«Ενοχή», «χρέος» και «χρέη»

Καθώς μάλιστα στη γερμανική γλώσσα οι λέξεις «ενοχή» και «(οικονομικό) χρέος» έχουν την ίδια ρίζα («Schuld» και «Schulden»), πολλές εφημερίδες τις συσχετίζουν σε τίτλους, σχόλια ή λογοπαίγνια, με τρόπο που βέβαια δύσκολα αποδίδεται πιστά στα ελληνικά. «Ενοχή και χρέη» είναι λοιπόν ο τίτλος της ανταπόκρισης που φιλοξενεί η Süddeutsche Zeitung του Μονάχου. «Ο πρόεδρος Γιόαχιμ Γκάουκ γνώριζε, ότι δεν θα τον περίμενε μία ευχάριστη εκδρομή στο Αιγαίο. Ωστόσο, μάλλον αιφνιδιάστηκε από τον επείγοντα χαρακτήρα με τον οποίο ο οικοδεσπότης Κάρολος Παπούλιας του έθεσε το αίτημα περί αποζημιώσεων για τις ναζιστικές θηριωδίες» επισημαίνει η αρθρογράφος. Επισημαίνει ότι «η υπενθύμιση περί ʻηθικού χρέουςʼ (σύμφωνα με τον Γκάουκ) συμπίπτει χρονικά με τα χρέη της Ελλάδας, ωσάν η Αθήνα να ξανανοίγει παλιούς λογαριασμούς επειδή βρίσκεται σε ανάγκη».

Αλλά όπως υπενθυμίζει η ανταποκρίτρια της Süddeutsche Zeitung «η Ελλάδα κάθε τόσο έθετε το ζήτημα των αποζημιώσεων, άλλοτε με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη αποφασιστικότητα. Επιπλέον κάποιοι επιζώντες εξήντλησαν όλα τα ένδικα μέσα, φτάνοντας ως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Χωρίς επιτυχία. Οι μεμονωμένες προσφυγές είναι ανίσχυρες μπροστά στην αρχή της δικαιοδοτικής ασυλίας ενός ανεξάρτητου κράτους». Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, σχολιάζει στη συνέχεια η αρθρογράφος «θα ήταν φτηνό να γυρίσει κανείς την πλάτη στους Έλληνες, ελπίζοντας ότι κάποτε θα τα ξεχάσουν όλα. Αντ΄αυτού, το Βερολίνο θα έπρεπε να επινοήσει έναν ʻδημιουργικό συμβιβασμόʼ. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες: γενναιόδωρα προγράμματα υποτροφιών για τους μαρτυρικούς οικισμούς, βοήθεια για τη δημιουργία υποδομών. Το υπό ίδρυση ελληνογερμανικό Φόρουμ για τη Νεολαία είναι ήδη μία καλή ιδέα. Μία δεύτερη ιδέα θα ήταν μία κοινή επιτροπή για τα σχολικά βιβλία».

Ο «πρόεδρος» και ο «πολίτης» Γκάουκ

Η Die Welt του Βερολίνου επισημαίνει ότι «Ο Γκάουκ είναι ο πρώτος υψηλόβαθμος Γερμανός που επισκέπτεται τις Λιγκιάδες. Άλλοι πρόεδροι πριν από αυτόν είχαν επισκεφθεί και άλλα σημεία της Ελλάδας, όπου συντελέστηκαν γερμανικές θηριωδίες. Αλλά κανείς αρχηγός κράτους δεν είχε βρει τόσο ξεκάθαρα λόγια απέναντι στους Έλληνες». Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζει σε σχόλιό της η εφημερίδα της Φραγκφούρτης Frankfurter Allgemeine, «ό,τι και να σκέπτεται ο ʻπολίτης Γκάουκʼ για τις ελληνικές αξιώσεις περί αποζημιώσεων, θα πρέπει, λόγω του αξιώματός του, να παραμείνει στη γραμμή της κυβέρνησης και ως πολιτικός με ιστορική σκέψη θα συμμερίζεται την άποψη ότι ένα κράτος δεν μπορεί να πληρώνει επ΄άπειρον για την ενοχή (ή για τα χρέη) παλαιοτέρων καθεστώτων. Γιατί διαφορετικά, σε ποιό σημείο του παρελθόντος θα έμπαινε το όριο;»

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
Υπεύθ.σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου