Επιτυχημένη η γερμανική οικονομική ενοποίηση;

Μέσα σε μόνο ένα χρόνο 400.000 άνθρωποι μετανάστευσαν από την Ανατολική στη Δυτική Γερμανία. Αυτό συνέβη το 1989. Κι ένα χρόνο αργότερα άλλοι 400.000 άνθρωποι. Ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ βρίσκεται υπό πίεση. Τρεις μήνες μετά την πτώση του Τείχους, την 1η Ιουλίου του 1990, ανακοινώνει την νομισματική ένωση των δύο Γερμανιών. Το γερμανικό μάρκο θα ήταν το εθνικό νόμισμα.

Επιφανείς οικονομολόγοι προειδοποιούσαν πάντως τον Κολ πως η νομισματική ενοποίηση και η εξίσωση των μισθών και των συντάξεων θα ήταν λάθος βήμα. Η παραγωγικότητα στην Ανατολική Γερμανία δεν ανταποκρίνεται στην ισχύ του νέου νομίσματος. Λίγο πριν από την πτώση του Τείχους η παραγωγικότητα στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ήταν στο ένα τρίτο του επιπέδου στη Δυτική Γερμανία.

Οι ανατολικογερμανικές επιχειρήσεις χάνουν οριστικά την ανταγωνιστικότητά τους όταν τα δυτικά συνδικάτα μπαίνουν στις επιχειρήσεις και ζητούν τους ίδιους μισθούς. Ο Γκέρχαρντ Χάιμπολντ, από το Ινστιτούτο για την Έρευνα της Οικονομίας στην πόλη Χάλε αναφέρει σχετικά:

«Τα πρώτα χρόνια υπήρχαν μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η παραγωγικότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις δεν μπορούσαν να αντέξουν κι έτσι έγινε μια μεγάλη αποβιομηχανοποίηση».

Μέχρι το 2005 η μαζική αποβιομηχανοποίηση κοστίζει πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις. Μέχρι το 1997 η ανεργία στο ανατολικό τμήμα της χώρας φθάνει το 17,7%. Πολλοί καλά εκπαιδευμένοι νέοι καταφεύγουν στη Δυτική Γερμανία. Το 2005 η ανεργία στην Ανατολική Γερμανία θα φθάσει στο 18,8%, το οποίο είναι το υψηλότερο ποσοστό της.

Από το 2006 όμως αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση. Η ανεργία πέφτει. Και το 2013 φθάνει στο 10,3%, στο χαμηλότερο σημείο από το 1991. Σήμερα πια δεν είναι τόσο σαφής ο χάρτης των εύπορων κρατιδίων. Τα ανατολικά κρατίδια δεν είναι πάντα τα φτωχότερα. Για παράδειγμα η Θουριγγία είναι πιο πλούσια από τη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία ή από την Βρέμη.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις βρίσκονται στο δυτικό τμήμα

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξάνεται τόσο πολύ όσο στη Δυτική Γερμανία στη μεταπολεμική περίοδο. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ifo στη Δρέσδη από το 1991 μέχρι το 2013 μεταφέρθηκαν 560 δις ευρώ από το δυτικό στο ανατολικό τμήμα της χώρας.

Παρόλα αυτά εδώ και χρόνια παρατηρείται μια στασιμότητα. Το ανατολικό τμήμα έχει φθάσει μόλις το 67% του επιπέδου που παρατηρείται στο δυτικό. Δεν ξεπεράστηκε ποτέ η αποβιομηχανοποίηση των ανατολικών περιοχών. Στην περιοχή βασιλεύουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις:

«Στην ανατολική Γερμανία σήμερα υπάρχει μια ισχυρή παρουσία των μικρομεσαίων. Και όταν βλέπουμε επιχειρήσεις με 100 έως 250 εργαζόμενους, παρατηρούμε πως το ανατολικό με το δυτικό τμήμα είναι το ίδιο ισχυρά. Το δυτικό τμήμα δεν βρίσκεται πολύ πιο μπροστά» λέει ο Κλάους Ράινερ Ρελ από το Ινστιτούτο για την Γερμανική Οικονομία στην Κολωνία.

Αυτό που κυρίως λείπει από την ανατολική Γερμανία είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις. Οι περισσότερες βρίσκονται στη Δυτική Γερμανία. Εξάγουν περισσότερο, έχουν περισσότερα έσοδα και μπορούν να κάνουν περισσότερη έρευνα.

Jutta Wassrrab / Μαρία Ρηγούτσου