέου κράτους». Παρά τα σημεία σύγκλισης των δύο κοινοτήτων σε θέματα μελλοντικής διοικητικής και θεσμικής οργάνωσης, όπως και λειτουργίας του πολιτεύματος, οι κομβικές διαφωνίες παραμένουν. Σύμφωνα με το DLF «το ότι σήμερα οι δύο πλευρές απέχουν τόσο πολύ η μια από την άλλη όσο ποτέ άλλοτε στο πρόσφατο παρελθόν οφείλεται στα απρόσμενα ευρήματα κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο».

Το φυσικό αέριο ως νέο μήλον της έριδος

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου πιθανολογείται ότι ανέρχονται στα 1,8 τρις κ.μ. ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις η αξία τους ανέρχεται 600 δις ευρώ. «Από αυτά η Κύπρος θα μπορούσε να εισπράξει τα μισα. Έτσι το 'χρεοκοπημένο νησί', όπως το χαρακτήριζαν κατά τη διάρκεια της κρίσης γερμανικά μέσα, θα μπορούσε να αποπληρώσει τα χρέη του. Ωστόσο η διαμάχη για την εκμετάλλευση των κρυμμένων στο βυθό της θάλασσας κοιτασμάτων είναι εκρηκτική από γεωπολιτική άποψη και θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και σε νέα στρατιωτική σύρραξη στην Κύπρο: γιατί και οι Τούρκοι θέλουν να έχουν μερίδιο» σημειώνει το ρεπορτάζ κάνοντας αναφορά στν σχεδιαζόμενη άφιξη της αμερικανικής Exxon, κάτι που προκαλεί έντονη αντίδραση στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Συγχρόνως, όπως φαίνεται από το δημοσίευμα, οι γεωπολιτικοί συσχετισμοί γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκοι.

Από τη μια πλευρά, αναφέρει το ρεπορτάζ, οι Ελληνοκύπριοι ελπίζουν ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά υπό τον φόβο της διεθνούς απομόνωσης θα κάνει υποχωρήσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Η Τουρκία από τη μεριά της, «ως προστάτιδα των Τουρκοκυπρίων», δεν θέλει μόνο να βοηθήσει την τουρκοκυπριακή πλευρά αλλά συγχρόνως να διασφαλίσει και τα δικά της συμφέροντα. Όπως υπενθυμίζει το ρεπορτάζ η Τουρκία δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας, σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες χώρες στην περιοχή. Το καλοκαίρι του 2017 τουρκικά πολεμικά πλοία προσπάθησαν να εμποδίσουν τις έρευνες στην περιοχή, αναγκάζοντας πολεμικά πλοία από την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ιταλία να τεθούν σε ετοιμότητα. Η ΕΕ, όπως σημειώνει το ρεπορτάζ αντέδρασε, ενάντια στην παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός κράτους-μέλους της, ενώ ο Ερντογάν συνέχισε να διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει αξιώσεις που απορρέουν από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου.

Διεθνής ενεργειακή πολιτική και Κυπριακό συμπλέκονται

Το ρεπορτάζ του DLF παρατηρεί επίσης ότι «η γεωπολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται γύρω από την αναζήτηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο φέρνει ολοένα περισσότερο στο επίκεντρο τη διεθνή ενεργειακή πολιτική. Σε αυτό το πλαίσιο δεν πρόκειται μόνο για τη διαμάχη περί θαλάσσιων συνόρων και ζωνών αποκλειστικής οικονομικής εκμετάλλευσης στη θάλασσα. Και εσωτερικές διαμάχες, όπως το Κυπριακό ή η διαμάχη Ισραήλ-Παλαιστίνης βρίσκονται επίσης στο επίκεντρο της αναζήτησης ενεργειακού πλούτου και των υποσχέσεων που απορρέουν από αυτή» . Το ρεπορτάζ μεταφέρει τέλος και την άποψη της ειδικού σε θέματα ενέργειας Κίρστεν Βέστφαλ, σύμφωνα με την οποία για την Ευρώπη τουλάχιστον το διακύβευμα είναι μεγάλο. Αφορά εν τέλει την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία και το ρωσικό φυσικό αέριο, μέσω της αναζήτησης νέων εναλλακτικών οδών.

Γκούναρ Κένε, DLF

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη