«Βαρομετρικό χαμηλό» στη Μαύρη Θάλασσα

Για πολλά χρόνια η Μαύρη Θάλασσα δεν ανήκε στις διεθνείς εστίες κρίσης. Το γεγονός αυτό άλλαξε όμως το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας. Εν μια νυκτί ο πρόεδρος Πούτιν «πήρε πίσω» από τους Ουκρανούς την στρατηγικής σημασία χερσόνησο που είχε χαρίσει στην Ουκρανία το 1954 ο τότε σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ. Εδώ και τέσσερα περίπου χρόνια το Κρεμλίνο μετατρέπει την Κριμαία σε «αεροπλανοφόρο» ρωσικών συμφερόντων απέναντι στην νατοϊκή συμμαχία.

Υπολογίζεται ότι περίπου 28.000 ρώσοι στρατιώτες βρίσκονται ήδη σταθμευμένοι στην Κριμαία. Παράλληλα η Μόσχα διπλασίασε σχεδόν τον αμυντικό προϋπολογισμό για τη Μαύρη Θάλασσα την τελευταία δεκαετία. Είναι γεγονός ότι ο μικρός στόλος που έχει απομένει στους Ουκρανούς στην Αζοφική Θάλασσα βρίσκεται αντιμέτωπος με την ισχυρότατη ρωσική παρουσία στην περιοχή. Με νέα υποβρύχια και φρεγάτες εξοπλισμένες με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς τύπου Kalibr η Ρωσία πραγματοποιεί επίδειξη δύναμης απέναντι σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία που υπήρξαν κάποτε «δορυφόροι» της Σοβιετικής Ένωσης.

Η Τουρκία αχίλλειος πτέρνα του ΝΑΤΟ στην περιοχή

Αρκετά χρόνια πριν την προσάρτηση της Κριμαίας το Βουκουρέστι είχε προειδοποιήσει για κίνδυνο μετατροπής της Μαύρης Θάλασσας σε ρωσική θάλασσα, ζητώντας ενίσχυση της παρουσίας του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Από την πλευρά της η Βουλγαρία τάχθηκε κατά μιας ενίσχυσης των νατοϊκών δυνάμεων προφανώς λόγω των πολιτιστικών και συναισθηματικών δεσμών με τη «μητέρα Ρωσία». Παρόλα αυτά όμως το αίτημα του αμερικανού προέδρου Τραμπ για γενναία αύξηση των αμυντικών δαπανών στις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ βρήκε ανταπόκριση στη Σόφια και έτσι ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ ανακοίνωσε το περασμένο καλοκαίρι τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων της χώρας έναντι 1-2 δις ευρώ.

Η αχίλλειος πτέρνα του ΝΑΤΟ στην περιοχή θεωρείται ωστόσο η Τουρκία. Παράλληλα με τις κακές σχέσεις του προέδρου Ερντογάν με τον πρόεδρο Τραμπ η Τουρκία αναζητεί ανατολικά συμμάχους τόσο στο οικονομικό πεδίο όσο και στο πεδίο των ζητημάτων ασφαλείας. Η αγορά ρωσικών πυραύλων S400 έκαναν πολλούς να αμφισβητήσουν ανοιχτά τη στάση της Άγκυρας έναντι της νατοϊκής συμμαχίας. Τουρκία και Ρωσία ωστόσο δεν είναι «πραγματικοί φίλοι». Οι μεταξύ τους πόλεμοι στην Μαύρη Θάλασσα τον δέκατο ένατο αιώνα ανήκουν ωστόσο οριστικά στο παρελθόν.

Η Ουκρανία συνθλίβεται μεταξύ Ντονμπάς και Κριμαίας

Οι τελευταίες εξελίξεις στην Αζοφική δείχνουν πόσο εξασθενημένη είναι πραγματικά η Ουκρανία. Το Κίεβο δεν μπορεί να περιμένει περισσότερα από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, εκτός από τη θεωρητική αλληλεγγύη τους. Η χώρα αντιμετωπίζει μια εμφύλια διένεξη στα ανατολικά της και δεν έχει συνέλθει από την απώλεια της Κριμαίας. Ακόμα κι αν το Κρεμλίνο παραβίασε το διεθνές δίκαιο, το Κίεβο δεν διαθέτει την απαραίτητη στρατιωτική ισχύ για να τα βάλει με την πανίσχυρη γειτονική Ρωσία.

Από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας ήταν σύνορο μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Και σήμερα είναι τόπος αντιπαράθεσης τριών δυνάμεων: Τουρκίας, Ρωσίας και «Δύσης» με ζητούμενο τη σταθεροποίηση ζωνών επιρροής. Όταν στις 4 και 5 Δεκεμβρίου συνεδριάσουν οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, θα τους απασχολήσει, δίχως άλλο, η διένεξη στη Μαύρη Θάλασσα. Ουδείς γνωρίζει ωστόσο αν η απάντηση στη ρωσική… προέλαση θα λάβει σάρκα και οστά και δεν θα περιοριστεί απλά σε περισσότερες μέρες στρατιωτικής παρουσίας νατοϊκών σκαφών στη Μαύρη Θάλασσα.

Φόλκερ Βάγκενερ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος