«Έχουμε ένα σκοτεινό προαίσθημα γιατί γνωρίζουμε»

«Ενδεχομένως να είναι η τελευταία φορά που συμμετέχω σε μια τέτοια τελετή.  Το πιθανότερο είναι την επόμενη φορά να μην υπάρχω πλεόν. Έτσι είναι η ροή της ανθρώπινης ζωής». Με αυτά τα λόγια ο ξεκίνησε την ομιλία του ο 93χρονος Μάριαν Τούρσκι στην τελετή για τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση του γερμανικού στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό στις 27 Ιανουαρίου 1945.

Ο πολωνοεβραίος υπερήλικας ήταν ένας από τους τέσσερεις πρώην κρατούμενους στην περίοδο του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου στο Άουσβιτς που μίλησαν ενώπιον των 2.000 καλεσμένων από όλο τον κόσμο. Το μήνυμα που θέλησαν να στείλουν είναι παλιό όπως και επίκαιρο: «Ποτέ ξανά». Παράλληλα όμως έθεσαν και αμείλικτα  ερωτήματα: «Που ήσασταν εσείς, που ήταν ο κόσμος που έβλεπε και άκουγε και δεν έκανε τίποτα για να σώσει αυτές τις πολλές χιλιάδες ανθρώπων;» ρώτησε τους παραβρισκόμενους επίσημους πολιτικούς από πάνω από 50 χώρες η 95χρονη Μπατ-Σεβά Νταγκάν.

Καταπολέμηση του αντισημιτισμού

Οι πρώην κρατούμενοι έθεσαν επί τάπητος και το θέμα του σύγχρονου αντισημιτισμού, το μίσος ενάντια στους Εβραίους που δεν εκφράζεται μόνο λεκτικά αλλά και με βίαιες επιθέσεις. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο το μήνυμα που επέλεξαν οι διοργανωτές για τη φετινή τελετή: «Έχουμε ένα σκοτεινό προαίσθημα γιατί γνωρίζουμε». Μιλώντας με το πρόγραμμα μας ο Μωσέ Αεληών, επιζώντας του Άουσβιτς με ρίζες από τη Θεσσαλονίκη, εξέφρασε την απορία του για το γεγονός ότι παντού στο κόσμο αυξάνεται ο αντισημιτισμός - «ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες». «Δεν μπορείς να ξέρεις τι μπορεί γίνει, δεν ξέρεις τι μπορεί να κάνουν ξανά στους Εβραίους. Πάντα υπάρχει αυτός ο φόβος» τόνισε. 

Στον αντισημιτισμό αναφέρθηκε στο μήνυμα του που έστειλε από το Άουσβιτς ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Επικαλούμενος τον βρετανό ιστορικό Ίαν Κέρσοου επεσήμανε πως ο δρόμος προς το Άουσβιτς χτίστηκε από το μίσος αλλά είναι στρωμένος με την αδιαφορία. «75 χρόνια μετά» δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης «ας δώσουμε την ιερή δέσμευση να μην ξεχάσουμε αυτό που συνέβη. Να μην ξεχάσουμε ότι το μίσος, οι διακρίσεις, η μισαλλοδοξία δεν έχουν θέση στη δημοκρατία μας... Ποτέ η ανθρωπότητα να μην ξαναζήσει μια τέτοια ανείπωτη τραγωδία».

Προς αποκατάσταση η σχέση Πολωνίας-Ισραήλ

Μοναδικός πολιτικός που μίλησε στην εκδήλωση όπου συμμετείχαν 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ήταν ο πολωνός πρόεδρος. Ο Αντρέι Ντούντα θύμισε στους παραβρισκόμενους ότι στο Άουσβιτς δολοφονήθηκαν 1.100.000 άνθρωποι, στη συντριπτική τους πλειονότητα Εβραίοι. Ακόμα τόνισε πως πουθενά αλλού στον κόσμο δεν έχουν εξοντωθεί άνθρωποι με τόσο μεθοδικό τρόπο. Το Άουσβιτς συνιστά, σύμφωνα με τον κ. Ντούντα «σύμβολο του Ολοκαυτώματος». Η χώρα του δεσμεύεται να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη του Άουσβιτς «έτσι ώστε να μην επαναληφθεί» επεσήμανε. 

Την περασμένη εβδομάδα ο κ. Ντούντα παρότι είχε προσκληθεί δεν συμμετείχε στην εκδήλωση μνήμης του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ επειδή δεν του δόθηκε το δικαίωμα να μιλήσει όπως στο ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και στο γερμανό πρόεδρο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Προκειμένου να ξεπεραστεί η ψυχρότητα που έχει δημιουργηθεί, ο πρόεδρος του Ισραήλ Ρόιβεν Ρίβλιν συναντήθηκε πριν από την έναρξη της τελετής με τον κ. Ντούντα και τον κάλεσε να επισκεφθεί τη χώρα του. «Θέλουμε σήμερα να τείνουμε το χέρι στο πολωνικό έθνος και κάνουμε την έκκληση να επιστρέψουμε ξανά στο δρόμο που θα μπορούμε να πορευτούμε μαζί» δήλωσε μετά τη συνάντηση τους ο κ. Ρίβλιν.

Παναγιώτης Κουπαράνης, αποστολή στο Άουσβιτς