Διφορούμενη η στάση της Λευκωσίας στο Ουκρανικό

Δεν οδήγησε σε περαιτέρω στήριξη της Λευκωσίας προς το Κίεβο η προσφώνηση της κυπριακής Βουλής από τον oυκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην ειδική συνεδρίαση της 7ης Απριλίου. Αντίθετα, το τέλος της συνεδρίασης που κατέστησε σαφές ότι ο κ.Ζελένσκι δεν επρόκειτο να καταγγείλει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ακολούθησε ομοβροντία επικρίσεων από όλο το πολιτικό φάσμα εναντίον του ουκρανού προέδρου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, εξάλλου, στα πηγαδάκια της Βουλής αντικείμενο προβληματισμού δεν ήταν τι θα ζητούσε ο ουκρανός πρόεδρος από την Κύπρο υπό μορφή στήριξης, αλλά αν θα καταδίκαζε την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Τα αισθήματα έναντι του ουκρανού προέδρου έγιναν ακόμα πιο αμφίβολα όταν αποκαλύφθηκε πως στην αντίστοιχη προσφώνηση του κ.Ζελένσκι στην ελληνική Βουλή δόθηκε ο λόγος σε μέλη του τάγματος Αζόφ. Το γεγονός αυτό διευκόλυνε τους βουλευτές του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, του αριστερού με σοβιετικές ρίζες ΑΚΕΛ, να μην παραστούν στην ειδική συνεδρίαση. Ένα ακόμη γεγονός, η διακοπή σύνδεσης της Βουλής με το γραφείο του oυκρανού προέδρου ενόσω η πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου απευθυνόταν στον κ.Ζελένσκι, πυροδότησε το ίδιο βράδυ στα social media ένα κρεσέντο υποθέσεων και θεωριών περί άρνησης του κ.Ζελένσκι να ακούσει την κ.Δημητρίου και ειδικά τις θέσεις της για την τουρκική εισβολή.

Τον τόνο των επικρίσεων είχε προλάβει να δώσει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος εξερχόμενος της ειδικής συνεδρίασης της Βουλής ανέδειξε την απουσία αναφοράς στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο από την προσφώνηση του ουκρανού προέδρου. “Οι αρχές δικαίου” υπέδειξε ο κ. Αναστασιάδης χωρίς να κρύβει την ενόχλησή του, “δεν διακρίνουν μεταξύ κρατών, όπου παραβιάζονται τα δικαιώματα των μεν, αλλά αγνοούνται τα δικαιώματα των άλλων”. Επεκτείνοντας τη σκέψη του, ο κύπριος πρόεδρος ανέφερε πως “αν υπάρχουν άλλοι με ελαστικότερες συνειδήσεις (…) αυτό είναι παντελώς ξένο από τις αρχές που διέπουν μια ευρωπαϊκή χώρα και ιδιαίτερα μια χώρα που βίωσε και βιώνει ακόμα και μέχρι σήμερα τα δεινά μιας εισβολής”. Η αναφορά σε “ελαστικότερες συνειδήσεις” στόχευσε κατευθείαν στον ουκρανό ομόλογο του κύπριου προέδρου, θέτοντας εκτός συζήτησης το ερώτημα για την ηθική και πρακτική στήριξη στον δοκιμαζόμενο λαό της Ουκρανίας από την Κύπρο. Ως εκ τούτου, τα αιτήματα του ουκρανού προέδρου να κλείσουν τα κυπριακά λιμάνια για τα κότερα των ρώσων ολιγαρχών, να ανακληθούν οι πολιτογραφήσεις ρώσων ολιγαρχών και να στηριχθεί η Ουκρανία στην αίτησή της για ένταξη στην ΕΕ δεν απασχόλησαν ούτε την πολιτική ηγεσία της Κύπρου, ούτε τις δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις της συνεδρίασης. Αντίθετα, δεν ήταν λίγες οι φωνές όσων εξέλαβαν ως προσβλητική την αναφορά του κ. Ζελένσκι σε “χρυσά διαβατήρια”, ανάγοντας την σε “παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας”.

Από το “συγκλονισμό” στις “υποδείξεις”

Το μοναδικό πολιτικό πρόσωπο που δήλωσε συγκλονισμένο από την προσφώνηση Ζελένσκι στην κυπριακή βουλή ήταν ο πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος ΔΗΣΥ και υποψήφιος πρόεδρος της Δημοκρατίας Αβέρωφ Νεοφύτου. Δύο μέρες μετά, σε δηλώσεις του στα ΜΜΕ, ο κ.Νεοφύτου άλλαξε ύφος και συντάχθηκε με την πλειοψηφία, λέγοντας πως θα ανέμενε από τον ουκρανό πρόεδρο “περισσότερο σεβασμό σε μια χώρα που στάθηκε δίπλα από την Ουκρανία σε θέματα αρχής”. Η ανάγνωση των αιτημάτων του κ.Ζελένσκι από τον κ.Νεοφύτου ως “υποδείξεις” και “προσταγές” εξέφρασε τη συνολική στάση της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας έναντι του ουκρανού προέδρου.

