Αραβική «ένεση» επενδύσεων στη Σερβία

Ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ Αλ Ναχιάν πόζαρε εμφανώς ευδιάθετος τη στιγμή που ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης Αλεξάνταρ Βούτσιτς του παρέδιδε τη φανέλα της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ερυθρού Αστέρα και ένα αντίγραφο ευρωπαϊκού τροπαίου, με αμοιβαία χαμόγελα μεταξύ των δύο ανδρών. Ωστόσο, ο διάδοχος του θρόνου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων βρίσκεται στη Σερβία για πιο «χρυσοφόρες» επιχειρήσεις. Η αεροπορική εταιρία των ΗΑΕ, Etihad Airways, αγόρασε τον περασμένο Αύγουστο το 49% της σερβικής JAT Airways και ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο του Αμπού Ντάμπι επιδιώκει να επενδύσει σε σερβικά κέντρα μηχανοργάνωσης. Εξίσου ενδιαφέρουσα για τους άραβες επενδυτές είναι και η αγροτική οικονομία της βαλκανικής χώρας. Η Σερβία, από την άλλη πλευρά, αναμένεται να εισπράξει έως το τέλος του 2014, 2-3 δισ. δολάρια με τη μορφή δανείων από τα ΗΑΕ.

Αυτές οι επενδυτικές κινήσεις στη Σερβία δεν σχετίζονται με γεωπολιτικές επιδιώξεις, σύμφωνα με τη Βερένα Στρόμπελ από την κεντρική τράπεζα του ομόσπονδου κρατιδίου της Βαυαρίας. Όπως εκτιμά, τα ΗΑΕ προσπαθούν να τροποποιήσουν την οικονομία τους και ως εκ τούτου αναζητούν νέους επενδυτικούς προορισμούς. «Προσπαθούν αυτό το διάστημα να οικοδομήσουν νέα στηρίγματα για να απομακρυνθούν από το πετρέλαιο. Αυτό φαίνεται στο Ντουμπάι, που επενδύει εντατικά στον τουρισμό και επιχειρεί να προβληθεί ως εμπορικό σταυροδρόμι» λέει η κ. Στρόμπελ στην DW. Η αναπτυξιακή στασιμότητα σε πολλές δυτικές χώρες καθιστά την Ασία, αλλά και τα Βαλκάνια ελκυστικούς τόπους επενδύσεων.

Γόνιμο επενδυτικό έδαφος

Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των ΗΑΕ βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα 65.000 δολάρια, ποσό 10 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με τη Σερβία. «Η Σερβία έχει καλές πιθανότητες να επιτύχει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς η χώρα πετυχαίνει αυτήν την περίοδο δυστυχώς ακόμη μικρότερα κέρδη συγκριτικά με περασμένες δεκαετίες», εξηγεί ο Μίλαν Κοβάσεβιτς, σέρβος ειδικός στον τομέα των εξωτερικών επενδύσεων. Για το τρέχον έτος αναμένεται ρυθμός ανάπτυξης της τάξης του 2,5%, ωστόσο την ίδια ώρα παρατηρείται μία ραγδαία αύξηση του κρατικού χρέους της Σερβίας. Το γεγονός αυτός ώθησε το σέρβο υπουργό Οικονομικών να απευθύνει την προηγούμενη εβδομάδα επείγουσα προειδοποίηση για κίνδυνο χρεοκοπίας.

Στην προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης που εξήγγειλε η σερβική κυβέρνηση φέρεται να τείνουν χείρα βοηθείας και τα ΗΑΕ, προσφέροντας στη χώρα δάνεια με ευνοϊκούς όρους. Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς αξιολογεί τα φθηνά αυτά δάνεια σχεδόν ως δώρο, θεώρηση που προκαλεί εκνευρισμό στον Μίλαν Κοβάσεβιτς: «Ένα δάνειο δεν έχει καμία σχέση με δώρο. Τα δώρα δεν πρέπει να αποπληρωθούν, σε αντίθεση με τα δάνεια» τονίζει στο μικρόφωνο της DW.

Δάνεια με «κρυφό» αντάλλαγμα

Tα δάνεια έχουν συχνά ένα «κρυφό» τίμημα, δηλαδή οικονομικά πλεονεκτήματα για τους πιστωτές. «Νεότερο παράδειγμα είναι η κινεζική γέφυρα στο Βελιγράδι. Τα έργα κατασκευής χρηματοδοτήθηκαν με κινεζικά δάνεια και οι Κινέζοι φρόντισαν να αναλάβει την κατασκευή μία κινεζική εταιρία. Έτσι λοιπόν, η Σερβία στην πραγματικότητα εισήγαγε τη γέφυρα», σχολιάζει ο Κοβάσεβιτς.

Πίσω από τη γενναιοδωρία των αράβων επενδυτών κρύβεται και το στρατηγικό τους ενδιαφέρον για την σερβική βιομηχανία εξοπλισμών, τον ισχυρότερο εξαγωγικό κλάδο της χώρας. «Οι συμφωνίες πώλησης όπλων είναι πολύ επικερδείς και κυριαρχούνται από τις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου. Είναι αυτονόητο ότι και η Σερβία αναζητά εκεί τη ‘γωνίτσα’ της» επισημαίνει ο Κοβάσεβιτς.

Σε κάθε περίπτωση, η εισροή αραβικών δανείων στη Σερβία θεωρείται δεδομένη. Ίσως τελικά επωφεληθεί από αυτά και ο Ερυθρός Αστέρας Βελιγραδίου. Φήμες λένε ότι ο ζάμπλουτος σεΐχης επιδιώκει να γίνει χορηγός του ποδοσφαιρικού συλλόγου.

Nemanja Rujevic / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος