Βρετανία: Λουκέτο στην «πατρίδα των ανθρακωρυχείων»

Κάποιος βρίσκεται στην Κεντρική Αγγλία. Ταξιδεύοντας προς στην περιοχή Ratcliffe – on – Soar στα Midlands δεν θα μπορούσε να μην παρατηρήσει, ακόμα και αν ήθελε, τις 8 τσιμεντένιες «καμινάδες», ύψους 199 μέτρων, του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα. Από το 1968 είχαν επικρατήσει στον ορίζοντα της περιοχής, ‘βαραίνοντας’ το τοπίο με το αποτύπωμα της εξέλιξης της βιομηχανικής επανάστασης, προσφέροντας όμως, αδιαμφισβήτητα, χιλιάδες θέσεις εργασίες για τους κατοίκους των απομακρυσμένων εκείνων περιοχών.

Μια παλιά δέσμευση

Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά, η εγκατάσταση κλείνει, με τα τελευταία φώτα να σβήνουν σήμερα τα μεσάνυχτα, τελευταία ημέρα του Σεπτέμβρη. Η ιστορία αποδεικνύεται μακρά όχι μόνο για την περιοχή, αλλά για ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο που θεωρείται «πατρίδα των ανθρακωρυχείων» αλλά και των εργοστασίων παραγωγής ενέργειας μέσω άνθρακα. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε, ότι το πρώτο εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο με καύση άνθρακα άνοιξε το 1882, στο Λονδίνο, με το όνομα Holborn Viaduct power station, της εταιρείας Thomas Edison Electric Station.

142 χρόνια μετά η ιστορία πρέπει να συμβαδίσει με την αναγκαιότητα του σήμερα. Η βρετανική κυβέρνηση από το 2015 άλλωστε είχε δεσμευτεί να κλείσει όλα τα εργοστάσια καύσης άνθρακα μέσα στην επόμενη δεκαετία, στόχος που τελικά επετεύχθη, με το βλέμμα πάντα σε ένα ευρύτερο σχέδιο για τους κλιματικούς της στόχους.

Το τέλος αλλά και το μέλλον του εργοστασίου

Συγκεκριμένα, πρόκειται για το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από άνθρακα της γερμανικής εταιρείας Uniper. Κάποτε απασχολούσε 3.000 υπαλλήλους, με αρκετούς από αυτούς σταδιακά να απορροφούνται σε άλλες θέσεις εργασίας, μετά από δέσμευση της εταιρείας να τους επανεκπαιδεύσει.

Σήμερα, οι εναπομείναντες 170 υπάλληλοι του εργοστασίου και σύμφωνα με τον διευθύνων σύμβουλο της Uniper, Μάικ Λούις, θα παραμείνουν ώστε να βοηθήσουν στην διαδικασία εκκαθάρισης του εργοστασίου που υπολογίζεται να διαρκέσει δύο χρόνια. Παράλληλα, υποσχέθηκε εκμετάλλευση της εγκατάστασης σε τεχνολογικό πάρκο δίνοντας ελπίδες για νέες θέσεις εργασίας στην περιοχή.

Να αναφερθεί, ότι το προσωπικό είχε αρχικά ενημερωθεί ότι το εργοστάσιο θα έκλεινε στα τέλη του 2022. Η λειτουργία του όμως παρατάθηκε μετά από συμφωνία που είχε η εταιρεία με την βρετανική κυβέρνηση, αφού θεωρήθηκε απαραίτητη μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανίακαι την ευρωπαϊκή κρίση που προκλήθηκε στην ενέργεια.

Η επόμενη «coal - free» ημέρα

Οι σημερινές δηλώσεις για το κλείσιμο του εργοστασίου είναι ενθαρρυντικές. Ο υφυπουργός ενέργειας Μάικλ Σανκς είπε χαρακτηριστικά ότι «μπορεί η εποχή του άνθρακα να τελειώνει, όμως μια νέα εποχή για θέσεις εργασίας στην πράσινη ενέργεια ξεκινά». Παράλληλα μάλιστα, με όσα είπε στο Reuters, η Τζούλια Σκορούμπσκα, μέλος της Powering Past Coal Alliance, μιας ομάδας περίπου 60 κρατών που προσπαθούν να βάλουν τέλος στην παραγωγή άνθρακα, «το Ηνωμένο Βασίλειο απέδειξε ότι είναι πιθανό να καταργηθεί σταδιακά η ενέργεια από άνθρακα με ταχύτητα άνευ προηγουμένου».

Η Βρετανία είναι όντως η πρώτη χώρα των εφτά πιο ανεπτυγμένων οικονομιών, γνωστών και ως G7, που καταφέρνει να αποδεσμευτεί από τον άνθρακα για παραγωγή ενέργειας. Τον Απρίλιο μάλιστα οι G7είχαν συμφωνήσει να καταργήσουν την ενέργεια από άνθρακα μέσα στην επόμενη δεκαετία δείχνοντας όμως κάποια ευελιξία στις χώρες που εξαρτώνται έντονα από αυτόν, φέρνοντας βέβαια ποικίλες αντιδράσεις κυρίως σε περιβαλλοντικές οργανώσεις. Είναι χαρακτηριστικό και σύμφωνα με τα στοιχεία, ότι η Γερμανίαβασίζει ακόμα την ενέργειά της σε άνθρακα σε ποσοστό υψηλότερο του 25% ενώ η Ιαπωνία γύρω στο 30%.

Βήμα-βήμα μείωση

Για την Βρετανία, το 1990 η ηλεκτρική ενέργεια από άνθρακα αντιπροσώπευε το 80%. Το ποσοστό αυτό κατάφερε να μειωθεί στο 39% το 2012 ενώ δέκα χρόνια μετά, το 2023 έφτασε μόλις στο 1%, σύμφωνα με τα στοιχεία της βρετανικής εταιρείας ενέργειας, National Grid.

Πλέον, περισσότερο από τη μισό της ενέργειας που παράγεται για τις ανάγκες της Βρετανίας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργειας ενώ το υπόλοιπο ποσοστό βασίζεται στο φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια. Καθώς η χώρα έχει ως στόχο να φτάσει τους μηδενικούς ρύπους μέχρι το 2050 απαιτείται ταχεία αλλαγή και ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.