Ενδεικτικά, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαϊδης δήλωσε το επόμενο πρωί “δικαιωμένος” για τη στάση του κόμματός του να απέσχει από τη συνεδρίαση, ενώ ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος αφού αναφέρθηκε στη μη καταδίκη της τουρκικής εισβολής από τον κ.Ζελένσκι, προχώρησε σε σύγκριση του προ πενηντακονταετίας κυπριακού δράματος με το εν εξελίξει δράμα της Ουκρανίας, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι στην Κύπρο τα δεινά από την τουρκική εισβολή ήταν αναλογικά περισσότερα. Όπως προκύπτει, το κλίμα στην Κύπρο στο επίπεδο της ηγεσίας κάθε άλλο παρά συμπαθητικό προς τα δεινά της Ουκρανίας μπορεί να χαρακτηριστεί.

Η Κύπρος στο πλευρό της Ρωσίας

Όσο δύσκολο ήταν στον ουκρανό πρόεδρο να στηλιτεύσει την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, αφού η προσπάθεια διάσωσης της χώρας του εξαρτάται από τη συνδρομή της Τουρκίας, άλλο τόσο δύσκολη αποδείχθηκε για την Κύπρο η στήριξη στην Ουκρανία. Οι λόγοι της στάσης της Κύπρου αναφέρονται στην πεποίθηση για τον ρόλο των ΗΠΑ στην τουρκική εισβολή του ‘74 και επεκτείνονται στην οικονομική διείσδυση της Ρωσίας στην Κύπρο με αποκορύφωμα την περίοδο των χρυσών διαβατηρίων (2014-2019), οπότε εκατοντάδες Ρώσοι ολιγάρχες πολιτογραφήθηκαν ως Κύπριοι έναντι επενδύσεων σε οικιστικές αναπτύξεις. Με πολλούς από αυτούς τους ολιγάρχες να εκπροσωπούνται από τα δικηγορικά γραφεία πολιτικών προσώπων, όπως το πρώην γραφείο του προέδρου Αναστασιάδη, αλλά και το γραφείο του προέδρου του ΔΗΚΟ Νικόλα Παπαδόπουλου, η ρωσική επιρροή στα κυπριακά πολιτικά πράγματα δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέα. Εξάλλου από την εισβολή της Ρωσίας στην Κριμαία το 2014 η Κύπρος έχει να επιδείξει ένα αρχείο δράσεων και παρεμβάσεων υπέρ του εισβολέα.

Ενδεικτικό είναι το κυριακάτικο δημοσίευμα της εφημερίδας “Πολίτης” που καταγράφει τις κυπριακές αμαρτίες σε σχέση με την Κριμαία. Όπως γράφει ο διευθυντής του “Πολίτη” Διονύσης Διονυσίου, ένα μήνα μετά την ρωσική εισβολή στην Κριμαία, στις 27 Μαρτίου 2014, η κυπριακή Βουλή υιοθέτησε κατά πλειοψηφία ψήφισμα που καλούσε την κυβέρνηση να διαφυλάξει τις σχέσεις της Κύπρου με την Ρωσία ενόψει της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και της τοποθέτησης των μελών του διεθνούς οργανισμού κατά της Ρωσίας. Τρία χρόνια μετά, αφού η Κριμαία είχε προσαρτηθεί από τη Ρωσία, ομάδα κύπριων βουλευτών (εκ των οποίων επικεφαλής κομμάτων όπως του ΑΚΕΛ και του ΔΗΚΟ) μετέβησαν στο ψευδοκράτος της Κριμαίας και συμμετείχαν σε οικονομικό φόρουμ για επενδύσεις στην περιοχή. Ένα χρόνο προηγουμένως, τον Ιούλιο του 2016, η κυπριακή Βουλή κάλεσε με κατά πλειοψηφία απόφαση την κυβέρνηση να εργαστεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Ενάμιση χρόνο μετά, Δεκέμβριο του 2017, ο Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Ιωάννης Κασουλίδης είχε δηλώσει ότι τάσσεται υπέρ της άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Άλλα δύο χρόνια μετά, η Μητρόπολη Λεμεσού φιλοξένησε στο αρχονταρίκι της έκθεση με τα λεηλατημένα από τους Ρώσους εισβολείς εκκλησιαστικά κειμήλια της Κριμαίας υπό τον τίτλο “Τα Ιερά Προσκυνήματα της Κριμαίας”. Το περιστατικό που αναδεικνύει την απουσία αρχών από την άσκηση εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν η παρουσία του Νίκου Αναστασιάδη το 2015 στους εορτασμούς στην Κόκκινη Πλατεία για το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο κ. Αναστασιάδης ήταν ο μόνος ηγέτης κράτους μέλους της ΕΕ που καταδέχθηκε να σταθεί δίπλα από τον Βλαντιμίρ Πούτιν ένα χρόνο μετά την εισβολή στην Κριμαία. 

Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία