Δημοψήφισμα σήμερα, κυρώσεις αύριο

1200 εκλογικά τμήματα για 1, 8 εκατ. ψηφοφόρους υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και με την παρουσία 22.000 ρώσων στρατιωτών, αυτή είναι η γυμνή γλώσσα των αριθμών ενός δημοψηφίσματος, από το οποίο δεν θα κριθεί μόνο το μέλλον της χερσονήσου της Κριμαίας, αλλά και αυτό των σχέσεων της Δύσης με την Ρωσία.

Δεύτερη φάση των κυρώσεων

Ήδη η ΕΕ, με τη βεβαιότητα του αποτελέσματος που θα ανακοινωθεί το βράδυ έχει γυρίσει σελίδα και αναφέρεται από σήμερα ήδη στο δεύτερο επίπεδο κυρώσεων, τις οποίες θα αποφασίσουν οι υπουργοί Εξωτερικών των 28 αύριο στις Βρυξέλλες. Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν το πάγωμα των περιουσιών ρώσων αξιωματούχων και απαγόρευση εισόδου στην ΕΕ. Νωρίς το πρωί της Δευτέρας υπάλληλοι και διπλωμάτες θα καταρτίσουν κατάλογο με ονόματα προσώπων εναντίον των οποίων θα εφαρμοστούν οι κυρώσεις. Σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους πρόκειται για άτομα που ευθύνονται άμεσα για τη ρωσική στρατιωτική παρουσία στην Κριμαία. Οι υπουργοί Εξωτερικών των 28 θα έχουν συνάντηση και με τον επίτροπο αρμόδιο για θέματα ενέργειας, Γκύντερ Φερχόιγκεν, για να επανεξετάσουν την ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική δεδομένου ότι η ΕΕ προμηθεύεται φυσικό αέριο σε ποσοστό του 35% από τη Ρωσία.

Αντιπαραγωγικές οι κυρώσεις

Στη Μόσχα η ηγεσία της Ρωσίας παρακολουθεί με κορυφαίο ενδιαφέρον τη σημερινή εξέλιξη αναφορικά με το δημοψήφισμα στην Κριμαία. Έχει πλήρη συναίσθηση των δυσκολιών στις σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση, ωστόσο τονίζει με τον πιο επίσημο τρόπο ότι η αυτοδιάθεση αποτελεί κυρίαρχο δικαίωμα του λαού της Κριμαίας. Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ, επανέλαβε σε τηλεφωνική ομιλία με τον αμερικανό ομόλογό του ότι το δημοψήφισμα γίνεται με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Στη συνέχεια υπήρξε και δεύτερο τηλεφώνημα, κατά το οποίο οι δύο υπουργοί συμφώνησαν να συνεργαστούν για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις στην Ουκρανία χωρίς να δοθούν άλλες λεπτομέρειες. Η εξέλιξη δεν επιβεβαιώθηκε και από την Ουάσιγκτον. Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν η καγκελάριος Μέρκελ με τον πρόεδρο Πούτιν. Η Μέρκελ καταδίκασε τα γεγονότα στη Χερσόνα, στο δέλτα του Δνείπερου, όπου χθες ρώσοι στρατιώτες κατέλαβαν σταθμό με αγωγό μεταφόρτωσης φυσικού αερίου. Παράλληλα πρότεινε την αύξηση του αριθμού των παρατηρητών από τον ΟΑΣΕ στην Ανατολική Ουκρανία, πρόταση που αντιμετωπίστηκε θετικά από τον πρόεδρο Πούτιν κατά δήλωση του γερμανού εκπροσώπου.

Από την πλευρά του ο ρώσος πρόεδρος επανέλαβε ότι όποιες τυχόν κυρώσεις απειλεί ότι θα πάρει κατά της Μόσχας, τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Ε.Ε., είναι "αντιπαραγωγικές και άχρηστες" και ότι το δημοψήφισμα ανταποκρίνεται στις αρχές του δικαίου. Στο Κρεμλίνο υπάρχει πλήρης συνείδηση ότι στο θέμα της Κριμαίας, ειδικά, δεν πρόκειται να γίνει κανένα παζάρι, η χερσόνησος τυπικά πλέον απομένει να περάσει στην οντότητα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ως αυτόνομη Δημοκρατία με ευρεία δικαιώματα, εάν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι το αναμενόμενο.

Θα ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κριμαίας;

Το ερώτημα είναι τί θα μπορούσε να συμβεί με μια σειρά από άλλες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, το Ντονιέτσκ, το Χάρκοβο, την Οδησσό, το Λουγκάνσκ κ.α. Οι βίαιες επιθέσεις ενόπλων καλά οργανωμένων ομάδων από τη Δυτική Ουκρανία, του "δεξιού τομέα" στο Χάρκοβο και το Ντονιέτσκ το προηγούμενο διήμερο που άφησαν πίσω τους τρείς νεκρούς και πάνω από 35 τραυματίες, αλλά και η σθεναρή αντίσταση και αφύπνιση του τοπικού πληθυσμού, αφήνει να πλανάται το ερώτημα αν και οι τοπικές ηγεσίες αυτών των περιοχών δεν ακολουθήσουν το παράδειγμα της Κριμαίας. Ο Σ.Λαβρόφ καλεί τους εταίρους της Μόσχας στη Δύση να ασκήσουν την επιρροή τους για τον περιορισμό της δράσης των ενόπλων εξτρεμιστών και να σκεφθούν καλά πάνω στο θέμα ποιά ηγεσία προτίθενται να βοηθήσουν στο Κίεβο

Προς διαπραγμάτευση;

Παρά την οξύτητα των εκφράσεων στον πολιτικό λόγο ηγετών της Δύσης κατά της Ρωσίας, έμπειροι αναλυτές στη Μόσχα διαβλέπουν ότι οι τόνοι σύντομα θα πέσουν και εκ των πραγμάτων η κατάσταση θα οδηγηθεί σε διαπραγμάτευση, αφού γίνεται σαφές ότι ούτε οι ΗΠΑ, ούτε - κυρίως - η Ε.Ε. είναι διατεθειμένοι να χρηματοδοτήσουν μια τεράστια χώρα με απρόβλεπτες εξελίξεις και χωρίς καμιά εγγύηση για την υλοποίηση των όποιων συμφωνιών από πολιτικούς που σύμφωνα με τη Μόσχα είναι ανυπόληπτοι και - ηδη-"μισοκαμένοι".

Δημητρης Λιάτσος/Ειρήνη Αναστασοπούλου, afp,dpa
Υπεύθ. Σύνταξης Σπύρος Μοσκόβου