Βερολίνο: Θα αντέξει μέχρι τέλους η κυβέρνηση Σολτς;
24 Νοεμβρίου 2023
Με «καράβι» που έχει χάσει πια τον προσανατολισμό του μέσα σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα δημοσιονομικού χάους, μοιάζει η τρικομματική συγκυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Φιλελευθέρων στο Βερολίνο. Η απόφαση-σταθμός του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, που παγώνει τη μεταφορά 60 δις ευρώ από το ταμείο της πανδημίας στο Ταμείο για το Κλίμα, τον μεγάλο στόχο της κυβέρνησης και ειδικά των Πρασίνων, αλλάζει εκ των πραγμάτων για άλλη μια φορά την ρότα της κυβέρνησης, που πρέπει τώρα να παρουσιάζει συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2023 και να αναπροσαρμόσει όπως όλα δείχνουν και τον προϋπολογισμό του 2024.
Μια απόφαση των δικαστών της Καρλσρούης που αποδεικνύει έμπρακτα ότι στη Γερμανία υπάρχουν «θεσμικά αντίβαρα», τα οποία ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία και βάζουν φρένο σε πολιτικές αποφάσεις που θα οδηγούσαν σε συνταγματικό εκτροχιασμό, εν προκειμένω της δημοσιονομικής πολιτικής.
Κατά συνέπεια, η ανακοίνωση χθες το απόγευμα του Φιλελεύθερου υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ για αναστολή του λεγόμενου «χρεόφρενου» (του συνταγματικού κανόνα που προβλέπει δημόσιο χρέος μόνο στο 0,35% του ΑΕΠ) για το 2023 έφερε ανακούφιση διότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή πέρα από την ανάληψη νέου χρέους. Για να γίνει όμως αυτό απαιτείται παράλληλη κήρυξη έκτακτης δημοσιονομικής ανάγκης, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί άμεσα από το γερμανικό κοινοβούλιο. Το μεσημέρι ακολούθησε η πρώτη απομάκρυνση. Ο Λίντνερ αποφάσισε να «συνταξιοδοτήσει» πρόωρα τον υφυπουργό Οικονομικών Βέρνερ Γκάτσερ, που θεωρείται ο αρχιτέκτονας του προϋπολογισμού.
Δημοσιονομικές αλχημείες και εύθραυστες ισορροπίες
Πέρα όμως από τις τεχνικές λεπτομέρειες ή τεχνικές αλχημείες ένα είναι σίγουρο: ότι η δημοσιονομική κρίση στη Γερμανία εξελίσσεται σε βαθιά κυβερνητική κρίση, που τείνει να τινάξει στον αέρα τα θεμέλια της αρχικής συμφωνίας για τη συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού. Βασικό στοιχείο της οποίας ήταν ο πράσινος μετασχηματισμός της γερμανικής οικονομίας μέσω επενδύσεων δισεκατομμυρίων, οι οποίες δύσκολα θα μπορέσουν πια να προχωρήσουν μέχρι τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές το φθινόπωρο του 2025.
Σε αυτό προστίθεται η ανάγκη μαζικών περικοπών, όπως όλα δείχνουν και το 2024, με την υλοποίηση της κοινωνικής και επιδοματικής πολιτικής της συγκυβέρνησης να θεωρείται αβέβαιη. Η αμηχανία των επιμέρους υπουργείων φάνηκε για μια ακόμη φορά και στο καθιερωμένο κυβερνητικό μπρίφινγκ της Παρασκευής, με εκπρόσωπο του γερμανικού υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων να απαντά ότι θα επανεξεταστούν όλα τα κονδύλια κάθε τομέα, χωρίς να μπορεί να προβεί σε λεπτομέρειες.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με νέα δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Civey, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων σε ποσοστό 64% έχει ακόμη λιγότερη εμπιστοσύνη στην συγκυβέρνηση μετά την απόφαση της Καρλσρούης. Ιδιαίτερα υψηλή καταγράφεται η απώλεια εμπιστοσύνης στους ψηφοφόρους της Χριστιανικής Ένωσης (83%) και της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (85%). Μάλιστα το 48% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός θα διαλυθεί.
Σύμφωνα πάντως με αναλύσεις στα γερμανικά μέσα ένας από τους «συγκολλητικούς» παράγοντες αυτής της δύσκολης συμβίωσης Σοσιαλδημοκρατών-Πρασίνων-Φιλελευθέρων είναι ο ίδιος ο Όλαφ Σολτς.Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι ως πολιτικός διακρίνεται από χαμηλούς τόνους και επιμονή. Άλλωστε κανείς δεν περίμενε πριν μερικά χρόνια ότι θα αναδεικνυόταν καγκελάριος, ούτε καν ότι θα κέρδιζε τις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές.
Συνέδριο Πρασίνων με πολύ χρεόφρενο και έκκληση ΔΝΤ
Την ίδια ώρα μια πρόγευση για τις δύσκολες αποφάσεις που θα ακολουθήσουν, δίνει και το τετραήμερο συνέδριο των Πρασίνων στην Καρλσρούη (26-29 Νοεμβρίου), που επιστρέφουν στον ιστορικό τόπο της ίδρυσής τους. Με μια έντονα συναισθηματικά φορτισμένη παρέμβαση, ο Πράσινος αντικαγκελάριος και υπ. Ενέργειας Ρόμπερτ Χάμπεκ ξέσπασε για την κριτική που ασκείται στον ίδιο και τα κυβερνητικά στελέχη των Πρασίνων από μέλη της βάσης του κόμματος, σημειώνοντας ότι ουσιαστικά η συγκυβέρνηση είναι με δεμένα χέρια.
«Διαβάζω συχνά ότι οι Πράσινοι πρέπει να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Δεν μπορώ πια να το ακούω» ανέφερε χαρακτηριστικά. Μάλιστα ο ίδιος τόνισε ότι είναι επί της αρχής υπέρ του κανόνα του χρεόφρενου, όμως τη δεδομένη στιγμή θα έμοιαζε σαν «να έμπαινε κανείς οικειοθελώς με δεμένα τα χέρια σε έναν αγώνα μποξ».
Κι όλα αυτά την ώρα που, η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα μέσω συνέντευξής της σε ευρωπαϊκές εφημερίδες, μεταξύ των οποίων και η γερμανική Handelsblatt, απηύθυνε έκκληση στη γερμανική κυβέρνηση για μαζικές επενδύσεις παρά την κρίση του προϋπολογισμού. «Για να διασφαλίσει την ανάπτυξη, η Γερμανία πρέπει να επενδύσει στις υποδομές της, στον πράσινο μετασχηματισμό της οικονομίας και στη βελτίωση των δεξιοτήτων του πληθυσμού της», δήλωσε η επικεφαλής του ΔΝΤ.