Βραβείο ηθοποιίας για τη "Βασίλισσα των Τσιγγάνων"

«Δεν έτρωγα με χρυσά κουτάλια μικρή. Το δικαίωμα να εκφράζομαι μου το δίνει το γεγονός ότι έπρεπε να ξεκινήσω από το μηδέν. Αυτό ήταν από την αρχή η πηγή της δύναμής μου και το κίνητρό μου».

Ως ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτρια, η Αλίνα υπερκέρασε όλα τα εμπόδια. Η πορεία της νεαρής Ρομά με καταγωγή από τη Ρουμανία ήταν μεγάλη – το αίσθημα ευθύνης είναι παρόν σε κάθε πτυχή της ζωής και της καριέρας της: «Καταπιάνομαι με κάτι μόνο όταν νιώθω ότι αξίζει τον κόπο. Όχι μόνο για μένα, αλλά και για τον κόσμο, για την ανθρωπότητα. Πριν ξεκινήσω θέτω στον εαυό μου τα εξής ερωτήματα: Ποιος έχει όφελος από αυτό; Γιατί να πω αυτή την ιστορία;»

Κοιτώντας πίσω από τη «βιτρίνα»

Η στάση και οι αξίες της Αλίνα άρχισαν να αποκρυσταλλώνονται κατά τη διάρκεια της δεύτερης δεκαετίας της ζωής της. Η στάση της είναι πρωτοποριακή, αλλά και δύσκολη, καθώς έπρεπε διαρκώς να αμφισβητεί το κατεστημένο: τα πρότυπα, αλλά και τους κανόνες του μάρκετινγκ. «Δεν είμαι απλώς ένα μεγάλο όνομα. Αποτελούμαι από πολλές ιστορίες, τις οποίες εν μέρει ακόμη ανακαλύπτω. Οι άνθρωποι βρισκόμαστε σε μία συνεχή πορεία ανάπτυξης και αναζήτησης, δεν γίνεται να μας περιορίζει μία στάμπα που μας δίνουν οι άλλοι».

Η Αλίνα έχει υπομονή και πείσμα – όπως λέει αυτή είναι και η συνταγή της επιτυχίας της. Συχνά αναγκάστηκε να απορρίψει προσφορές και παραγωγές για να υπερασπιστεί το όραμα και τις αξίες της. «Αφηγούμαι ιστορίες που έχω ζήσει και η ίδια στο πετσί μου, δεν πουλάω ιστορίες άλλων ανθρώπων. Δεν επιχείρησα ποτέ να μας παρουσιάσω ως κάτι το εξωτικό. Μιλάω στον κόσμο για τη μοναδικότητά μας – χωρίς να ενισχύω στερεότυπα».

Το 2020 απέκτησε παγκόσμια φήμη χάρη στον πρωταγωνιστικό ρόλο της στην ταινία Gipsy Queen: Ο ρόλος της ανύπαντρης μητέρας που πήρε μέρος σε αγώνες του μποξ στη Γερμανία έπεισε το κοινό. Ενώ το πρόσωπό της φιγούραρε σε εξώφυλλα περιοδικών από όλο τον κόσμο, η ιστορία της έδωσε ελπίδα σε πολλές γυναίκες στον κινηματογράφο: Μία επιτυχία που σπάει τα στερεότυπα! «Δεν μπορώ να ισχυριστώ πως ανήκω στις νικήτριες του χώρου. Ως ηθοποιό με αναζητούν πάντα για ρόλους που υπηρετούν τα γνωστά κλισέ, ως συγγραφέας και σκηνοθέτρια παλεύω διαρκώς να βρω χρηματοδότηση, αλλά και με αμέτρητα προβλήματα διακρίσεων από το ίδιο το σύστημα»

«Δεν θα με νικήσει η λογοκρισία»

Στη νέα της ταινία μικρού μήκους η Αλίνα αναφέρεται σε ένα άγνωστο κομμάτι της ιστορίας: Πολλοί είναι αυτοί που δεν γνωρίζουν για την σκοτεινή εποχή της δουλείας των Ρομά. Πριν από μερικά χρόνια έπεσε στα χέρια της ένα άρθρο εφημερίδας για την τύχη ενός αγοριού που θυσιάστηκε ώστε να σταματήσει το δουλεμπόριο των Ρομά. Το άρθρο, που είναι γραμμένο παρόλα αυτά από την οπτική των «λευκών», ενέπνευσε την Αλίνα να δώσει το δικό της στίγμα.

Σε μία πρώτη κίνηση επεξεργάστηκε την ιστορία δημιουργώντας ένα θεατρικό. Οι ρουμανικοί θεσμοί δεν φάνηκαν να ενθουσιάζονται, αναφέρει. Το υπουργείο Πολιτισμού, λογοκρίνοντάς την, της έκανε μία άλλη προσφορά: Να χρησιμοποιήσει αντί του όρου «δούλος» εκείνον του «υπηρέτη». Το έργο κινδύνευε πριν ακόμη δημοσιευτεί να λογοκριθεί – σε αφίσες και Τύπο. «Ήμουν μόνη μου σε αυτή τη διαμάχη, κι όμως δεν ενέδωσα στη λογοκρισία. Αποφάσισα λοιπόν να χρησιμοποιήσω το αυθεντικό γράμμα που έλαβα στο ίδιο το θεατρικό», λέει η Αλίνα. Η πρεμιέρα της παράστασης έγινε στο YouTube. Παρόλα αυτά ο αγώνας της Αλίνα δεν τελείωσε εκεί: Στην ενημέρωση Τύπου αντί να εκτυπώσει σε αφίσες τον όρο «δουλεία», τον πρόβαλε με έναν προτζέκτορα στον τοίχο. Έκανε θεατρικές παραστάσεις στο δρόμο, κατά τη διάρκεια των οποίων γυναίκες Ρομά πόζαραν με τα ρουμανικά βιβλία ιστορίας, ρωτώντας «Ποιος θα πει την ιστορία μας;»

Όπως ολόκληρος ο χώρος του πολιτισμού, η Αλίνα Σερμπάν παλεύει σήμερα και με τις επιπτώσεις της πανδημίας. Παρά την αβεβαιότητα της εποχής, η ευγνωμοσύνη βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής της: «Το γερμανικό Βραβείο Κινηματογράφου ήταν πολύ σημαντικό για μένα, κυρίως για το γεγονός ότι η ταινία δεν είχε καν κυκλοφορήσει όταν ανακοινώθηκαν οι υποψηφιότητες. Μου φαίνεται σχεδόν σουρεαλιστικό πόσο υπέροχες μπορεί να είναι κάποιες φορές οι καταστάσεις».

Η Αλίνα Σερμπάν ζει τη στιγμή – αντί να ακολουθεί ένα σταθερό πλάνο, έχει τον δικό της τρόπο να τα καταφέρνει: «Πρέπει κανείς να είναι το αφεντικό στην ίδια του τη ζωή. Κανείς δεν μπορεί να είναι πάντα ευτυχισμένος. Είμαστε όλοι άνθρωποι και το πιο σημαντικό είναι να μην το βάζουμε κάτω».

Γκίλντα-Νάνσι Χόρβατ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου