Α-ha: Κλείνει τα 65 ο Μόρτεν Χάρκετ

Τραγούδησε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες και μία από τις πιο πιασάρικες μελωδίες στην ιστορία της ποπ μουσικής. Το φαλτσέτο του στο "Take On Me” έκανε τον Μόρτεν Χάρκετ διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Νορβηγός τραγουδιστής των a-ha χρειάστηκε όμως κάμποσο χρόνο μέχρι να κάνει παγκόσμια επιτυχία με το συγκρότημά του και να περάσει στην ιστορία της ποπ. Σήμερα ο κλείνει τα 65 χρόνια ζωής – όσο για τους a-ha, το μέλλον του συγκροτήματος παραμένει άγνωστο.

Εδώ και δύο χρόνια οι a-ha δεν έχουν κάνει τίποτα

Το τελευταίο μουσικό… σημάδι ζωής των Νορβηγών ήταν πριν από δύο χρόνια: το 2022 κυκλοφόρησαν το άλμπουμ "True North” μαζί με μία ταινία. Και ήθελαν να κάνουν και τουρνέ, αλλά εν τέλει αυτό δεν έγινε ποτέ. Σύμφωνα με τον keyboardist Μάγκνε Φουρουχόλμεν ο λόγος ήταν ο Χάρκετ που δεν ήθελε να κάνουν άλλη περιοδεία. «Δεν πιστεύω πως έπρεπε να πάμε σε τουρνέ, εφ' όσον αυτό θα του έφερνε μόνο πίεση και καμία απολύτως χαρά», είχε δηλώσει τότε ο Φουρουχόλμεν στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa).

Οι άλλοτε φίλοι Χάρκετ, Φουρουχόλμεν και Πολ Βάακταρ-Σαβόι (ο κιθαρίστας του συγκροτήματος) είναι πλέον μονάχα συνεργάτες. Το ντοκιμαντέρ "a-ha – The Movie”, που είχε κυκλοφορήσει το 2021, δείχνει με πολύ γλαφυρό τρόπο το πόσο περίπλοκη είναι η σχέση των μουσικών, θίγοντας και αρκετές από τις διαφωνίες σχετικά με το ποιος έχει συμβάλει περισσότερο στη δισκογραφία του συγκροτήματος.

«Όταν μοιραζόμασταν ένα διαμέρισμα στην Αγγλία, ανταγωνιζόμασταν τη μουσική που υπήρχε εκεί έξω, όχι μεταξύ μας», θυμάται ο Χάρκετ μιλώντας στο "Classic Pop” για τα πρώτα βήματα του συγκροτήματος στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο Λονδίνο. «Δεν μπορούσαμε να καθόμαστε να τσακωνόμαστε για το ποιος έγραφε τι, γιατί έπρεπε να γράψουμε μουσική που θα κάνει επιτυχία και καλά άλμπουμ».

Ο Χάρκετ πάντα στο επίκεντρο της δημοσιότητας

Οι a-ha ιδρύθηκαν το 1982 στο Όσλο. Ο Φουρουχόλμεν και ο Βάακταρ είχαν προηγουμένως διαλύσει το ροκ συγκρότημά τους, τους Bridges, στο οποίο ο Βάακταρ πέρα από κιθαρίστας ήταν και τραγουδιστής. Οι δυο τους προσέλαβαν τον Χάρκετ, ο οποίος τους είχε τραβήξει την προσοχή ως frontman ενός μπλουζ συγκροτήματος που έπαιζε σε διάφορα νυχτερινά μαγαζιά του Όσλο. «Είχε όλα όσα χρειάζεται ένας lead singer», λέει ο Φουρουχόλμεν. «Είχε μία φανταστική φωνή και στεκόταν στη σκηνή με αυτοπεποίθηση και άποψη».

Οι τρεις μουσικοί μετακόμισαν στο Λονδίνο, όπου κανείς δεν γνώριζε ακόμη τους a-ha. Ο γοητευτικός Χάρκετ όμως, που είχε ένα ιδιαίτερο στιλ και έμοιαζε με αστέρα του σινεμά, τραβούσε την προσοχή. «Το απολάμβανα που ήμουν ανώνυμος και ταυτοχρόνως με κοιτούσαν όλοι», λέει ο Χάρκετ στο "Classic Pop”. «Οι παπαράτσι με φωτογράφιζαν συνέχεια, επειδή οι άνθρωποι νόμιζαν πως είμαι διάσημος και αυτό παρ' ότι δεν μπορούσαν να βρουν ποιος είμαι. Μου φαινόταν πολύ διασκεδαστικό όλο αυτό».

Σήμερα πάντως ο Χάρκετ έχει κουραστεί με τις συνέπειες της φήμης του. «Δεν υπάρχουν και πολλά καταφύγια να πας, όταν όλοι ξέρουν ποιος είσαι», διαμαρτύρεται στο "a-ha – The Movie”.

Το "Take On Me” αναδεικνύει τη φωνή του Χάρκετ

Ως πρώτο single οι a-ha επέλεξαν το "Miss Eerie”, ένα τραγούδι με μελωδία που θυμίζει αρκετά το "Take On Me” και το οποίο είχαν γράψει οι Φουρουχόλμεν και Βάακταρ όταν ήταν ακόμη μικροί. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 το είχαν παίξει και με τους Bridges. Αν και τότε τους είχε φανεί… υπερβολικά ποπ, είχαν καταλάβει πως το ρεφρέν είχε κάτι το ιδιαίτερο.

Οι πρώτες ηχογραφήσεις του "Take On Me” υπό τον τίτλο "Lesson One” ακούγονται σήμερα διασκεδαστικές – λίγα όργανα σε έναν synth-pop ήχο που διακοσμείται από τα ιδιαίτερα φωνητικά του Χάρκετ. Οι μουσικοί είχαν καταλάβει από την αρχή πως η ασυνήθιστη φωνή του Χάρκετ θα ήταν το νούμερο ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα των a-ha.

Η σύνθεση του "Take On Me” είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του Χάρκετ, ώστε να αναδεικνύει όσο το δυνατόν περισσότερο τη φωνή του. Στο ρεφρέν ειδικά, από την πιο βαθιά νότα ως το φαλτσέτο, ο Χάρκετ ακούγεται να τραγουδάει πάνω σε δυόμισι οκτάβες εντελώς αβίαστα.

Η επιτυχία δεν ήρθε με το «καλημέρα»

Όταν κυκλοφόρησε το πρώτο single των a-ha τον Οκτώβριο του 1984, δεν έγινε μεγάλη επιτυχία. Η δημοφιλία του τραγουδιού ενισχύθηκε πολύ όταν αυτό επανηχογραφήθηκε και γυρίστηκε το εμβληματικό videoclip με τις χαρακτηριστικές εικόνες κινουμένων σχεδίων. Με τη στήριξη και του MTV τον Οκτώβριο του 1985 το "Take On Me” έφτασε στην κορυφή των charts στις ΗΠΑ, τη Γερμανία και πολλές άλλες χώρες. Το πρώτο άλμπουμ του συγκροτήματος, το "Hunting High and Low”, πούλησε 11 εκατομμύρια αντίτυπα.

Ακολούθησαν πολλές επιτυχίες, παγκόσμιες περιοδείες και πολλά βραβεία. Την ίδια στιγμή όμως χειροτέρευαν και οι σχέσεις των τριών Νορβηγών. Τη δεκαετία του 1990 χώρισαν για πρώτη φορά τους δρόμους τους, με τον Χάρκετ να κυκλοφορεί σόλο το άλμπουμ "Wild Seed”, το οποίο γνώρισε τεράστια επιτυχία στην πατρίδα του. Το 2000 οι a-ha επέστρεψαν με το άλμπουμ "Minor Earth Major Sky”, όμως 10 χρόνια αργότερα το συγκρότημα διαλύθηκε και πάλι – μέχρι το 2015, όταν και ανακοίνωσαν ξανά την επανένωσή του.

Το άγνωστο μέλλον των a-ha

Κανείς δεν ξέρει τι μέλλει γενέσθαι με τους a-ha. Πέραν των διαπληκτισμών ένα μεγάλο πρόβλημα είναι η πίεση που νιώθει ο Χάρκετ. Όπως αναφέρει ο μουσικός στο "a-ha – The Movie”: «Είμαι πολύ σκληρός με τον εαυτό μου». «Δεν ικανοποιείται εύκολα με μια συναυλία», λέει η σύζυγός του Ινέζ Άντερσον. «Και αυτό τρώει όλη την ενέργεια και τη δική του και των υπολοίπων γύρω του».

Πάντως θα ήταν λάθος να ξεγράψει κανείς το συγκρότημα. Εξάλλου έχει χωριστεί πολλές φορές – και μετά από λίγα χρόνια πάντα επιστρέφει και πάλι δυναμικά.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς