Εξοπλιστικά προγράμματα; Δημοψήφισμα!

Οι Ελβετοί θέλουν να αντικαταστήσουν τα πολεμικά αεροσκάφη τύπου F/A 18, αμερικανικής κατασκευής, που διαθέτουν σήμερα και θεωρούνται πλέον ξεπερασμένα. Η κυβέρνηση της Βέρνης έχει ήδη προβλέψει γραμμή πίστωσης έξι δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων στον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ έχει συγκεντρώσει προσφορές από τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Πρόκειται για τα αμερικανικά F-35, τα γαλλικά Rafale του ομίλου Dassault και τα Typhoon του ομίλου Airbus, τα οποία προωθεί η Γερμανία.  Όποιος επιλεγεί τελικά για την ελβετική "αγορά του αιώνα" θα πρέπει να επιστρέψει στην ελβετική οικονομία το 60% της αξίας του συμβολαίου με τη μορφή αντισταθμιστικών οφελών (offsets).

Αλλά για να γίνουν όλα αυτά είναι απαραίτητη η έγκριση των ίδιων των Ελβετών πολιτών στο δημοψήφισμα της Κυριακής. Στους υπέρμαχους του "ΝΑΙ" περιλαμβάνεται ασφαλώς η υπουργός Άμυνας Βιόλα Άμχερντ, στέλεχος του χριστιανοδημοκρατικού κόμματος (CVP). Όπως επισημαίνει, "είναι δύσκολο να προβλέψεις ποιά κρίση θα προκύψει στο μέλλον, το βλέπουμε και με την πανδημία, γι αυτό πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα. Πρέπει να είμαστε σε θέση να προστατεύσουμε τον πληθυσμό μας από μία πιθανή αεροπορική επίθεση". Στο πλευρό της υπουργού και μία πιλότος, η Φάνυ Χολέ, που υποστηρίζει ότι "μόνο με αξιόπιστη αεράμυνα θα μπορούμε να ανταποκριθούμε στην αποστολή μας και στο μέλλον".

Πολυέξοδη αγορά, ακόμη και για την Ελβετία

Διαφορετική άποψη εκφράζουν οι Σοσιαλιστές και οι Πράσινοι, όχι πάντα με τα ίδια επιχειρήματα. Στους θιασώτες του "ΟΧΙ" ανήκει η Πρίσκα Ζάιλερ Γκραφ, βουλευτής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SP), η οποία δεν αρνείται την ανάγκη για εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων, υποστηρίζει όμως ότι για τις περιορισμένες ανάγκες της Ελβετίας υπάρχουν πιο οικονομικές λύσεις από την προμήθεια των πλέον υπερσύγχρονων πολεμικών αεροσκαφών. "Χρειαζόμαστε νέα πολεμικά αεροσκάφη", λέει η ίδια, "αλλά υπάρχουν και μικρότερα μοντέλα που είναι απολύτως επαρκή για την αστυνόμευση του εναέριου χώρου. Άλλη εναλλακτική λύση είναι να συντηρήσουμε και να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τα F/A 18 που έχουμε σήμερα. Έξι δισεκατομμύρια φράγκα για τα πλέον υπερσύγχρονα πολεμικά αεροσκάφη είναι πολλά χρήματα, ειδικά τη σημερινή εποχή..."

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση υποβαθμίζει το κόστος για την αγορά των αεροσκαφών και ότι, αν προστεθούν τα χρήματα που χρειάζονται για τη συντήρηση και τον πλήρη εξοπλισμό τους, το πραγματικό κόστος μπορεί ακόμη και να τετραπλασιαστεί, φτάνοντας τα 24 δισεκατομμύρια φράγκα! Ο Τιερύ Μπούρκαρτ, μέλος του φιλελεύθερου κόμματος (FDP) και υπέρμαχος του "ΝΑΙ" δεν αποδέχεται το επιχείρημα και υποστηρίζει ότι η αντίπαλη πλευρά προσπαθεί απλώς να δημιουργήσει εντυπώσεις: "Είναι ανέντιμο να προσθέτεις τα τρέχοντα έξοδα στο αρχικό κόστος της επένδυσης", λέει. "Είναι σαν να θέλεις να φτιάξεις ένα σχολείο και να συνυπολογίζεις στο κόστος κατασκευής και τους μισθούς των εκπαιδευτικών..."

Κλιματική αλλαγή αντί για εξοπλιστικά προγράμματα;

Μάλλον ευνοημένη από τη γεωγραφία, η Ελβετία δεν αντιμετωπίζει άμεση απειλή για την εθνική της ασφάλεια. Δεν λείπουν και εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η αγορά πολεμικών αεροσκαφών είναι εντελώς περιττή. Η Μαριόνα Σλάτερ, επικεφαλής των Πρασίνων στο καντόνι της Ζυρίχης, θεωρεί ότι "πραγματική απειλή σήμερα είναι η κλιματική αλλαγή και η μείωση της βιοποικιλότητας, όχι οι πόλεμοι του παρελθόντος..." Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Ελβετοί καλούνται στις κάλπες για τα εξοπλιστικά προγράμματα. Το 2014 είχαν απορρίψει την προμήθεια αεροσκαφών της σουηδικής Saab. Σύμφωνα πάντως με δημοσκόπηση της ελβετικής τηλεόρασης (SRG) στα τέλη Αυγούστου, αυτή τη φορά το 58% των ερωτηθέντων φαίνεται να εγκρίνει το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα.

Γιάννης Παπαδημητρίου (APTN, NZZ)