Έχουν παρενέργειες τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού;

Περισσότερες από 13 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων χορηγήθηκαν παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού - μόνο στη Γερμανία χορηγήθηκαν 192 εκατομμύρια δόσεις, αριθμός ρεκόρ για εμβολιασμούς κατά της ίδιας ασθένειας μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.

Όμως ορισμένοι αντιμετώπισαν ποικίλα και ενίοτε σοβαρά συμπτώματα μετά τον εμβολιασμό τους, αδυνατώντας πλέον να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή. Τώρα, κάποιοι ζητούν από την εταιρεία κατασκευής εμβολίων BioNTech αποζημιώσεις για τις βλάβες που υπέστησαν.

Τι είναι το σύνδρομο Post-Vac;

Πολλοί άνθρωποι αισθάνθηκαν πόνο στο σημείο της ένεσης, κόπωση, πονοκέφαλο ή ρίγη. Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα και θεωρούνται φυσιολογική αντίδραση στο εμβόλιο. Το σύνδρομο μετά τον εμβολιασμό (Post-Vac) είναι όμως κάτι περισσότερο. Αλλά κανείς δεν γνωρίζει τι ακριβώς.

Το σύνδρομο Post-Vac περιλαμβάνει διάφορα συμπτώματα και κλινικές περιπτώσεις, παρόμοιες σε πολλά σημεία με αυτά του Long-Covid: σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS/ME), ημικρανίες, μυϊκούς πόνους ή καρδιαγγειακά νοσήματα.

Όσο πολύπλευρα και αν είναι τα συμπτώματα, έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: εμφανίζονται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Και επειδή οι παρενέργειες και οι βλάβες του εμβολιασμού τελούν πάντοτε σε στενή χρονική σύνδεση με τη χορήγηση του εμβολίου, καθίσταται προφανές πως σχετίζονται με αυτό.

Για όσους πάσχουν από τέτοια συμπτώματα, η αντίδραση είναι απολύτως κατανοητή, λέει ο Χάραλντ Πρες από το νοσοκομείο Charité του Βερολίνου και το Γερμανικό Κέντρο Νευροεκφυλιστικών Νόσων (DZNE). Ωστόσο, τονίζει επίσης ότι το σύνδρομο Post-Vac είναι «εντελώς υπερεκτιμημένο ως προς τις διαστάσεις του».

Μέχρι και τον Οκτώβριο του 2022, το Ινστιτούτο Paul Ehrlich, η ομοσπονδιακή αρχή που είναι υπεύθυνη για τα εμβόλια και τα φάρμακα στη Γερμανία, η οποία έχει επίσης συντάξει εκθέσεις για την ασφάλεια των εμβολίων κατά του κορωνοϊού, είχε ενημερωθεί για περίπου 51.000 ύποπτες περιπτώσεις σοβαρών παρενεργειών.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η πρώτη ένδειξη για ότι ένας πονοκέφαλος, τυχόν αίσθημα εξάντλησης ή κάποια μυϊκή αδυναμία ενδέχεται πράγματι να σχετίζονται με τον εμβολιασμό είναι το χρονικό πλαίσιο: εάν τα συμπτώματα εμφανίζονται λίγες ημέρες έως εβδομάδες μετά τη χορήγηση του εμβολίου, είναι πιθανή η σύνδεση.

Ωστόσο, το κατά πόσον αυτό ισχύει όντως, σπανίως μπορεί να αποδειχθεί με βεβαιότητα, λέει ο Πρες. «Δεν υπάρχει ένας και μοναδικός βιοδείκτης που να γίνεται αποδεκτός από την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα».

Ένας τέτοιος βιοδείκτης θα ήταν, για παράδειγμα, ένα συγκεκριμένο αντίσωμα που παράγει ο οργανισμός ως αντίδραση στον εμβολιασμό. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ένα ειδικό αντίσωμα στο αίμα ατόμων που έπασχαν από μυοκαρδίτιδα μετά τον εμβολιασμό. Η μυοκαρδίτιδα θεωρείται πιθανή, σπάνια παρενέργεια μετά τον εμβολιασμό με το Corminaty, το εμβόλιο της BioNTech/Pfizer. Από την άλλη, το εμβόλιο Vector της AstraZeneca έχει επίσης εντοπιστεί ως αιτία φλεβικών θρομβώσεων. «Είναι σπάνιο, αλλά ήταν σαφές ότι το εμβόλιο είχε προκαλέσει ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο εγκεφαλικής φλεβικής θρόμβωσης που δεν εντοπίζεται αλλιώς, καθώς σχετίζεται με έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο αντισώματος», λέει ο Πρες.

Πάντως, οι πονοκέφαλοι, η χρόνια κόπωση ή τα καρδιαγγειακά νοσήματα δεν προέκυψαν μονάχα λόγω της πανδημίας και των μαζικών εμβολιασμών. «Μόνο στη Γερμανία, γίνονται καθημερινά 30 νέες διαγνώσεις πολλαπλής σκλήρυνσης», λέει ο Πρες. Η σύνδεση τέτοιων συμπτωμάτων με τον εμβολιασμό χωρίς αδιάσειστα στοιχεία, δύσκολα θα βοηθούσε τους πάσχοντες. Χωρίς τη σωστή διάγνωση, είναι δύσκολη η εύρεση της κατάλληλης θεραπείας. Έτσι, οι επιστήμονες που ασχολούνται με το ζήτημα του συνδρόμου Post-Vac, υποψιάζονται συχνά πως πολλές κλινικές περιπτώσεις οφείλονται σε άλλα αίτια.

Πώς επηρεάζεται ο οργανισμός μετά τον εμβολιασμό;

Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο και δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με το τι ακριβώς συμβαίνει στο σώμα των ασθενών μετά τον εμβολιασμό.

Η ανοσολόγος Κριστίνε Φαλκ υποψιάζεται ότι ο πυρήνας του προβλήματος θα μπορούσε να είναι μια διασταυρούμενη αντίδραση με την πρωτεΐνη ακίδα του εμβολίου. Όπως συμβαίνει και με ορισμένους ασθενείς με Long-Covid, κατά την αντίδραση αυτή σχηματίζονται τα λεγόμενα αυτοαντισώματα, που μπορεί να επιτεθούν κατά λάθος στις δομές του ίδιου του σώματος. Επομένως, δεν είναι περίεργο ότι τα συμπτώματα του Long-Covid, δηλαδή μετά από μία λοίμωξη με κορωνοϊό, μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα του συνδρόμου Post-Vac.

Στην περίπτωση του κορωνοϊού που έλαβε διαστάσεις πανδημίας, εκατομμύρια άνθρωποι εμβολιάστηκαν και, ταυτοχρόνως, εκατομμύρια μολύνθηκαν από τον ιό. Γι’ αυτό και σπανίως μπορεί να διαπιστωθεί με βεβαιότητα, όπως λέει η Φαλκ, εάν τα άτομα που αντιμετωπίζονται ως πάσχοντες από σύνδρομο Post-Vac δεν έχουν επίσης υποστεί λοίμωξη λίγο πριν ή μετά τον εμβολιασμό. Για να αποδοθούν τα πολλαπλά συμπτώματα των πασχόντων στον εμβολιασμό με αξιοπιστία, θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είχαν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 οποιαδήποτε στιγμή. Και αυτό σπανίως είναι εφικτό.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς