Βερολίνο:Αντιπαράθεση για κυρώσεις σε Λευκορωσία και Τουρκία

Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη Λευκορωσία όπως και η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και ο ρόλος της Τουρκίας είναι τα κεντρικά θέματα της πρώτης ημέρας της άτυπης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών στο Βερολίνο. Τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ σκοπεύει να καταθέσει προτάσεις με κυρώσεις. Στην περίπτωση της Λευκορωσίας διαφαίνεται μια καθαρή πλειοψηφία για μέτρα εις βάρος της. Σειρά υπουργών Εξωτερικών, όχι μόνο από χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, θεωρούν ανεπαρκείς τις κυρώσεις που προτίθεται να προτείνει ο κ. Μπορέλ επειδή περιορίζονται σε 15-20 λευκορώσους αξιωματούχους. Θα πρέπει να εξεταστούν ευρύτερα μέτρα, δήλωσε ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας πριν από την έναρξη της συνεδρίασης. Παράλληλα, ο κ.Μάας προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να συνδεθούν οι κυρώσεις σε βάρος Λευκορωσία με κυρώσεις κατά της Τουρκίας. «Αν ξεκινήσουμε να ενεργούμε κατά αυτό τον τρόπο, θα καταστούμε ανίκανοι να δρούμε ως ΕΕ», δήλωσε. Στο Βερολίνο επικρατεί η άποψη ότι σειρά κρατών μελών της ΕΕ, ανάμεσα τους η Αθήνα και η Λευκωσία, σκοπεύουν να συνδέσουν τις δύο περιπτώσεις.

Η εντύπωση αυτή ενισχύθηκε από δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου Νίκου Χριστοδουλίδη. Προσερχόμενος το μεσημέρι στη συνεδρίαση κατήγγειλε τις «παράνομες και προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο κατά δύο κρατών μελών όπως και των συμφερόντων της ΕΕ». «Διακυβεύεται η αξιοπιστία της ΕΕ», δήλωσε για να προσθέσει ότι «η αλληλεγγύη της ΕΕ [προς την Ελλάδα και την Τουρκία] θα πρέπει να είναι πραγματική και ουσιαστική». Απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο συνδέονται οι κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας με κυρώσεις κατά της Τουρκίας, επεσήμανε πως δεν θα πρέπει να ισχύουν «δύο μέτρα και δύο σταθμά» αναφορικά με τις αξίες και τις αρχές της ΕΕ και ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει «ασάφεια». «Είναι επίσης πολύ σημαντικό να προστατευτεί η αξιοπιστία της ΕΕ», τόνισε. Βέβαια, επειδή η συνάντηση είναι άτυπη δεν πρόκειται να παρθούν αποφάσεις. Από τη στιγμή όμως που επιτευχθεί σήμερα συναίνεση τότε δρομολογείται η διαδικασία υιοθέτησης από το επόμενο τακτικό Συμβούλιο. 

«Επί της αρχής συζήτηση για την Τουρκία»

Κριτική στην Τουρκία άσκησε και ο Επίτροπος Διεύρυνσης Όλιβερ Βαρχέι που εκπροσωπεί την Κομισιόν στη συνάντηση. Ενώ κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να συμβάλει στην αποκλιμάκωση, κατέστησε σαφές ότι το διακύβευμα για την Άγκυρα είναι εάν «μακροπρόθεσμα» γίνει μέλος της ΕΕ: «Αυτές οι ενέργειες θέτουν υπό σοβαρή αμφισβήτηση μια πιθανή ένταξη της Τουρκίας». Δριμεία κριτική στην Άγκυρα άσκησε ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ. Κατηγόρησε την Τουρκία ότι «περιφρονεί κάθε σύμβαση» στην Ανατολική Μεσόγειο, προκαλεί την ΕΕ και επιδιώκει να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα. Κατά τον κ. Σέλενμπεργκ είναι «πολύ σημαντικό» η ΕΕ να δείξει αλληλεγγύη με την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ υποστήριξε την αναγκαιότητα συνομιλιών των δύο χωρών με την Τουρκία. Τα επίμαχα ζητήματα τόνισε ότι θα πρέπει να συζητηθούν στη βάση του Διεθνούς Δικαίου. Ο Αλεξάντερ Σέλενμπεργκ υποστήριξε ακόμη την αναγκαιότητα μιας «επί της αρχής συζήτησης» στην ΕΕ για τις σχέσεις της με την Τουρκία. «Επιτέλους», είπε, «θα πρέπει και ο τελευταίος ονειροπόλος στην Ευρώπη να ξυπνήσει αναφορικά με τη σχέση ΕΕ-Τουρκίας».

Ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας απέφυγε να προβεί σε δηλώσεις πριν από την έναρξη της συνεδρίασης. Προηγουμένως είχε συναντηθεί με τον ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ. Σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές, ο κ. Δένδιας κατήγγειλε τη «συνεχιζόμενη τουρκική παραβατικότητα». Τόνισε ότι «η Ελλάδα επιδεικνύει ψυχραιμία» και ότι θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Επίσης τόνισε ότι «το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να ανέχεται παρόμοιες συμπεριφορές οι οποίες παραβιάζουν τις αρχές και υπονομεύουν τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της συμμαχίας». Ο κ. Στόλτενμπεργκ για μια ακόμη φορά εξέφρασε την πρόθεση «να καταβληθεί προσπάθεια για την αποκλιμάκωση της κατάστασης». Η στάση αυτή οπωσδήποτε δεν ικανοποίησε την ελληνική πλευρά. 

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο