Αστυνομική βία εις βάρος προσφύγων;

΄Ενας μεσήλικας βγαίνει από την ουρά στη μικρή βοσνιακή πόλη Βέλικα Κλαδούσα, όπου περιμένει για μια μερίδα φαγητό, ανεβάζει την μπλούζα του και δείχνει τις πληγές στην πλάτη και το ξηραμένο αίμα. Η εικόνα δεν είναι άγνωστη. Υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες, όπως αυτή του Αλγερινού πρόσφυγα, που κάνουν το γύρο το διαδικτύου, με την επισήμανση ότι πρόκειται για το αποτέλεσμα βίαιης συμπεριφοράς από την κρατική αστυνομία.

Ξυλοκοπούνται από κροάτες αστυνομικούς

Εννέα στους δέκα δημοσιογράφους διηγούνται ότι ανάμεσα στους πρόσφυγες που από το βόρειο τμήμα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης επιχειρούν να περάσουν στην Κροατία, δηλαδή στην επικράτεια της ΕΕ, πέφτουν θύματα βίας από Κροάτες αστυνομικούς. Τους κλέβουν χρήματα, κινητά, χρησιμοποιούν βία και τους προσβάλουν με το χειρότερο τρόπο, λένε. Σε πολλές περιπτώσεις δεν τους επιτρέπουν να ζητούν άσυλο. Και τους αναγκάζουν να πάρουν το δρόμο του γυρισμού προς τη Βοσνία μέσα από δάση. Μερικοί χάνουν τη ζωή τους. Άλλοι πλησιάζουν δημοσιογράφους, τους δείχνουν τις πληγές και τους ζητούν να γράψουν για τα μαρτύριά τους «για να ενημερωθεί η Ευρώπη τί συμβαίνει εκεί». Η οργάνωση βοήθειας No Name Kitchen κοινοποίησε τις φωτογραφίες του βασανισμένου Αλγερινού στο διαδίκτυο. Οι εθελοντές της στηρίζουν πρόσφυγες στη Ρώμη, στη σερβική πόλη Σιντ και στην Βελίκα Κλαδούσα.

Η οργάνωση είναι τμήμα δικτύου, που καταγράφει περιπτώσεις αστυνομικής βίας εναντίον μεταναστών. Στη διαδικτυακή σελίδα www.bordviolence.eu υπάρχουν από αρχές του 2017 200 τέτοιες περιπτώσεις στα σύνορα μεταξύ Κροατίας και Σερβίας, Σερβίας –Ουγγαρίας ή Βοσνίας και Κροατίας. «Κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε μια ή δύο περιπτώσεις», λέει ο Μαρκ Πράλους από την No Name Kitchen στη DW. «Δεν έχουμε τη δυνατότητα να τις καταγράψουμε όλες. Το ότι γίνεται χρήση βίας είναι οφθαλμοφανές, αρκεί να πάει κανείς στα προσφυγικά καταλύματα και να ρωτήσει. Χθες ήμασταν στο σταθμό λεωφορείων, κοιμόντουσαν 25 άνθρωποι, που απωθήθηκαν από την Κροατία. 14 από αυτούς είχαν ξυλοκοπηθεί, μερικοί είχαν σπασμένα πλευρά».

Η Κροατία αρνείται τις κατηγορίες

Μετανάστες που απωθήθηκαν από την Κροατία στη βοσνιακή επικράτεια καταγγέλλουν ότι η κροατική αστυνομία τους συμπεριφέρθηκε με ακραία βία. Σε μια μαρτυρία στο www.bordviolence.eu μια 47χρονη Ιρακινή με ορατά τραύματα στο κεφάλι, στα χέρια και στα πόδιά, διηγείται ότι αυτή και ο 14χρονος γιος της χτυπήθηκαν από την αστυνομία χωρίς εμφανή λόγο. Τους πήραν λεφτά, τηλέφωνο και λαπτοπ. Εργαζόμενοι στην οργάνωση «Dobrodosil» αναφέρουν ότι στις επαναπροωθήσεις η κροατική αστυνομία τους εμποδίζει να κάνουν αίτηση για άσυλο, παραβιάζοντας το σύνταγμα της χώρας και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Δύο φορές η εν λόγω οργάνωση κατέθεσε μήνυση εναντίον του υπουργείου Εσωτερικών στο Ζάγκρεμπ. Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε αποδεικτικό υλικό για βίαια χτυπήματα εναντίον προσφύγων. «Μέχρι σήμερα περιμένουμε ακόμη απάντηση» λέει συνεργάτης της οργάνωσης. Στη DW το υπουργείο απάντησε μεταξύ άλλων ότι «σε όλες τις μέχρι τώρα περιπτώσεις που γίνεται λόγος για σωματική βία αστυνομικών εναντίον προσφύγων ή κατάσχεση ιδιοκτησίας τους δεν χρησιμοποιήθηκε κανένα αναγκαστικό μέσο. Τα θεμελιώδη δικαιώματα και η αξιοπρέπεια των μεταναστών γίνονται σεβαστά στην Κροατία και λαμβάνεται πρόνοια ώστε να έχουν πρόσβαση στο διεθνές σύστημα προστασίας».

Πως όμως μπορεί κανείς να βρει την αλήθεια; Ο Πέτερ βαν ντερ Αουβέρετ, επικεφαλής της Αποστολής της Διεθνούς Οργάνωσης για τους Πρόσφυγες στη Βοσνία, διηγείται ότι οι συνεργάτες του ακούν πολλές ιστορίες από την Κροατία για βίαιη μεταχείριση των μεταναστών, «αλλά είναι αδύνατο να διασταυρώσει κανείς κατά πόσο ευσταθούν». Πάντως η παρακολούθηση της κρατικής αστυνομίας από εργαζόμενους σε οργανώσεις βοήθειας στα σύνορα της Κροατίας με τη Σλοβενία, οδήγησε σε αύξηση των αιτήσεων για άσυλο στην ίδια τη Σλοβενία.

Αμίρ Πούριτς/Ειρήνη Αναστασοπούλου