Βρετανία: Στο μυαλό του συντηρητικού ψηφοφόρου

Ακόμη και σήμερα προκαλεί ενθουσιασμό η ανάμνηση του Μπόρις Τζόνσον. Μέλη του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος έχουν συγκεντρωθεί στο Τσέλτενχαμ της νοτιοδυτικής Αγγλίας για να σχηματίσουν από κοντά μία εικόνα για τους επίδοξους διαδόχους, αλλά το θερμόμετρο ανεβαίνει όταν προβάλλονται στην τεράστια βιντεοθόνη τα καλογυρισμένα πλάνα από τις «καλύτερες στιγμές» του απερχόμενου πρωθυπουργού, όπως τουλάχιστον τις αντιλαμβάνονται οι ίδιοι οι Συντηρητικοί. Το πλήθος επευφημεί τον απόντα Τζόνσον, που είχε καταφέρει να εξασφαλίσει στους Τόρις μία εντυπωσιακή πλειοψηφία 80 εδρών στις τελευταίες εκλογές, πριν από τρία χρόνια.

Από τότε όμως έχουν μεσολαβήσει τόσα σκάνδαλα, που ο θρίαμβος του 2019 φαντάζει πολύ μακρινός. Τώρα οι Συντηρητικοί στήνουν εσωκομματικές κάλπες για τον διάδοχο του Τζόνσον στην ηγεσία του κόμματος και στην πρωθυπουργία. Τα ψηφοδέλτια έχουν ήδη μοιραστεί, το αποτέλεσμα αναμένεται στις 5 Σεπτεμβρίου. Οι εκλεκτοί που θα αποφασίσουν είναι μόλις 160.000 άτομα, δηλαδή ούτε ο ένας στους 200 ενήλικες Βρετανούς. Θα επιλέξουν την 47χρονη υπουργό Εξωτερικών Λιζ Τρας, που θεωρεί εαυτόν «Μάργκαρετ Θάτσερ του 21ου αιώνα» και δεν κουράζεται να υπόσχεται φοροαπαλλαγές; Ή μήπως τον 42χρονο πρώην υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σούνακ, που αυτοπροβάλλεται ως «πολιτικός που λέει σκληρές αλήθειες» και δεσμεύεται να πατάξει τον πληθωρισμό;

Προηγείται η Τρας, αλλά... 

Στο Τσέλτενχαμ οι οπαδοί των Τόρις εκφράζουν τις προτιμήσεις τους με πλακάτ ή με το κατάλληλο μπλουζάκι. Άλλοι εύχονται «Λιζ στην ηγεσία» (Liz for Leader), άλλοι ξεκαθαρίζουν ότι είναι «Έτοιμοι για τον Ρίσι» (Ready for Rishi). Οι αναποφάσιστοι μάλλον τείνουν προς την Λιζ Τρας, η οποία άλλωστε προηγείται στις δημοσκοπήσεις εδώ και εβδομάδες. Αλλά οι υποστηρικτές του Ρίσι Σούνακ δεν το βάζουν κάτω. «Είναι δύσκολο να ξεφορτωθείτε τις σημαίες και τα αυτοκόλλητα του Ρίσι;» ρωτάμε έναν βοηθό στην είσοδο. «Όχι, καθόλου, νομίζω ότι πολλοί είναι ακόμη αναποφάσιστοι», απαντά εκείνος. Μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να ψηφίσουν μέσω ταχυδρομείου ή διαδικτύου. Ο Γουίλιαμ Πρόθρο, γιατρός στο επάγγελμα, έχει αποφασίσει να ψηφίσει τον Σούνακ, γιατί, όπως λέει, «είναι ο πιο ώριμος υποψήφιος. Δεν συμπεριφέρεται ωσάν να έρχονται Χριστούγεννα και να μοιράζει δώρα στους ψηφοφόρους».

Η κομητεία του Γκλούσεστερσαϊρ, όπου ανήκει και το Τσέλτενχαμ, είναι μία από τις πιο πλούσιες περιοχές της Αγγλίας. Κι όμως, πολύς κόσμος λέει ότι ανησυχεί για το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας και τις υψηλές τιμές των τροφίμων. Αλλά και η βρετανική στήριξη προς την Ουκρανία είναι ένα από τα θέματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους των Τόρις. Αντιθέτως, η πρωτοφανής ξηρασία και η ανυπόφορη ζέστη έξω από την κλιματιζόμενη αίθουσα της συγκέντρωσης δεν φαίνεται να τους ανησυχούν. Η Λιζ Τρας υποστηρίζει ότι η κλιματική αλλαγή, αλλά και οι βλάβες στο δίκτυο υδροδότησης προκαλούν τα σημερινά προβλήματα και δεν επιτρέπουν στον κόσμο να πλένει τον κήπο του με το λάστιχο, όπως παλιά. Είναι όμως «θλιβερό» να βλέπεις ολόκληρα χωράφια σιτηρών να καλύπτονται από φωτοβολταϊκά πάνελ, λέει η επίδοξη πρωθυπουργός και υπόσχεται να αλλάξει το συντομότερο δυνατόν τη σχετική νομοθεσία. Άλλωστε, υπενθυμίζει, υπάρχουν ακόμη αρκετά αποθέματα φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα, τα οποία κάλλιστα μπορούν να αξιοποιηθούν.

Κανείς δεν έχει μιλήσει για την παιδική φτώχεια στη βόρεια Αγγλία, που παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις. Γενικότερα η Λιζ Τρας λέει ότι είναι αντίθετη με τις «Κασσάνδρες» και βέβαιη ότι «οι καλύτερες ημέρες της Μ.Βρετανίας είναι μπροστά μας». Κι όμως, ένας γηραιός κύριος σηκώνεται όρθιος και καταγγέλλει ότι «τίποτα δεν φαίνεται να λειτουργεί σε αυτή τη χώρα». Χάος στα αεροδρόμια και στα λιμάνια, απεργίες στους σιδηροδρόμους, έλλειψη εργατικού δυναμικού και μία οικονομία που ασθμαίνει, «ο κατάλογος δεν έχει τέλος», διαμαρτύρεται ο κύριος. Τι λέει για όλα αυτά ο Σούνακ; Αν μη τι άλλο υπόσχεται να βελτιώσει τα κακώς κείμενα στο σύστημα υγείας.

«Όποιος πεινάει, ας φάει ...φοροαπαλλαγές»

Τα μέλη των Τόρις δεν εκπροσωπούν ούτε το 0,5% του εκλογικού σώματος στη Μ.Βρετανία. Τους δίνει άραγε μία ιδιαίτερη αίσθηση εξουσίας να αποφασίζουν ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός; Όχι, λένε πολλοί, άλλωστε και το Εργατικό Κόμμα την ίδια διαδικασία ακολουθεί, το κόμμα εκλέγει την ηγεσία του και όποιος επικρατήσει γίνεται πρωθυπουργός.

Ο Ρικ, ακτιβιστής για το κλίμα που δεν θέλει να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα και τελικά δεν θα του επιτραπεί η είσοδος στην αίθουσα, διαμαρτύρεται πάντως ότι «αυτό δεν είναι και πολύ δημοκρατικό». Μαζί με ομοϊδεάτες του, που θα παραμείνουν στο πεζοδρόμιο, φωνάζει συνθήματα για την κλιματική άλλαγή. Άλλοι διαδηλωτές εστιάζουν σε θέματα κοινωνικής πολιτικής. «Πεινάτε; Φάτε φοροαπαλλαγές» γράφει ένα πλακάτ διαμαρτυρίας. Όμως στην αίθουσα έχουν πρόσβαση μόνο τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος και οι δημοσιογράφοι. Θα ακούσει άραγε κανείς τα αιτήματα των διαδηλωτών; «Πρέπει τουλάχιστον να το προσπαθήσουμε...» λέει ο Ρικ.

Λαρίσα Σβέντες (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου