Για πρώτη φορά γυναίκα διαιτητής σε Μουντιάλ

Χαρακτηρίστηκε και ως παραλήρημα, όταν μια μέρα πριν την έναρξη του Παγκόσμιου Κυπέλου στο Κατάρ, ο Τζάνι Ινφαντίνο, πρόεδρος της FIFA, έκανε περίεργες συγκρίσεις για να στηλιτεύσει τη διπλή ηθική της Δύσης απέναντι στο Κατάρ. Σε τόνο γεμάτο πάθος και με θεατρικές παύσεις, ο Ιταλοελβετός ισχυρός άνδρας της FIFA, είπε ότι αισθάνεται Καταριανός, Άραβας, Αφρικανός, ομοφυλόφιλος, ανάπηρος, γκασταρμπάιτερ. Για να τον ρωτήσουν στη συνέχεια οι δημοσιογράφοι πως και δεν αισθάνεται και ως γυναίκα. Σημασία βέβαια δεν έχει η απάντησή του, αλλά άλλη μια επισήμανση των δημοσιογράφων ότι σε μια αθλητική διοργάνωση που αποτελεί, ή μάλλον αποτελούσε ανδρική υπόθεση, τα γυναικεία δικαιώματα είναι κάτι σαν ένα εξωτικό θέαμα.

"H ποιότητα μετρά και όχι το φύλο"

Και να λοιπόν που προχθες Τρίτη βράδυ, η FIFA του Ινφαντίνο έκανε το "θαύμα" της και έστειλε μήνυμα ισότητας στα μήκη και τα πλάτη της γης. Όρισε την Στεφανί Φραπάρ ως την διαιτήτρια για τον αγώνα της Εθνικής Γερμανίας κατά της Κόστα Ρίκα. Η 38χρονη Γαλλίδα - και ίσως και η FIFA μαζί - γράφει ιστορία. Θα είναι η πρώτη γυναίκα στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου ανδρών που θα "σφυρίξει" σε ένα παιγνίδι της.. Αλλά η ιστορική διάσταση της απόφασης δεν τελειώνει εδώ. Στο πλευρό της στον χλοοτάπητα του σταδίου Αλ-Μπάιτ, βόρεια της Ντόχα, θα βρίσκονται η βραζιλιάνα Νόιζα Μπακ και η μεξικανή Κάρεν Ντιάζ Μεντίνα. Η Φραπάρ είχε προταθεί για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ανδρών πέρυσι, άλλα έμεινε ως πρόταση. Ο πιο διάσημος, ίσως και ο καλύτερος διαιτητής στον κόσμο, Περλουίτζι Καλίνα, είπε ότι η επιλογή των τριών γυναικών είναι απόδειξη ότι η "ποιότητα μετρά και όχι το φύλο" και ότι "τους αξίζει η συμμετοχή γιατί έχουν σταθερά καλή απόδοση". Αλλά και η Φραπάρ αισθάνεται πανέτοιμη. "Κάναμε τεράστιες προόδους τα περασμένα χρόνια" είπε πριν την έναρξη του Μουντιάλ. 

Το όνομά της δεν είναι παρόλα αυτά άγνωστο και πέραν από τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ. 'Ήταν η πρώτη διαιτήτρια σε αγώνα της γαλλικής Ligue 1, στο Champion League και σε αναμέτρηση για τα προκριματικά Παγκοσμίου Κυπέλου. «Φυσικά είναι κάτι καινούργιο και άρα κάτι που τραβάει την προσοχή και το ενδιαφέρον», δήλωσε ο Καλίνα πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο. «Αλλά για εμάς είναι διαιτητές. Δεν υπάρχει ποσόστωση ή όριο για τον αριθμό των διαιτητών σε ένα τουρνουά". Έπρεπε λοιπόν να περάσουν 92 ολόκληρα χρόνια στην ιστορία του Παγκόσμιου Κυπέλου για να έρθει η ώρα για μια γυναίκα σε ρόλο βασικού διαιτητή σε αυτό το τουρνουά, την Φραπάρ, τη Σαλίμα Μουκασάνγκα από τη Ρουάντα και τη Γιοσίμι Γιαμασίτα από την Ιαπωνία. ΄'Ηδη πριν από 15 χρόνια ο Ζεπ Μπλάτερ, πρώην πρόεδρος της FIFA, που απομακρύνθηκε από το πόστο του μετά από διεθνή κατακραυγή για θέματα, όπως σεξουαλική παρενόχληση γυναικών, προφήτευσε ότι "το μέλλον του ποδοσφαίρου είναι γυναικείου φύλου". 

Πέφτει το ανδρικό άβατο στο Κατάρ

Αλλά η δύναμη των γυναικών δεν είναι δημοφιλής, διαδεδομένη και αποδεκτή στο Κατάρ. Οι 32 επικεφαλής προπονητές των συμμετεχόντων στο Παγκόσμιο Κύπελλο, η πλειοψηφία των προπονητών, κορυφαίοι αξιωματούχοι με λίγες εξαιρέσεις, όπως η γενική γραμματέας της FIFA Φάτμα Σαμούρα από τη Σενεγάλη, με άλλα λόγια σχεδόν όλοι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στη διοργάνωση και οι περισσότεροι θεατές στα στάδια του Κατάρ είναι αρσενικοί. Σε κάθε περίπτωση, θα υπάρχουν σημαντικά περισσότεροι άνδρες σε τομείς ευθύνης στο Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών του 2023 στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία από ό,τι οι γυναίκες στο Κατάρ. Ο Ινφαντίνο θέλει να συνεχίσει να ωθεί το γυναικείο ποδόσφαιρο μειώνοντας έτσι τα ελλείμματα ισότητας, αλλά υποστήριξε μαζικά το νυν Παγκόσμιο Κύπελλο σε ένα εμιράτο, στο οποίο τα δικαιώματα των γυναικών είναι τουλάχιστον κάπως σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι στις συμμετέχουσες χώρες Ιράν και Σαουδική Αραβία, αλλά σε καμία περίπτωση δεν συγκρίνονται με ό,τι ισχύει στις δυτικές χώρες. Κι αυτό γίνεται σαφές στο Κατάρ, όπου άνθρωποι από 32 έθνη με διαφορετικές κουλτούρες και θρησκείες συγκεντρώνονται για μερικές εβδομάδες.

Είναι σαν βλέπει κανείς τον κόσμο μέσα από μεγεθυντικό φακό. Μια αντανάκλαση του πόσο σκληρός και αδυσώπητος παραμένει ο αγώνας για ισότητα στην κοινωνία και στο πιο δημοφιλές άθλημά της.Τίποτα δεν το δείχνει πιο χαρακτηριστικά από την επιλογή του Ιράν και των οπαδών του να μην τραγουδήσουν τον εθνικό ύμνο στο εναρκτήριο παιχνίδι με την Αγγλία.Δεν θεωρήθηκε μόνο ως χειρονομία αλληλεγγύης στις διαδηλώσεις για τον θάνατο της Μάχσα Αμινί που συνεχίζονται πάνω από δύο μήνες, αλλά λειτούργησε και ως σημάδι ότι η ομάδα τάχθηκε ενάντια στην πολιτική εξουσία. Για την αντιπολίτευση στη χώρα δεν κρίθηκε βέβαια αρκετό. Παρόλα αυτά η ιρανική κρατική τηλεόραση διέκοψε τη ζωντανή μετάδοση. Αλλά και η κοινωνία του Κατάρ διαποτίζεται από συντηρητικές αναγνώσεις και παραδόσεις του Ισλάμ. Ο ρόλος του άνδρα και της γυναίκας είναι αυστηρά προκαθορισμένος. Μπορεί η καταριανή κυβέρνηση να υπερηφανεύεται ότι "υπερασπίζεται σθεναρά τα γυναικεία δικαιώματα", αλλά η πραγματικότητα, όπως καταγγέλλουν οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι διαφορετική. Έτσι λοιπόν, η παρουσία της Στεφανί Φραπάρ, με το σορτσάκι της, τη σφυρίχτρα στο χέρι και τα μακριά μαλλιά δεμένα πίσω, εκπέμπει κάτι το διαφορετικό. Κάτι που και στη Δύση δεν ήταν μέχρι πρότινος τόσο αυτονόητο. Δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/Spiegel/ntv/dpa